Ἀκοῦστε τήν ὁμιλία ἐδῶ:«Περί Θεοπνευστίας»
Συνεχίζουμε μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ ἀπό τήν Πατερική Θεολογία τοῦ π. Ἰωάννου τοῦ Ρωμανίδη καί ἔχουμε φτάσει σ’ ἕνα θέμα «Περί Θεοπνευστίας». Ὁ π. Ἰωάννης ἐξετάζει τό θέμα αὐτό σέ ἀντιδιαστολή μέ τήν Παπική καί τήν Προτεσταντική θεολογία, δηλαδή τί ἐννοοῦμε ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι, ὅταν μιλᾶμε γιά θεοπνευστία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τί ἐννοοῦν οἱ Προτεστάντες καί οἱ Παπικοί.
Γενικῶς, ὅταν λέμε θεόπνευστος, ἐννοοῦμε ὅτι εἶναι ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα. Καί ὅταν ψάλουμε «Εὐλογητός εἶ Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν», λέμε ὅτι ὁ Θεός κατέπεμψε τό Πνεῦμα Του τό Ἅγιο εἰς τούς Ἁγίους Ἀποστόλους.
«Ἄς πᾶμε τώρα», λέει ὁ π. Ἰωάννης, «στό θέμα τῆς θεοπνευστίας. Μεταξύ τῶν Προτεσταντῶν καί τῶν Παπικῶν ἔχει δημιουργηθεῖ ἡ ἐντύπωση, ἡ ὁποία ἔχει ἐπηρεάσει πάρα πολύ τήν μοντέρνα Ὀρθόδοξη σκέψη, ὅτι τήν Ἁγία Γραφή ὁ Θεός τήν ἔδωσε στήν Ἐκκλησία». Ἀλλά μέ ποιόν τρόπο; Πιστεύουν κατά κάποιον τρόπο σάν νά ἔχει ὁ Θεός κατά γράμμα ὑπαγορεύσει τήν Ἁγία Γραφή. Ἀλλά αὐτό δέν εἶναι σωστό. Τό σωστό εἶναι -νά τό ποῦμε ἐξ ἀρχῆς- ὅτι ὁ Θεός ἔχει δώσει τό Πνεῦμα Του τό Ἅγιο καί ἡ θεοπνευστία Του εἶναι κατά πνεῦμα καί ὄχι κατά γράμμα καί ὁ κάθε συγγραφέας, ἤ οἱ Ἅγιοι Εὐαγγελισταί, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος… μέ τίς γνώσεις πού εἶχαν, μέ τό λεξιλόγιο πού εἶχαν, μέ τήν ἐπιστήμη τῆς ἐποχῆς, καταγράφουν αὐτά πού τούς ἐμπνέει τό Ἅγιο Πνεῦμα.
Γι’ αὐτό θά δοῦμε ὅτι μερικά πράγματα ἡ σύγχρονη ἐπιστήμη τά ἔχει ἀνατρέψει, γιατί δέν εἶναι σωστά. Ἀλλά μέ τίς τότε ἀντιλήψεις τῆς ἐπιστημονικῆς σκέψης, ἄς ποῦμε, ἦταν σωστά. Οἱ ἄνθρωποι τά ἔγραψαν ὅπως θά μποροῦσαν νά τούς καταλάβουν καί οἱ ἄλλοι. Γιά παράδειγμα, λέει στήν Παλαιά Διαθήκη ὅτι ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ παρακάλεσε τόν Θεό καί στάθηκε ὁ ἥλιος γιά μία ἡμέρα, «καί εἶπεν Ἰησοῦς· στήτω ὁ ἥλιος κατά Γαβαών καί ἡ σελήνη κατά φάραγγα Αἰλών» (ἸτΝ. 10,12). Καί στάθηκε ὁ ἥλιος ὡσεί ἡμέρα μία, περίπου μία ἡμέρα καί αὐτό ἔχει ἐπαληθευτεῖ ἐπιστημονικά.
Ἀνοίγουμε μία παρένθεση, νά σᾶς πῶ ὅτι πρίν λίγα χρόνια χρειάστηκε νά κάνουν μία ἀναδρομή στό παρελθόν οἱ ἐπιστήμονες στήν Ἀμερική, γιά νά λύσουν κάποιο πρόβλημα ἀστρονομικό καί βρῆκαν ὅτι λείπει μία ἡμέρα ἀπό τό σύμπαν!… ἀλλά ὄχι ἀκριβῶς μία ἡμέρα, περίπου! Πῶς ἔλειπε μία ἡμέρα; Εἶναι δυνατόν νά λείπει μία ἡμέρα; Κι ὅμως ἔδειχναν λάθος οἱ ὑπολογιστές… καί ψάχνοντας βρῆκαν ὅτι ἦταν αὐτή ἡ ἡμέρα, πού ὄντως λείπει, γιατί τό εἶχε ζητήσει ὁ ἅγιος Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ, γιά νά μπορέσουν νά τελειώσουν τήν νίκη τους. Γιά νά μήν εἶναι ἡ νίκη τους, ὅπως λέμε, πύρρειος νίκη, δηλαδή ἀτελής νίκη. Πολεμοῦσαν τούς βάρβαρους καί ἐπειδή ἔπεφτε ὁ ἥλιος, παρακάλεσε τόν Θεό νά μή γίνει σκοτάδι, γιά νά τελειώσει μιά καί καλή μέ τούς ἐχθρούς. Καί στάθηκε ὁ ἥλιος! Ἀλλά ἡ ἀλήθεια ποιά εἶναι; Ὁ ἥλιος στέκεται; Ἡ ἀντίληψη τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ἦταν ὅτι ὁ ἥλιος γυρίζει γύρω ἀπό τή γῆ καί πίστευαν ὅτι ὁ ἥλιος ἀνεβαίνει τό πρωί καί κατεβαίνει τό βράδυ. Σήμερα, ὅμως, ξέρουμε ἀπό τήν ἐπιστήμη ὅτι ἰσχύει τό ἀνάποδο, ἡ γῆ γυρίζει γύρω ἀπό τόν ἥλιο. Τότε αὐτές ἦταν οἱ ἐπιστημονικές γνώσεις. Θά ποῦμε ὅτι δέν εἶναι θεόπνευστος ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ, ὁ συγγραφέας τοῦ Βιβλίου αὐτοῦ; Ἤ ὁ Μωυσῆς; Ὄχι, δέν εἶναι ἔτσι τά πράγματα, χρησιμοποιοῦν τίς γνώσεις τῆς ἐποχῆς. Τό σημαντικό δέν εἶναι νά μᾶς δώσουν ἐπιστημονικές γνώσεις, ἀλλά αὐτό πού ἔχει σημασία καί πρέπει νά προσέχουμε στήν Ἁγία Γραφή εἶναι τό πνεῦμα. Τό πνεῦμα τῆς Ἁγίας Γραφῆς πού εἶναι τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, τό Ὁποῖο μᾶς δίνει τόν τρόπο πού πρέπει νά ζήσουμε, τήν ταπείνωση, τήν ἀγάπη, τήν ὑπομονή, τήν συγχωρητικότητα, τήν ἀνιδιοτέλεια, ὅλα αὐτά.
Λέει λοιπόν ὁ π. Ἰωάννης, ὅλοι, καί οἱ Προτεστάντες καἱ οἱ Παπικοί καί οἱ Ὀρθόδοξοι, συμφωνοῦν ὅτι ὁ Θεός ἔδωσε τήν Ἁγία Γραφή στήν Ἐκκλησία. «Οἱ Ὀρθόδοξοι καί οἱ Παπικοί συμφωνοῦν στό ὅτι ὁ Θεός ἔδωσε καί τήν Ἱερά Παράδοση στήν Ἐκκλησία», ἡ ὁποία Ἱερά Παράδοση εἶναι κάτι εὐρύτερο, περικλείει τήν Ἁγία Γραφή. Οἱ Προτεστάντες ἔχουν ἀπορρίψει τήν Ἱερά Παράδοση. Ὅταν λέμε Ἱερά Παράδοσις ἐννοοῦμε ὄχι μόνο τήν Ἁγία Γραφή, ἀλλά καί τούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας, τίς Ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων πού εἶναι ἀλάθητες, τήν λειτουργική πράξη, τά λειτουργικά κείμενα, τήν Θεία Λειτουργία δηλαδή, τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Ὅλα αὐτά τά λέμε Ἱερά Παράδοση. Καί στήν μετά Χριστόν ἐποχή ὑπῆρχε χρόνος πού δέν ὑπῆρχε Ἁγία Γραφή. Ἡ Ἁγία Γραφή γράφτηκε ἀργότερα, τό 60 μ.Χ., τό 70 μ.Χ., τό 100 μ.Χ. Μέχρι τότε τί γινόταν; Δέν ὑπῆρχε Ἐκκλησία; Πῶς δέν ὑπῆρχε; Καί μάλιστα λειτουργοῦσε κατά πρότυπο τρόπο. Μετά ἐκκοσμικεύτηκε καί ἔχουμε φτάσει ἐδῶ πού εἴμαστε σήμερα.
Ἑπομένως δέν εἶναι ἡ Ἁγία Γραφή πού κάνει τήν Ἐκκλησία, ἀλλά ἡ Ἐκκλησία πού μᾶς ἔδωσε τήν Ἁγία Γραφή. Ἡ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία ἔχει μέσα της τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἔχει τούς φορεῖς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τούς Ἁγίους, οἱ ὁποῖοι φωτισμένοι ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα μᾶς ἔδωσαν αὐτό τό βιβλίο, τήν Ἁγία Γραφή. Ὁ Χριστός μας μᾶς ἔδωσε τήν Ἐκκλησία καί θά λέγαμε παράγωγο προϊόν τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ Ἁγία Γραφή. Εἶναι ἡ καταγραμμένη ἐμπειρία τῶν Ἁγίων καί εἶναι ἕνα μέρος τῆς Ἱερᾶς Παράδοσης. Μέχρι τότε τί ἔκαναν οἱ χριστιανοί; Ὑπῆρχε ἡ προφορική παράδοση. Θυμόντουσαν καί ἔλεγαν «αὐτό μᾶς εἶπε ὁ Χριστός», τά ξαναέλεγαν κ.λ.π. Γιά νά μείνουν ὅμως καί στίς ἑπόμενες γενιές, τά κατέγραψαν. Ἔτσι ἔχουμε τά Εὐαγγέλια καί ὅλη αὐτή τή σύνοψη τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ μας, τήν Ἁγία Γραφή.
«Συμβαίνει ὅμως σήμερα, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία νά ἀντιμετωπίζει ἕνα παράδοξο φαινόμενο: Καί στήν Παλαιά Διαθήκη καί στήν Καινή Διαθήκη, ἀλλά καί στήν Παράδοση συναντᾶ κανείς ἀπόψεις, τίς ὁποῖες ἐδῶ καί τουλάχιστον 150 χρόνια ἡ ἐπιστήμη ἀπέδειξε λανθασμένες μέ τήν πρόοδο στήν ἔρευνα πού εἶχαν κατ’ ἐξοχήν οἱ θετικές ἐπιστῆμες». Σᾶς εἶπα ἕνα παράδειγμα προηγουμένως. Ἕνα ἄλλο παράδειγμα εἶναι ἡ ἡλικία τοῦ σύμπαντος. Ἡ Ἁγία Γραφή μᾶς λέει ὅτι εἶναι 7.500 χρόνια, ἐνῶ οἱ ἐπιστήμονες λένε ὅτι εἶναι ἑκατομμύρια χρόνια. Αὐτό δέν ἅπτεται δογματικοῦ θέματος. Εἶναι ἡ γνώση πού ὑπῆρχε τήν ἐποχή ἐκείνη. Οὔτε σημαίνει ὅτι ἡ Ἁγία Γραφή δέν εἶναι θεόπνευστη.
«Στήν Φραγκική Παράδοση πού ἀκολούθησε τόν Αὐγουστίνο, ἡ Ἀποκάλυψις ταυτίσθηκε μέ τήν ἀποκάλυψη νοημάτων ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Μάλιστα, ὄχι μόνο νοημάτων, ἀλλά καί ρητῶν, δηλαδή ὅρων καί λέξεων, πού συνοδεύουν τά νοήματα αὐτά». Μέ ἁπλά λόγια, ὁ Θεός, κατά τούς Φράγκους, ἔλεγε στό μυαλό τῶν Εὐαγγελιστῶν νοήματα, ἀλλά καί λέξεις, «νά γράψεις αὐτό τό πράγμα», ὑπαγόρευση δηλαδή. Ἀλλά αὐτό, ὅπως εἴπαμε, δέν εἶναι σωστό. «Ἄν δεχθεῖ κανείς αὐτήν τήν ἄποψη, τήν κατά γράμμα θεοπνευστία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, κατά τήν ὁποία ὁ Θεός νά ὑπαγορεύει τρόπον τινά τά ρητά καί τά νοήματα στούς συγγραφεῖς τῆς Ἁγίας Γραφῆς» ὁπωσδήποτε εἶναι λανθασμένη, γιατί τότε οἱ ἐπιστημονικές γνώσεις τῆς ἐποχῆς ἐκείνης πού ἔχουν ἀναιρεθεῖ ἀπό τίς σημερινές, ἀποδεικνύουν ὅτι ἡ Ἁγία Γραφή δέν εἶναι θεόπνευστη.
«Ἐπειδή λοιπόν ἡ δυτική θεολογία ἀκολούθησε αὐτή τήν γραμμή, προκλήθηκε μεγάλο πρόβλημα μέ τήν ἐμφάνιση τῆς μοντέρνας ἐπιστήμης, ἡ ὁποία ἀνέτρεψε ὡρισμένες θέσεις τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὅπως π.χ. τήν ἡλικία τοῦ κόσμου, ὁπότε εἶναι σάν νά ἀποδεικνύεται ψεύστης ὁ Θεός σέ ἐκεῖνα πού ὁ ἴδιος ὑπαγόρευσε, παλαιότερα».Γιατί, ἀκριβῶς, ἔχουν λανθασμένη ἀντίληψη γιά τήν θεοπνευστία, ὅτι ἡ θεοπνευστία εἶναι κατά γράμμα.
«Ἡ κοινή ἄποψις πού ἔχει ἐπικρατήσει περί θεοπνευστίας εἶναι ὅτι τό ἔργο τῆς θεοπνευστίας περιορίζεται μόνο σέ ὅ,τι ἔχει κατατεθεῖ μέσα στήν Ἁγία Γραφή. Ὅταν λέμε θεοπνευστία, ἔρχεται ἀμέσως στόν νοῦ μας ἡ Ἁγία Γραφή». Ἄλλο λάθος αὐτό πού τό ἔχουν υἱοθετήσει κατεξοχήν οἱ Προτεστάντες. Λένε μόνο Ἁγία Γραφή. Τίποτα ἄλλο. Μά δέν εἶναι μόνο ἡ Ἁγία Γραφή, εἶναι καί ἡ Ἱερά Παράδοση θεόπνευστη. Ὄχι, λένε, δέν εἶναι θεόπνευστη ἡ Ἱερά Παράδοση… αὐτά τά ἔφτιαξαν οἱ παπάδες. Αὐτό εἶναι τό μεγάλο τους λάθος. Ὁπότε ἀπορρίπτουν τήν Παναγία, τήν παρθενία τῆς Θεοτόκου κ.λ.π. Τήν βρίζουν τήν Παναγία μας οἱ Προτεστάντες, γιατί λένε: Γράφει στήν Ἁγία Γραφή γιά τό ἀειπάρθενο τῆς Θεοτόκου; Δέν γράφει. Ἄρα, ἀφοῦ δέν γράφει, δέν ὑπάρχει ἀειπάρθενο στήν Θεοτόκο. Φτάνουν σέ τέτοιες βλασφημίες θεωρώντας μόνο τήν Ἁγία Γραφή θεόπνευστη. Ἐπειδή πάλι ἀπορρίπτουν τήν Ἱερά Παράδοση, ἀπορρίπτουν τίς ἱερές εἰκόνες. Κι ὅμως ὑπῆρχαν εἰκόνες! Ἡ πρώτη εἰκόνα εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, «ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου» (Κολ. 1,15), λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Ὁ Χριστός εἶναι εἰκόνα τοῦ Πατρός. Ἀλλά ἔχουμε καί τόν Ἅγιο Λουκᾶ τόν Εὐαγγελιστή, ὁ ὁποῖος ἔκανε τίς πρῶτες εἰκόνες τοῦ Κυρίου καί τῆς Θεοτόκου. Κι αὐτοί λένε ὅτι δέν ὑπῆρχαν εἰκόνες. Βλασφημοῦν καί τίς εἰκόνες. Καί πολλά, πολλά ἄλλα πράγματα. Βλέπετε ποῦ μπορεῖ νά φτάσει κανείς, ἄν ξεκινήσει ἀπό λάθος βάση…
«Ὅταν λέμε θεοπνευστία, ἔρχεται ἀμέσως στόν νοῦ μας ἡ Ἁγία Γραφή, οἱ Προφῆτες καί οἱ Ἀπόστολοι. Ἄν τώρα κανείς εἶναι καί συντηρητικός, θά ἔλθει στό μυαλό του καί καμμία Οἰκουμενική Σύνοδος, ἐκτός ἀπό τήν Ἁγία Γραφή. Διότι γιά ἕναν τέτοιον ἄνθρωπο καί οἱ ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων εἶναι θεόπνευστες. Καί ἄν εἶναι περισσότερο συντηρητικός, φέρνει στόν νοῦ του καί τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Ἄν εἶναι ἀκόμη πιό συντηρητικός, φέρνει στόν νοῦ του καί τούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας, τήν Λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί τά ράσα καί τά καλυμμαύχια… Αὐτός ὁ τελευταῖος εἶναι πλήρως συντηρητικός». Αὐτό μᾶλλον τό λέει εἰρωνικά, γιατί εἶναι ὄντως θεόπνευστα ὅλα αὐτά. Ἀλλά οἱ Προτεστάντες, αὐτούς πού τά πιστεύουν αὐτά, τούς λένε συντηρητικούς. Ὅπως καί ἐμᾶς σήμερα πού πᾶμε στήν Ἐκκλησία κ.λ.π. μᾶς λένε φανατικούς, συντηρητικούς… Ἤ τούς ἀνθρώπους πού δέν ἀποδέχονται τήν ἀνηθικότητα, τήν «ἐλεύθερη» ζωή καί τίς «ἐλεύθερες» σχέσεις, τούς λένε συντηρητικούς.
Ὑπάρχει ἡ λέξη φιλελεύθερος καί συντηρητικός ἀπό τούς Προτεστάντες, τά ἐξηγήσαμε στό προηγούμενο μάθημα, πού ὅμως στούς Προτεστάντες ἔχει ἄλλη ἔννοια, ὅτι εἶναι προσκολλημένος στό γράμμα. Ἐμεῖς δέν εἴμαστε προσκολλημένοι στό γράμμα, δέν θεωροῦμε ὅτι ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι κατά γράμμα θεόπνευστη, ἀλλά στό πνεῦμα καί θεωροῦμε θεόπνευστα καί τά βιβλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἀλλά καί τούς ἱερούς Κανόνες καί δέν μποροῦμε νά τούς καταπατοῦμε. Ὑπάρχει μία τάση σήμερα νά παραθεωροῦνται οἱ Κανόνες καί νά βρίζεται ὁ Ἅγιος Νικόδημος, πού ἔγραψε τό Πηδάλιο, πού συγκέντρωσε ὅλους τούς Κανόνες καί τό Ἐξομολογητάριο, ὅπου γράφει ποιές εἶναι οἱ συνέπειες τῶν ἁμαρτιῶν.
Τά ἐπιτίμια πού βάζει ὁ Πνευματικός δέν εἶναι τιμωρία. Ἡ Ἐκκλησία δέν τιμωρεῖ. Εἶναι ὁ χρόνος πού χρειάζεται κανείς, γιά νά θεραπευτεῖ. Ὅπως στά σωματικά νοσήματα, μπορεῖ νά χρειαστεῖς λ.χ. γιά τήν φυματίωση καί ἕναν χρόνο νά πάρεις θεραπεία, μέχρι νά φύγει ἡ φυματίωση ἀπό μέσα σου. Δέν σέ τιμωρεῖ ὁ γιατρός ἐπειδή ἀρρώστησες, ἀλλά σέ θεραπεύει καί σοῦ λέει ‘πρέπει νά πάρεις τά φάρμακα γιά ἕναν χρόνο, ἄν τά πάρεις γιά δέκα μέρες δέν θά γίνεις καλά’. Ἔτσι καί στά πνευματικά, ἀνάλογα μέ τή βαρύτητα τοῦ ἁμαρτήματος εἶναι καί ὁ χρόνος πού ἀπαιτεῖται γιά νά μπορέσει ἡ ψυχή νά δυναμώσει, νά θεραπευτεῖ. Ὅλα αὐτά εἶναι θεόπνευστα. Δέν μποροῦμε νά τά καταργοῦμε.
Λόγου χάρη, ἐπικρατεῖ σήμερα μία ἄποψη πού λέει «δέν πειράζει νά κοινωνήσουν ὅλοι». Πῶς νά κοινωνήσουν ὅλοι; Ἔ, ἀφοῦ λέει «προσέλθετε πάντες»… Λέει πάντες, ἀλλά ὅταν λειτουργοῦσε σωστά ἡ Ἐκκλησία. Τότε πράγματι κοινωνοῦσαν ὅλοι ὅσοι ἦταν μέσα στή Θεία Λειτουργία, γιατί ὅλοι ἦταν ἕτοιμοι. Ὅποιοι δέν ἦταν ἕτοιμοι καί εἶχαν ἐπιτίμιο ἀπό τόν Πνευματικό, ἔφευγαν μετά τό «Τάς θύρας, τάς θύρας», ὅπως καί οἱ κατηχούμενοι. Τώρα δέν φεύγουνε, ἀλλά δέν σημαίνει, ἐπειδή δέν φεύγουν, ὅτι εἶναι ἄξιοι καί νά κοινωνήσουν. Πρέπει νά ἔχουμε εὐλογία ἀπό τόν Πνευματικό. Ἑπομένως νά εἴμαστε σύμφωνοι μέ τούς ἱερούς Κανόνες καί μέ τήν Παράδοση, γιατί κι αὐτά εἶναι θεόπνευστα.
«Ἡ θεοπνευστία ἔχει ἐπικρατήσει νά θεωρεῖται ὅτι καλύπτει ἕνα μεγάλο μέρος τοῦ χώρου τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, ἄν ὄχι ὁλόκληρο τόν χῶρο αὐτόν. Στήν σύγχρονη Ὀρθόδοξη Θεολογία ὑπάρχει μεγάλη σύγχυση. Ἐκεῖ πού συμφωνοῦν ὅλοι οἱ Χριστιανοί εἶναι ὅτι ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι θεόπνευστη. Βάσει λοιπόν αὐτοῦ ἰσχύει ἐκεῖνο πού ἀναφέρεται μέσα στήν Ἁγία Γραφή, ὅτι δηλαδή ὁ Χριστός ὑπεσχέθη στούς Ἀποστόλους ὅτι θά ἔστελνε τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, τό Ὁποῖο θά τούς ὁδηγοῦσε «εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν». Ὁπότε ὁ Χριστός εἶναι Ἐκεῖνος πού ἀποστέλλει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο καί Ἐκεῖνο – τό Ἅγιο Πνεῦμα – εἶναι πού ὁδηγεῖ εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν». Νά κάνουμε κι ἐδῶ μιά διευκρίνιση.Ὅταν λέει ὁ Χριστός μας «θά σᾶς στείλω τό Πνεῦμα τό Ἅγιο», δέν ἐννοεῖ τό Πρόσωπο. Ὑπάρχει ὁ Πατήρ, ὁ Υἱός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα. Δέν στέλνει τό Πρόσωπο Ἅγιο Πνεῦμα, ἀλλά τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού εἶναι καί ἐνέργεια δική Του καί ἐνέργεια τοῦ Πατρός. Ἡ ὁποία ἐνέργεια λέγεται κι αὐτή Ἅγιο Πνεῦμα στήν Ἁγία Γραφή. Ὅταν λοιπόν μᾶς λέει «λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον», ἐννοεῖ πάρετε τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πού εἶναι καί ἐνέργεια τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ Πατρός, εἶναι ἡ κοινή ἐνέργεια τῆς Ἁγίας Τριάδος, εἶναι ἡ θεοποιός ἐνέργεια, ἡ ἐνέργεια πού μᾶς κάνει θεούς κατά χάρη. Ὅταν ὅμως ἔχουμε τίς προϋποθέσεις, ἔχουμε τήν ταπείνωση, ἔχουμε τήν καθαρότητα καί ζοῦμε μετανοημένοι, ἐν μετανοία.
Ὅταν λοιπόν λέει ὅτι θά σᾶς ὁδηγήσει εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθεια, ἐννοεῖ ὅτι αὐτή ἡ ἐνέργεια τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ φωτίζει τόν ἄνθρωπο καί τοῦ ἀποκαλύπτει τήν ἀλήθεια. Γιατί ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά μετέχει στά Πρόσωπα τοῦ Θεοῦ, στά Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Δέν μπορεῖ νά ἑνωθεῖ μέ τό Πρόσωπο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἤ μέ τό Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ἤ μέ τό Πρόσωπο τοῦ Πατρός, ἀλλά ἑνωνόμαστε μέ τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ, πού εἴπαμε εἶναι ἡ ἴδια.
«Τώρα τίθεται τό ἐρώτημα: Σέ ποιούς ἀκριβῶς δίνει ὁ Χριστός τό Πνεῦμα τό Ἅγιο καί ποιούς ἀκριβῶς ὁδηγεῖ στήν πλήρη ἀλήθεια;». Τό δίνει σέ ὅλους; Ὄχι, δέν τό δίνει σέ ὅλους. Δίνει τό Ἅγιο Πνεῦμα καί τήν Θεία Χάρη σ’ αὐτούς πού θέλουν καί ἀποδεικνύουν στήν πράξη ὅτι τό θέλουν ἀκολουθώντας τήν συγκεκριμένη διαδικασία πού ἔχει ὁρίσει ὁ Θεός, ὄχι σέ ἐκείνους πού ἁπλῶς λένε ὅτι θέλουν. Ποιά εἶναι ἡ συγκεκριμένη διαδικασία; Πρέπει πρῶτα-πρῶτα ὁ ἄνθρωπος νά βαφτιστεῖ, νά χρισθεῖ, καί ἔτσι παίρνει τό Ἅγιο Πνεῦμα. Μετά θά πρέπει νά φυλάξει αὐτή τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα του μέ τό νά μήν ἁμαρτάνει. Καί ὄχι μόνο νά μήν ἁμαρτάνει, νά κάνει καί τό καλό, τό ἀγαθό. Ἄν δέν μείνει στήν ἀρετή καί πέσει στήν ἁμαρτία, θά πρέπει γιά νά ἐπανενεργοποιήσει αὐτή τήν Χάρη πού πῆρε στό Βάφτισμα καί στό Χρίσμα, νά μετανοήσει. Θά πρέπει νά ἐξομολογηθεῖ καί νά μπεῖ στή διαδικασία πού λέγεται μετάνοια. Ἔτσι ἔχει μέσα του ἐνεργό τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, τό Ὁποῖο τόν φωτίζει.
Ἄρα δέν εἴμαστε ὅλοι φωτισμένοι. Γιατί λένε κάποιοι: – Καί ἐγώ χριστιανός εἶμαι! Καί ἔχει νά πατήσει μῆνες στήν Ἐκκλησία… Δέν εἶσαι χριστιανός. Ἔχεις μέν πάρει τό Χρίσμα καί τό Βάφτισμα -κατά κανόνα οἱ Ἕλληνες εἶναι βαφτισμένοι- ἀλλά τό ἔχεις θαμμένο κάτω ἀπό πολλά μπάζα ἁμαρτιῶν καί παθῶν. Θά πρέπει νά βγάλει αὐτά, γιά νά φανερωθεῖ πάλι τό Ἅγιο Πνεῦμα καί νά εἶναι πάλι ἐν ἐνεργεία χριστιανός. Τώρα εἶναι ἐν ὑπνώσει… κοιμᾶται, δέν εἶναι πραγματικός χριστιανός. Γιατί; Ποῦ τό ξέρουμε; Τί λένε οἱ Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας; Ἔχεις τρεῖς Κυριακές νά πᾶς στήν Ἐκκλησία, χωρίς λόγο; Ὁ λόγος εἶναι νά εἶσαι ἄρρωστος, νά ἔχεις πυρετό καί νά μήν μπορεῖς νά πᾶς. Ἄν ὅμως ἔλλειψες χωρίς λόγο, ἀπό ραθυμία, ἀπό τεμπελιά, βγαίνεις ἐκτός Ἐκκλησίας, ἀπενεργοποιεῖς τό Ἅγιο Πνεῦμα, αὐτό θά πεῖ ἀφορίζεσαι. Αὐτό λέει ὁ Κανόνας. Νά γιατί χρειάζονται καί οἱ Κανόνες, ὄχι γιά νά μᾶς τιμωροῦν ἤ νά μᾶς τρομοκρατοῦν, ἀλλά γιά νά μᾶς δίνουν τό πλαίσιο τῆς σωστῆς ζωῆς. Νά μᾶς δείχνουν τά ὅρια. Ὅπως καί στήν ἰατρική. Θέλεις νά ζήσεις; Ὑπάρχει ἕνα ὅριο στή νηστεία. Δέν μπορεῖς νά τήν τραβήξεις ἐπ’ ἄπειρο τήν νηστεία. Τό πολύ-πολύ νά νηστέψεις σαράντα μέρες. Μετά τίς σαράντα μέρες θά πᾶς στό νοσοκομεῖο… ἤ στό κοιμητήριο. Αὐτό εἶναι τό ὅριο, δέν εἶναι τιμωρία. Ἔτσι καί ἡ Ἐκκλησία, λέει τά ὅρια, τό πολύ-πολύ νά λείψεις μία Κυριακή, μετά τήν δεύτερη Κυριακή χάνεις τήν ἰδιότητά σου ὡς χριστιανός καί κινδυνεύεις νά πᾶς στήν αἰώνια κόλαση.
«Οἱ Παπικοί ἀπαντοῦν καί λένε ὅτι τό Πνεῦμα τό Ἅγιον ἐδόθη κατ’ ἀρχήν στούς Ἀποστόλους καί μέσω τῶν Ἀποστόλων τό λαμβάνουν καί ὅλοι οἱ ἐπίσκοποι, ὅταν χειροτονοῦνται καί ὅτι σ’ Αὐτό μετέχουν καί οἱ παπάδες κατά κάποιον τρόπον. Αὐτή ἡ πεποίθησις στούς Παπικούς φαίνεται καθαρά στόν τρόπο χειροτονίας τῶν ἐπισκόπων τους, κατά τήν ὁποία λένε οἱ χειροτονοῦντες ἐπίσκοποι στόν χειροτονούμενο: Λάβε Πνεῦμα Ἅγιον!». Ἀπό ποιόν τό λαμβάνει; Ἀπό ἐκεῖνον! Ἐδῶ φαίνεται καί ὁ ἐγωισμός… Στήν αἵρεση, ὅπως εἶναι οἱ Παπικοί καί οἱ Προτεστάντες, ὑπάρχει ἐγωισμός. Ἐμεῖς δέν λέμε «λάβε Πνεῦμα Ἅγιο», οὔτε στό Μυστήριο τῆς μετανοίας «ἐγώ σέ συγχωρῶ». Ἀλλά λέμε «ὁ Θεός σέ χειροτονεῖ καί ὁ Θεός σέ συγχωρεῖ». Ποιοί εἴμαστε ἐμεῖς, γιά νά ποῦμε ‘ἐγώ σέ συγχωρῶ’; Ἐμεῖς ἁπλῶς εἴμαστε οἱ ἀγωγοί τῆς χάριτος. Βλέπετε πῶς φαίνεται ἡ διαφορά! Παντοῦ φαίνεται ἡ διαφορά τῆς αἵρεσης ἀπό τό ὀρθόδοξο, τήν ἀλήθεια. Φαίνεται στό ἦθος καί στό φρόνημα. Ἡ αἵρεση ἔχει μέσα ὑπερηφάνεια, ἔχει ἐγωισμό. Ὅπως καί ὅλες αὐτές οἱ ἀνατολικές θρησκεῖες ἔχουν μέσα ὑπερηφάνεια καί τρέφουν τήν ὑπερηφάνεια στόν ἄνθρωπο.
«Αὐτό δίνει τήν ἐντύπωση», πού λέει λάβε Πνεῦμα Ἅγιο, «ὅτι ὁ χειροτονούμενος εἶχε ζήσει τήν ὅλη μέχρι τότε ζωή του χωρίς Πνεῦμα Ἅγιο, τό Ὁποῖο παίρνει ἐκείνη τήν στιγμή τῆς χειροτονίας του». Βέβαια, χωρίς νά τό θέλουν λένε τήν ἀλήθεια, γιατί δέν ἔχουν Ἅγιο Πνεῦμα. Ἀλλά καί ἐκείνη τήν ὥρα πού τό λένε, πάλι δέν παίρνουν Πνεῦμα Ἅγιο, σ’ αὐτό τό συνοθεύλευμα πού τό ὀνομάζουν «ἐκκλησία», καί κακῶς τό ὀνομάζουμε κι ἐμεῖς παπική ἤ ρωμαιοκαθολική «ἐκκλησία». Δέν εἶναι ἐκκλησία, εἶναι μιά ὀργάνωση. Ἄν λειτουργοῦσε σωστά ὁ Παπισμός, δέν θά ἔλεγε λάβε πνεῦμα Ἅγιο, γιατί ἤδη θά εἶχε πάρει τό Ἅγιο Πνεῦμα ὁ ἄνθρωπος ἀπό τή στιγμή πού βαφτίστηκε. Ὅταν χειροτονεῖται ἕνας ἱερέας ἤ ἕνας ἐπίσκοπος παίρνει τήν εἰδική χάρη,γιά νά εἶναι ἱερέας ἤ ἐπίσκοπος. Ἔχει τό Ἅγιο Πνεῦμα μέσα του ἀπό τό Βάφτισμα καί ἀπό τό Χρίσμα καί παίρνει ἐπιπλέον Χάρη.
«Τό ἑρμηνευτικό ἔργο τῆς Ἁγίας Γραφῆς εἶναι ἀναμφισβήτητα ἔργο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Δηλαδή δέν μποροῦμε μόνοι μας νά ἑρμηνεύσουμε τήν Ἁγία Γραφή. Δέν μποροῦμε νά καταλάβουμε μόνοι μας, χρειάζεται ἡ φώτιση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Θά πρέπει ὁ ἄνθρωπος, γιά νά ἑρμηνεύσει σωστά τήν Ἁγία Γραφή, νά ἔχει ζωντανή προσευχή μέσα του, ζωντανό τό Ἅγιο Πνεῦμα μέσα του. Γι΄ αὐτό, οἱ κύκλοι μελέτης τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί ὅλα τά συναφή, ὄχι ὅτι δέν πρέπει νά γίνονται, ἀλλά δέν πρέπει νά ὑπάρχει αὐτό τό πνεῦμα τό προτεσταντικό, δηλαδή ἀνοίγουμε τήν Ἁγία Γραφή καί λέμε τίς σκέψεις μας. Ποιές σκέψεις μας; Νά ποῦμε ἐμεῖς τί λέει ἡ Ἁγία Γραφή; Δέν μποροῦμε. Ἄν θέλουμε νά λειτουργήσουμε σωστά μέσα στούς κύκλους, θά πρέπει νά πάρουμε τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο καί νά δοῦμε τί λέει στό συγκεκριμένο κεφάλαιο καί στίχο. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἔχει ὑπόμνημα, λέξη-λέξη, φράση-φράση, ἑρμηνεύει ὅλο τό Εὐαγγέλιο καί ἔχει τό Ἅγιο Πνεῦμα μέσα του, ὁπότε μπορεῖ νά τό ἑρμηνεύσει σωστά. Τώρα νά πῶ ἐγώ τήν σκέψη μου καί μετά ἡ κυρία τάδε τήν δική της καί ὁ κύριος τάδε τήν δική του καί νά βγάλουμε συμπέρασμα; Τί συμπέρασμα θά βγάλουμε; Θά μιλᾶμε μόνο στοχαστικά, ἐγκεφαλικά, φιλοσοφικά. Ἀλλά ἡ Ἁγία Γραφή δέν εἶναι φιλοσοφία.Εἶναι πράξη καί ζωή καί ἑρμηνεύεται μέ τό Πνεῦμα μέ τό ὁποῖο γράφτηκε, μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα δηλαδή.
«Συνήθως στήν Ἰατρική ἐπιστήμη, ὅταν λένε ὅτι τό τάδε φάρμακο θεραπεύει τήν τάδε ἀρρώστια, γνωρίζουν, ἀπό προηγηθεῖσες ἔρευνες καί πῶς λειτουργεῖ θεραπευτικά τό φάρμακο αὐτό μέσα στόν ὀργανισμό. Σέ κάθε ἐπιστήμη, ὅταν λέμε ὅτι κάτι συμβαίνει, αὐτό τό κάτι συνήθως μπορεῖ νά ἐξακριβωθεῖ. Ἐδῶ ὅμως ἔχουμε τό ἐρώτημα: Πῶς τό Πνεῦμα τό Ἅγιο καθοδηγεῖ, ποιούς καθοδηγεῖ καί σέ τί συνίσταται αὐτή ἡ καθοδήγηση; Ἐκεῖνο πού λένε μερικοί ὅτι, ὅταν μία Οἰκουμενική Σύνοδος ἀποφασίσει κάτι, αὐτό εἶναι ἀλάθητο, ἐπειδή ἡ Οἰκουμενική Σύνοδος εἶναι θεόπνευστη κλπ., εἶναι σάν νά μᾶς ὑποχρεώνουν νά δεχθοῦμε ὡς ἀλάθητη διδασκαλία ὅ,τι ἀποφασίζει καί διακηρύσσει μία Οἰκουμενική Σύνοδος. Αὐτό εἶναι καί τό πνεῦμα περί τοῦ ἀλαθήτου τοῦ Πάπα».
Ἄς ποῦμε τώρα, ἡ μέλλουσα νά συνέλθει Πανορθόδοξη Σύνοδος θά εἶναι θεόπνευστη; Δέν ξέρουμε… Θά ἐξαρτηθεῖ. Ἀπό τί θά ἐξαρτηθεῖ; Ἀπό πολλά πράγματα. Πρῶτο καί κύριο, ἄν θά ὑπάρχουν μέσα ἐπίσκοποι, οἱ ὁποῖοι θά εἶναι θεωμένοι ἤ τουλάχιστον θεούμενοι, δηλαδή νά πορεύονται στή θέωση. Τότε θά ἀποφασίσουν σωστά, ὅταν λειτουργήσει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο. Τότε θά γίνουν καί οἱ ἀποφάσεις τους ἀποδεκτές ἀπό τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, ἀπό τό σύνολο τῆς Ἐκκλησίας, πού εἶναι ὁ λαός. Γιατί, Ἐκκλησία δέν εἶναι μόνο οἱ ἐπίσκοποι… κι αὐτό πρέπει νά τό ξεκαθαρίσουμε μέσα μας. Τό λένε καί οἱ ἐπίσκοποι λανθασμένα στά κείμενά τους «ἐμεῖς ὡς Ἐκκλησία…». Δέν εἶστε ἐσεῖς Ἐκκλησία. Ἕνα μέρος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὁ ἐπίσκοπος. Ἡ ὅλη Ἐκκλησία εἶναι ὁ Χριστός, ὅλοι οἱ Ἅγιοι, ἡ Παναγία μας βεβαίως, ὅλοι οἱ σεσωσμένοι δίκαιοι, ὅλοι οἱ Ἅγγελοι καί μετά ὁ κλῆρος καί ὁ λαός. Δηλαδή οἱ ἱερεῖς, ἐπίσκοποι, οἱ ποιμένες ἀλλά καί οἱ ποιμενόμενοι, τό ποίμνιο. Ὅλοι αὐτοί εἶναι Ἐκκλησία. Δέν μπορεῖς λοιπόν νά λές «ἐμεῖς ὡς Ἐκκλησία..» οὔτε ἐμεῖς πρέπει νά λέμε ὅτι αὐτοί εἶναι ἡ Ἐκκλησία, γιατί τό κάνουμε κι ἐμεῖς αὐτό τό λάθος. Λένε οἱ δημοσιογράφοι «συναντήθηκαν οἱ ἀρχηγοί τῶν Ἐκκλησιῶν», γιά τόν Πατριάρχη καί τόν Πάπα. Κάνουμε καί τόν Πάπα ἐκκλησία καί ὅτι εἶναι ἀρχηγός ἐκκλησίας… Μά δέν εἶναι ἀρχηγός Ἐκκλησίας ὁ Πατριάρχης, ἀρχηγός τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ὁ Χριστός. Ἐκτός ἄν φτιάξαμε καινούρια θεολογία.. Κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας, λέει, ὁ Πατριάρχης; Ὄχι! Ὁ Χριστός εἶναι. Πρέπει νά τά ξέρουμε αὐτά, γιά νά μήν παρασυρόμαστε καί νά μήν τρομοκρατούμαστε. Γιατί, μετά θά σοῦ πεῖ «ἀφοῦ εἶμαι ἐκκλησία, πρέπει νά κάνεις ὑπακοή, ὅ,τι καί νά πεῖ ὁ ἐπίσκοπος πρέπει νά κάνεις ὑπακοή». Ὄχι, δέν μπορῶ νά κάνω ὑπακοή σέ ὅ,τι πεῖ ὁ ἐπίσκοπος. Θά πρέπει νά ἐξετάσω ἄν αὐτό πού λέει ὁ ἐπίσκοπος, τό λέει καί ὁ Χριστός, ἡ Ἱερά Παράδοση καί οἱ Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ Πάπας, πού εἴπαμε εἶναι αἵρεση, ἔχει τό ἀλάθητο, γιατί ἔχει κυριαρχήσει αὐτό ὡς δόγμα. Καί ἔχει κυριαρχήσει ὡς δόγμα, γιατί ὑπάρχει μέγας ἐγωισμός καί πρέπει νά ξέρετε ὅτι ὁ Πάπας ὑπέρκειται καί τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων τοῦ Παπισμοῦ. Δηλαδή, ἄν μία Σύνοδος βγάλει μία ἀπόφαση, ἕνα δόγμα, δέν ἰσχύει μέχρι νά τό ἐγκρίνει ὁ Πάπας. Ἄν δέν τό ἐγκρίνει καί πεῖ ‘ἐγώ δέν τό δέχομαι’, ἀπορρίπτεται. Αὐτό εἶναι τό παπικό σύστημα. Δηλαδή ἡ ἀνώτατα ἀρχή καί αὐθεντία εἶναι ὁ Πάπας, ἐνῶ στήν Ὀρθοδοξία ἡ ἀνώτατη ἀρχή δέν εἶναι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἤ ὁ Πατριάρχης, ἀλλά ἡ Οἰκουμενική Σύνοδος. Πότε ὅμως; Ὅταν κι αὐτή γίνει ἀποδεκτή ἀπό τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, γιατί ἔχουμε καί Συνόδους ληστρικές, δηλαδή ἀποτυχημένες, στίς ὁποῖες δέν λειτούργησε τό Ἅγιο Πνεῦμα καί πῆραν λανθασμένες ἀποφάσεις καί ἀπορρίφθηκαν ἀπό τήν Ἐκκλησία καί τίς μνημονεύουμε ὡς παράδειγμα πρός ἀποφυγή καί ὄχι πρός μίμηση. Μιά τέτοια ληστρική Σύνοδος καθήρεσε τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο. Ἔχουμε καί τέτοιες Συνόδους… δηλαδή μαζεύτηκαν ἐπίσκοποι καί καθήρεσαν ἕναν Ἅγιο! Τί νά ποῦμε τώρα ὅτι αὐτή ἦταν Οἰκουμενική Σύνοδος ἤ ἦταν θεόπνευστη; Κάθε ἄλλο… Διαβολόπνευστη ἦταν.
«Μία Οἰκουμενική Σύνοδος εἶναι ἀλάθητη». Ὄντως οἱ ἑφτά Οἰκουμενικές Σύνοδοι πού ἔχουμε ἦταν ἀλάθητες, γιατί λειτούργησε ἐκεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα καί ἔγιναν ἀποδεκτές ἀπό τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας. Καί πάλι, ὅταν λέμε τό σύνολο τῶν πιστῶν -προσέξτε κι αὐτό- δέν σημαίνει τό 95-98% τῶν Ἑλλήνων, γιατί τό 93% ἀπό τό 98% εἶναι ἀδιάφοροι. Ἀπό τούς Ἕλληνες τό 3% ἐκκλησιάζεται καί μάλιστα καί ἀπό αὐτό τό ποσοστό πρέπει νά ξεκαθαριστοῦν οἱ πιστοί καί αὐτοί θά κρίνουν τίς ἀποφάσεις τῶν Συνόδων τῶν ἐπισκόπων.
«Ἡ μοντέρνα Ὀρθόδοξη θεολογία μιλάει πάρα πολύ γιά θεοπνευστία. Ἀπό ὅσα ἔχω διαβάσει, βλέπω νά μιλᾶνε περί θεοπνευστίας, ἀλλά δέν ἔχω βρεῖ περιγραφή τῆς θεοπνευστίας. Τί σημαίνει ὅμως θεοπνευστία; Καί, ἐάν σώζεται κάπου, ποῦ σώζεται; Θά πεῖ ὅμως κάποιος: Καλά, θεόπνευστοι ἦταν μόνο οἱ Προφῆτες καί οἱ Ἀπόστολοι; Μετά τούς Ἀποστόλους δέν ἔχουμε θεοπνεύστους ἀνθρώπους; Δέν ἔχουμε θεόπνευστα συγγράμματα ἐκτός τῆς Ἁγίας Γραφῆς;». Καί βέβαια ἔχουμε. Ἔχουμε τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἔχουμε τούς Ἁγίους καί τούς σύγχρονους Ἁγίους. Διαβάστε π. Πορφύριο γιά παράδειγμα, νά δεῖτε πόσο ἀναπαύεται ἡ ψυχή καί καταλαβαίνει ὅτι ὅπως τά λέει εἶναι. Ἡ δογματική συνείδηση δέν ἐξανίσταται καθόλου σ’ αὐτά πού λέει. Τό ἴδιο καί μέ τόν π. Παΐσιο. Δυστυχῶς ὅμως πολλές φορές μπερδεύουμε τά πράγματα, ὅπως ὑπάρχουν καί θεολόγοι μπερδεμένοι καί παπάδες ἀκόμα καί δεσποτάδες… Κάποιοι π.χ. λένε -μπορεῖ καί δεσποτάδες- «μήν διαβάζετε π. Παΐσιο, μόνο π. Πορφύριο». Γιατί; Γιατί ὁ π. Παΐσιος τά λέει τσεκουράτα μερικές φορές καί ξεκάθαρα, τά θέματα τῆς ἠθικῆς. Ἐνῶ ὁ π. Πορφύριος δέν ἀσχολεῖται τόσο μέ τά ἠθικά θέματα καί μιλάει γιά ἀγάπη, γιά καλοσύνη… καί λένε «αὐτόν νά διαβάζετε, ἀφῆστε τόν π. Παΐσιο». Γιατί τό λένε αὐτό; Γιατί. θέλουν νά καλύψουν τά πάθη τους. Ὑπάρχουν τά πάθη, τά σαρκικά κατεξοχήν καί λένε «ἀφῆστε αὐτά, μήν ἀσχολεῖστε μέ αὐτά». Ἐδῶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀσχολεῖται… ἐδῶ ὁ Χριστός μας ἀσχολεῖται καί λέει τί σημαίνει πορνεία, τί σημαίνει μοιχεία, πῶς μπορεῖς νά πέσεις σέ μοιχεία μόνο μέ τά μάτια καί μᾶς λέτε νά μήν ἀσχολούμαστε μ’ αὐτά;
«Ὁ Χριστός, ὅταν εἶπε ὅτι θά μᾶς δώσει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, τό Ὁποῖο θά μᾶς ὁδηγήσει εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν, δέν μίλησε γιά Οἰκουμενικές Συνόδους. Δέν εἶπε δηλαδή ὅτι αὐτό θά γίνεται στίς Οἰκουμενικές Συνόδους τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτό δηλαδή τό καινόν περί τοῦ ἀλαθήτου τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων δέν περιλαμβάνεται μέσα στήν Ἁγία Γραφή. Ὁ Χριστός εἶπε ἁπλά ὅτι τό Πνεῦμα τό Ἅγιον θά εἶναι Ἐκεῖνο πού θά μᾶς ὁδηγήσει στήν πλήρη ἀλήθεια». Ἀλλά τί γίνεται; Μέσα στίς Οἰκουμενικές Συνόδους ἔχουμε Ἁγίους, φορεῖς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, οἱ ὁποῖοι φωτίζοντο καί ἀποκάλυπταν τήν πᾶσα ἀλήθεια καί στό πλήρωμα τῶν πιστῶν. Γι’ αὐτό εἶναι ἀλάθητες οἱ Σύνοδοι, γιατί ὑπάρχουν μέσα σ’ αὐτές οἱ ἄνθρωποι οἱ θεούμενοι πού, ἐπειδή λειτουργοῦσε τό Πνεῦμα τό Ἅγιο μέσα τους, ἔλεγαν τά σωστά πράγματα καί ὄχι λανθασμένα.
Γι’ αὐτό λέγαμε ὅτι αὐτή ἡ μέλλουσα νά συνέλθει, γιά νά ἀναγνωριστεῖ ὡς Οἰκουμενική, θά πρέπει ἐξ ἀρχῆς νά ἀναγνωρίσει ὅλες τίς προηγούμενες καί νά ἀποδεχτεῖ τίς ἀποφάσεις τους. Δέν μπορεῖ νά πεῖ ὅτι: αὐτό πού εἶπε π.χ. ἡ ἕκτη Οἰκουμενική Σύνοδος τώρα δέν ἰσχύει. Δέν μπορεῖ, γιατί αὐτό πού εἶπε ἡ ἕκτη Οἰκουμενική, τό εἶπε τό Ἅγιο Πνεῦμα. Δέν μπορεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα τότε νά ἔλεγε Α καί τώρα νά λέει –Α, τό ἀντίθετο, δέν γίνεται. Θά πρέπει νά ἀποδεχθοῦν καί ὅλα τά δόγματα πού ἤδη ἔχουμε μέσα στήν Ἐκκλησία μας. Ἄν δέν τά ἀποδεχτοῦν, δέν εἶναι Σύνοδος θεόπνευστη καί Οἰκουμενική καί ἀποδεκτή ἀπό τόν Θεό.
«Προηγουμένως ὅμως, πρίν δηλαδή ἀπό αὐτό», ὅτι θά μᾶς δώσει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, «εἶπε ὅτι ἐάν ἔχετε ἀγάπη μεταξύ σας, ἐγώ καί ὁ Πατέρας μου θά ἔλθουμε καί θά κατοικήσουμε μέσα σας, καθώς ἐπίσης εἶπε ὅτι τώρα, Μέ βλέπετε, ἀλλά ἀργότερα δέν θά Μέ βλέπετε. Ἀλλά, ἐάν ἔχετε ἀγάπη, πάλι θά Μέ βλέπετε. Καί, τό Πνεῦμα θά ἔλθει νά κατοικήσει μέσα σας καί θά σᾶς ὁδηγήσει εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν». Αὐτά εἶναι βασικότατα πράγματα. Τά διαβάζουμε τή Μεγάλη Πέμπτη. Ἰδιαίτερα τό πρῶτο Εὐαγγέλιο, πού εἶναι θεολογικότατο, περιέχει αὐτά τά πράγματα καί εἶναι ὑποθῆκες τοῦ Χριστοῦ στούς Ἀποστόλους. Καί ὁ Χριστός μας προσεύχεται γιά τήν ἑνότητα τῶν Ἀποστόλων. Γιά ποιά ἑνότητα, γιά ποιά ἕνωση; Μήπως τῶν Ἐκκλησιῶν; Ὄχι. Γιά τήν ἑνότητα τήν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι. Γι’ αὐτό εἶπε ὁ Χριστός «τήν δόξαν ἥν δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς» στόν ἐν οὐρανοῖς Πατέρα Του. Ὅταν λέει δόξα, ἐννοεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα, τήν ἄκτιστη δόξα, τήν ἄκτιστη ἐνέργεια, τήν ὁποία ὁ Χριστός τήν ἔδωσε στούς Ἁγίους Ἀποστόλους. Γιατί; «Ἵνα ὦσιν ἕν καθώς ἡμεῖς ἕν ἐσμεν» (Ἰω. 17,22). Τήν ἴδια ἐνέργεια πού ἔχει ὁ Πατέρας καί ὁ Υἱός, τήν δίνει ὁ Χριστός καί στούς Ἀποστόλους, γιά νά γίνουν κι αὐτοί ἕνα, ὅπως εἶναι ὁ Πατέρας μέ τόν Υἱό.
Ἑπομένως γιά νά γίνουμε ἕνα χρειαζόμαστε τό Ἅγιο Πνεῦμα, αὐτή τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τότε πετυχαίνει ἡ ἑνότητα καί μέσα στήν οἰκογένεια καί μέσα στό μοναστήρι καί μέσα στήν ἐνορία καί μέσα σ’ ἕνα λεωφορεῖο, ἄς ποῦμε, πού πᾶνε προσκύνημα… Πᾶνε προσκύνημα καί τσακώνονται μεταξύ τους, δέν ὑπάρχει ἑνότητα. Γιατί δέν ὑπάρχει ἑνότητα; Γιατί δέν ὑπάρχει τό ἕνα πνεῦμα, τό Ἅγιο Πνεῦμα νά τούς ἑνώνει. Τσακώνονται στίς ἐνορίες, τσακώνονται στά μοναστήρια… καλά στίς οἰκογένειες πιά τό θεωροῦν καί φυσιολογικό. Δέν εἶναι καθόλου φυσιολογικό. Εἶναι ἀποτυχία τῆς οἰκογένειας ὁ τσακωμός. Τό Ἅγιο Πνεῦμα πού ὑποτίθεται πώς τό ἀκοῦς καί τό δέχεσαι καί σέ φώτισε καί σέ ἕνωσε μέ τό ἄλλο πρόσωπο, σέ κάλεσε σ’ αὐτή τήν ἑνότητα μέσα ἀπό τό μυστήριο τοῦ γάμου.
«Τά κεφάλαια αὐτά, 14 ἕως 17, τοῦ κατά Ἰωάννην Εὐαγγελίου κάνουν ὁλόκληρη ἀνάπτυξη περί τῆς πνευματικῆς καταστάσεως τῶν Ἀποστόλων σέ σχέση μέ τήν ἀγάπη καί ἀναφέρουν ποιά θά εἶναι τά ἀποτελέσματα τῆς ἀγάπης. Ἡ πλήρης μορφή ὅμως τῆς ἀγάπης ἀποκαλύπτεται στήν ἐμπειρία τῆς θεώσεως». Γιατί, ὅταν κανείς ἀγαπήσει τόν Θεό, μετά, λέει ὁ Χριστός, θά ἔρθω Ἐγώ μέσα σου μαζί μέ τόν Πατέρα καί τό Ἅγιο Πνεῦμα, δηλαδή θέωση. Φανερώνεται καί ἀποκαλύπτεται ὁ Θεός μέσα στόν ἄνθρωπο καί θεώνει τόν ἄνθρωπο καί αὐτή «εἶναι ἡ πλήρης μορφή τῆς ἀγάπης. Δι’ αὐτῆς τῆς ἀγάπης, πού πηγάζει ἀπό τήν ἐμπειρία τῆς θεώσεως, γίνεται ἡ πλήρης θεραπεία τοῦ ἀνθρώπου». Καί αὐτός εἶναι ὁ πραγματικά θεραπευμένος ἄνθρωπος, πού δέν ἔχει οὔτε ψυχολογικά, οὔτε φοβίες, οὔτε ἀνασφάλειες, τίποτα. Ὁ θεωμένος ἄνθρωπος εἶναι ὁ θεραπευμένος ψυχικά ἄνθρωπος.
«Ἡ ἀγάπη αὐτή ἀρχίζει νά ἐνεργεῖται, ὅταν ἔλθει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο μέσα στόν ἄνθρωπο, ὁπότε γίνεται ὁ ἄνθρωπος κατοικητήριο καί ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».Σήμερα ὅλοι μιλᾶνε γιά ἀγάπη. Ἀλλά γιά ποιά ἀγάπη μιλᾶνε; Ὄχι γιά τήν ἀγάπη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀλλά γιά μιά ἀγάπη ἰδιοτελή, μιά ἀγάπη ἐμπαθή, μιά ἀγάπη πού οὐσιαστικά ἀποσκοπεῖ, ὄχι στό νά δώσεις, ἀλλά στό νά πάρεις ἀπό τόν ἄλλον. Αὐτή ἡ ἀγάπη βέβαια τελικά δέν ἑνώνει, ἀλλά χωρίζει καί μπορεῖ νά γίνει καί ἀπύθμενο μίσος. Καί τό βλέπουμε αὐτό σέ ἀνθρώπους πού εἶχαν τεράστια ἀγάπη καί τρελαινόταν ὁ ἕνας γιά τόν ἄλλον, τελικά νά σφάζονται. Γιατί εἶναι ἀνθρώπινη ἀγάπη καί δέν ἔχει μέσα τό Ἅγιο Πνεῦμα πού ἑνώνει πραγματικά τούς ἀνθρώπους.
«Ὅταν ἔλθει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, τότε στόν ἄνθρωπο κατοικεῖ ὁλόκληρη ἡ Ἁγία Τριάδα», ἀφοῦ τό Ἅγιο Πνεῦμα θά φέρει μαζί τόν Πατέρα καί τόν Υἱό. «Ἀλλά πῶς γνωρίζει ὁ ἄνθρωπος ὅτι ἔγινε ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος; Πῶς γίνεται αὐτή ἡ διαπίστωσις; Ὁ ἀληθινός πνευματικός πατέρας γνωρίζει πότε ἕνα πνευματικό του παιδί ἔχει λάβει τό Ἅγιο Πνεῦμα καί ἔχει γίνει ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἔχουμε συγκεκριμένα Πατερικά κριτήρια στό θέμα αὐτό. Ποιά εἶναι αὐτά; Ὅταν ὁ Χριστός μιλάει γιά τήν ἔκχυση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν Ἐκκλησία καί στούς πιστούς, δέν μιλάει ἀφηρημένα, δέν ἐννοεῖ ὅτι θά τό στείλει σέ ὅλην τήν Ἐκκλησία γενικά. Οὔτε ὅτι, ἐπειδή οἱ δεσποτάδες καί οἱ παπάδες ἔχουν μία ἀλληλοδιαδοχή μέ τίς χειροτονίες, θά τό λάβει γενικά ὅλη ἡ Ἐκκλησία. Οὔτε ἐννοεῖ ὅτι ἐξ αἰτίας τῆς χειροτονίας τῶν ἐπισκόπων ὑπάρχει ὁπωσδήποτε ἡ ἐγγύησις ὅτι τό Πνεῦμα τό Ἅγιο θά κατοικεῖ μόνιμα μέσα στήν Ἱεραρχία. Βεβαίως ὑπάρχει ἡ Ἀποστολική διαδοχή, ἀλλά ἕνας ἐπίσκοπος ἄν δέν σταθεῖ στό πνευματικό ὕψος πού πρέπει νά βρίσκεται, τό ἀπενεργοποιεῖ τό Πνεῦμα τό Ἅγιο καί τήν εἰδική ἀκόμα Χάρη καί μπορεῖ νά κάνει καί αἱρετικά πράγματα καί ἀνήθικα πράγματα καί φοβερά καί τρομερά.
«Δέν εἶναι ἡ ὕπαρξις τοῦ ἐπισκόπου ἡ ἐγγύησις ὅτι μία Σύνοδος ἐμφορεῖται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἀπόδειξις εἶναι ὅτι ὑπῆρξαν μέσα στήν Ἐκκλησία πολλοί ἐπίσκοποι, πού κατεδικάσθησαν ὡς αἱρετικοί», π.χ. ὁ Νεστόριος, ὁ ὁποῖος ἦταν Πατριάρχης καί εἶναι καταδικασμένος, αἱρετικός, δηλαδή ἐκτός Ἐκκλησίας. «Ἄν εἶχαν ἐκεῖνοι οἱ ἐπίσκοποι Πνεῦμα Ἅγιο, -ἐννοεῖ ἐνεργό- δέν θά ἔπεφταν σέ αἵρεση. Ἄρα, δέν εἶναι ἡ εἰς ἐπίσκοπον χειροτονία κάποιου ἀπόδειξις οὔτε ἐγγύησις ὅτι στόν ἐπίσκοπο αὐτόν κατοικεῖ ὁπωσδήποτε τό Ἅγιο Πνεῦμα». Καί στά δικά μας ἐπίπεδα, οὔτε ἕνας πού εἶναι βαφτισμένος σημαίνει ὅτι ἔχει τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐνεργό, γιατί ὅταν δέν τηρεῖ αὐτά πού λέει ἡ Ἐκκλησία, τό ἀπενεργοποιεῖ. Σᾶς εἶπα τό παράδειγμα μέ τόν ἐκκλησιασμό. Κι ἕνα ἄλλο, πού παρατηρῶ πολύ ἔντονα στίς μέρες μας, ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού ἔρχονται στήν Ἐκκλησία τήν τελευταῖα ὥρα, στό Χερουβικό. Αὐτό δέν εἶναι ἐκκλησιασμός, κοροϊδία εἶναι. Δέν ἐκκλησιάζεται αὐτός ὁ ἄνθρωπος. Οὐσιαστικά συναριθμεῖται μέ αὐτούς πού μένουν στό σπίτι. Θά πεῖς: τότε νά μήν πηγαίνω καθόλου! Ὄχι, νά διορθωθεῖς καί νά πηγαίνεις νωρίς γιά νά πάρεις τήν Χάρη.
«Ἄρα, δέν εἶναι ἡ εἰς ἐπίσκοπον χειροτονία οὔτε ἡ Χάρις τῆς Ἀρχιερωσύνης ἐκείνη πού ὁδηγεῖ τήν Ἐκκλησία εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν», γιατί, εἴπαμε, ὑπάρχουν καί αἱρετικοί ἐπίσκοποι. Ἀλλά εἶναι ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὅταν ὑπάρχει ἐνεργό στούς ἐπισκόπους καί μέσα στούς πιστούς.
«Οἱ Πατέρες λένε καθαρά ὅτι ἐδῶ ὁ Χριστός μιλάει για δύο καταστάσεις. Ἀπό τό ἕνα μέρος μιλάει γιά τήν φώτιση καί ἀπό τό ἄλλο μέρος μιλάει γιά τήν θέωση. Ὅταν λέγει ὁ Χριστός ἵνα πάντες ἕν ὦσι, γιά ποιούς μιλάει; Γιά τούς Ἀποστόλους βέβαια. Παρακαλεῖ τόν Πατέρα νά γίνουν οἱ Ἀπόστολοι «ἕν καθώς ἡμεῖς ἕν ἐσμεν». Δέν λέγει εἷς, ἀλλά ἕν. Πῶς ὅμως ὁ Πατήρ, ὁ Υἱός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ἕν; Ἀπάντησις: Εἶναι ἑνωμένοι εἰς ἕν, κατά τήν δόξαν (ἐνέργειαν) καί κατά τήν οὐσίαν. Κατά τά Πρόσωπα, τίς ὑποστάσεις, δέν εἶναι ἑνωμένοι. Διότι τά Πρόσωπα στήν Ἁγία Τριάδα, λένε οἱ Πατέρες, εἶναι ἀκοινώνητα μεταξύ τους». Τί θά πεῖ αὐτό τώρα; Σημαίνει ὅτι ξεχωρίζουν τά Πρόσωπα. Εἶναι μέν ἕνας Θεός, ἀλλά εἶναι τρία ξεχωριστά Πρόσωπα, ἔχουν τό καθένα τό δικό τους χαρακτηριστικό, ὑποστατικό ἰδίωμα. Ὁ Πατέρας εἶναι ἀγέννητος, ὁ Υἱός γεννητός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐκπορευτό. Αὐτά εἶναι ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά τοῦ κάθε Προσώπου καί εἶναι ἀκοινώνητα μεταξύ τους. Δηλαδή δέν μπορεῖ νά εἶναι ἀγέννητος καί ὁ Υἱός. Ὄχι, ὁ Υἱός εἶναι γεννητός. Οὔτε μπορεῖ νά εἶναι γεννητός ὁ Πατέρας, ὁ Πατέρας εἶναι ἀγέννητος. Οὔτε μπορεῖ νά εἶναι ἐκπορευτός ὁ Πατέρας, ὁ Πατέρας εἶναι ἀγέννητος. Ἐκπορευτό εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα, εἶναι χαρακτηριστικό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τί σημαίνει ἀγέννητος, γεννητός, ἐκπορευτό, δέν ξέρουμε. Τό λέμε, ὅπως μᾶς τό ἀποκάλυψε ὁ Θεός. Μέχρι ἐκεῖ. Ἀλλά ξέρουμε ὅτι εἶναι σίγουρα διαφορετικά πράγματα. Ἄλλο σημαίνει ἀγέννητος, ἄλλο γεννητός καί ἄλλο ἐκπορευτό.
«Τά κοινά στήν Ἁγία Τριάδα εἶναι ἡ οὐσία καί ἡ φυσική ἐνέργεια τῆς οὐσίας, δηλαδή ἡ δόξα. Καί κατά τί εἶναι ἕνα ὁ Πατήρ, ὁ Υἱός καί τό Ἅγιον Πνεῦμα, μέ τό ὁποῖο ἕνα καί ἐμεῖς θά γίνουμε ἕνα, δηλαδή καί μεταξύ μας καί μέ τήν Ἁγία Τριάδα; Ποιό θά εἶναι αὐτό τό κοινό γνώρισμα; Ἀπάντησις: Εἶναι τό ἕνα κατά τήν δόξαν», κατά τήν ἐνέργεια. Αὐτή τήν ἐνέργεια πού πρέπει νά φροντίζουμε νά ἔχουμε ὅλοι ἐνεργό μέσα μας.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
