ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ
20δ) Ἡ μή ἐνθύμηση τῶν ἤδη ἐξομολογημένων ἁμαρτημάτων.
Δέν πρέπει, δίδασκε ὁ μακαριστός καί πάντοτε ἐξομολογούμενος Γέροντας Πορφύριος, νά ξαναθυμόμαστε τίς ἁμαρτίες πού ἐξομολογηθήκαμε. «Ἡ ἀνάμνηση τῶν ἁμαρτιῶν κάνει κακό»1.
Μέ τήν ἐξομολόγηση συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες. Ὅταν κανείς ἐξομολογηθεῖ σωστά μέ εἰλικρίνεια, χωρίς νά κρύψει τίποτε, εἶναι περισσότερο ἀπό βέβαιο ὅτι πῆρε τήν ἄφεση ἀπό τόν Θεό. Ἄν ἀφήσει τόν πονηρό νά τόν ταράσσει μέ τήν σκέψη: «Ἄραγε συγχωρήθηκα;» καί ξαναθυμᾶται τίς ἐξομολογημένες ἁμαρτίες του, σάν νά μήν εἶναι ἀκόμη συγχωρημένες, τότε αὐτό εἶναι ἀπιστία στό μυστήριο. Εἶναι παγίδα τοῦ πονηροῦ, γιά νά μᾶς κρατεῖ σέ ταραχή καί νά μᾶς ρίξει στήν ἀκηδία καί τήν ἀπελπισία.Ἡ ὑπερβολική λύπη γιά τά λάθη τοῦ παρελθόντος εἶναι δαιμονική παγίδα. «Δέν εἶναι ὑγιές», παρατηρεῖ ὁ π. Πορφύριος, «νά λυπᾶται κανείς ὑπερβολικά γιά τίς ἀμαρτίες του καί νά ἐπαναστατεῖ ἐναντίον τοῦ κακοῦ ἑαυτοῦ του φτάνοντας μέχρι τήν ἀπελπισία»2.
Ὑπάρχουν κάποιοι πού ταπεινολογοῦν καί οἰκτίρουν τόν ἑαυτό τους γυρίζοντας στό παρελθόν, ἀπελπιζόμενοι. Αὐτοί δυστυχῶς δέν μετανοοῦν. Αὐτοεξευτελίζονται, ψευτοταπεινώνονται, μεταμελοῦνται, ἀλλά δέν διορθώνονται. Βιώνουν ἕνα αἴσθημα κατωτερότητος, πού δέν εἶναι τίποτε περισσότερο ἀπό πληγωμένος ἐγωισμός.
«Σημασία ἔχει», ἔλεγε ὁ Γέροντας Πορφύριος, «τί θά κάνουμε τώρα, ἀπ’ αὐτήν τήν στιγμή κι ἔπειτα»3. Δέν πρέπει νά γυρίζουμε πίσω καί νά ἀσχολούμαστε μέ τό τί δέν κάναμε στό παρελθόν.
20ε) ἩἘξομολόγηση μέ θάρρος, ἀπομακρύνοντας τήν δαιμονική ντροπή.
Ὅλοι οἱ Ἅγιοι μᾶς προτρέπουν νά ἐξομολογούμαστε χωρίς ντροπή.
«Δὲν εἶναι ντροπὴ», διδάσκει ὁ Χρυσορρήμων «τὸ νὰ κατηγορεῖς τὰ ἁμαρτήματα, ἀλλὰ δικαιοσύνη καὶ ἀρετή· ἐὰν δὲν ἦταν δικαιοσύνη καὶ ἀρετὴ δὲν θὰ ἔδινε γι’ αὐτὴν ὁ Θεὸς ἀμοιβή. Τὸ ὅτι πράγματι ἔχει ἀμοιβὲς ἡ ἐξομολόγηση, ἄκουσε τί λέγει· «Λέγε πρῶτος ἐσὺ τὰ ἁμαρτήματά σου γιὰ νὰ δικαιωθεῖς». Ποιὸς ντρέπεται νὰ πράξει κάτι ἀπὸ τὸ ὁποῖο θὰ γίνει δίκαιος; Ποιὸς ντρέπεται νὰ ὁμολογήσει τὰ ἁμαρτήματα, γιὰ νὰ ἀπαλλάξει τὸν ἑαυτόν του ἀπὸ τὰ ἁμαρτήματα; Μήπως σὲ προτρέπει νὰ τὰ ὁμολογήσεις γιὰ νὰ σὲ τιμωρήσει; Ὄχι βέβαια γιὰ νὰ τιμωρήσει, ἀλλὰ γιὰ νὰ συγχωρήσει.
Στὰ κοσμικὰ δικαστήρια συμβαίνει νὰ ἐπέρχεται ἡ τιμωρία μετὰ τὴν ὁμολογία τῆς ἔνοχης. Γιὰ τοῦτο καὶ ὁ ψαλμὸς ὑποπτευόμενος ἀκριβῶς αὐτό, μὴ τυχὸν δηλαδὴ φοβούμενος κανεὶς τιμωρία μετὰ τὴν ἐξομολόγηση ἀρνηθεῖ νὰ ἐξομολογηθεῖ τὰ ἁμαρτήματά του, λέγει· «ἐξομολογηθεῖτε στὸν Κύριο τὰ ἁμαρτήματά σας, διότι εἶναι ἀγαθός, διότι τὸ ἔλεος Αὐτοῦ μένει εἰς τὸν αἰώνα». Μήπως δὲν γνωρίζει τὰ ἁμαρτήματά σου, ἐὰν ἐσὺ δὲν τὰ ὁμολογήσεις; Λοιπὸν τί περισσότερο γίνεται σὲ σένα ὅταν δὲν τὰ ὁμολογεῖς; Μήπως μπορεῖς νὰ διαφύγεις τὴν προσοχή Του; Καὶ ἂν ἀκόμα δὲν τὰ πεῖς ἐσύ, Ἐκεῖνος τὰ εἶδε· ἂν ὅμως τὰ πεῖς ἐσὺ, Ἐκεῖνος τὰ λησμονεῖ. Διότι λέγει· «Ἰδοὺ ἐγὼ εἶμαι ὁ Θεὸς ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἀπὸ ἀγάπη ἐξαλείφω τὶς ἁμαρτίες σου, καὶ δὲν τὶς ἐνθυμοῦμαι». Βλέπεις; «Ἐγὼ δὲν θὰ τὶς ἐνθυμηθῶ» λέγει· διότι τοῦτο εἶναι ἴδιον της φιλανθρωπίας· σὺ νὰ τὶς θυμηθεῖς γιὰ νὰ σοῦ γίνει ἀφορμὴ σωφρονισμοῦ»4.
Ὁ Γέροντας Πορφύριος βίωνε τήν μετάνοια καί τήν ἐξομολόγηση χωρίς ντροπή. Προσέτρεχε μέ θάρρος, ἔπειτα ἀπό κάθε πτώση του, στόν Χριστό (ἐξομολογούμενος στόν Πνευματικό του), διότι τόν ἔνιωθε σάν φίλο του. Τό τόνιζε, ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ φίλος μας. «Σάν φίλο νά Τόν ἀτενίζομε καί νά Τόν πλησιάζομε»5.
Ἡ ἁμαρτία δέν πρέπει νά μᾶς χωρίζει ἀπό τόν Θεό. Ἀντίθετα θά πρέπει νά προστρέχουμε μέ παρρησία, μέ οἰκειότητα, μέ ἐμπιστοσύνη. Δέν πρέπει νά «αἰσθανόμαστε ξένοι καί χωρισμένοι ἀπ’ Αὐτόν, οὔτε ὅταν ἁμαρτάνομε»6.
Θά πρέπει νά ἀπομακρύνουμε τήν δαιμονική ντροπή καί νά ἐξομολογούμαστε ὅλες τίς ἁμαρτίες μας μέ πᾶσα εἰλικρίνεια.
«Ντρέπεσαι καὶ κοκκινίζεις», λέγει ὁ ἱερός Χρυσόστομο,ς «νὰ ὁμολογήσεις τὶς ἁμαρτίες σου; Καὶ ἂν ἀκόμα ἔπρεπε νὰ τὶς ὁμολογεῖς μπροστὰ στοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ ἐξευτελίζεσαι, οὔτε τότε ἔπρεπε νὰ ντρέπεσαι· διότι ντροπὴ καὶ αἰσχύνη εἶναι τὸ νὰ ἁμαρτάνεις καὶ ὄχι τὸ νὰ ὁμολογεῖς τὶς ἁμαρτίες σου»7.
Ὁ διάβολος μᾶς παίρνει τήν ντροπή ὅταν ἁμαρτάνουμε καί μᾶς τήν ξαναφέρνει ὅταν πρόκειται νά ἐξομολογηθοῦμε. Μᾶς ὑποβάλλει τήν ἀπόγνωση γιά τήν σωτηρία μας καί τήν ἰδέα ὅτι «πλέον δέν ὑπάρχει γιά μᾶς μετάνοια». Θά πρέπει ὅμως νά γνωρίζουμε ὅτι ὁ Θεός, σάν στοργικός Πατέρας, συνεχίζει νά μᾶς ἀγαπᾶ, παρ’ ὅλες τίς μέχρι τώρα πτώσεις μας.
Ἀπόσπασμα ἀπό τό Βιβλίο:Τά πάθη καί ἡ κατάθλιψη – Τί εἶναι καί πῶς θεραπεύονται (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) – Νέο βιβλίο
Σχῆμα 14Χ20.5 ,Σελίδες: 282, Τιμή: 9€, Παραγγελίες στό τηλέφωνο 6944577885 ἤ στό e- mail: hristospanagia@yahoo.gr
4Ἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Non esse ad gratiam concionandum Vol 50, pg 658, ln 37t, Ὁμιλία «Ὅτι ἐπικίνδυνον καὶ τοῖς λέγουσι, καὶ τοῖς ἀκούουσι τὸ πρὸς χάριν δημηγορεῖν, καὶ ὅτι χρήσιμον καὶ δικαιοσύνη μεγίστη τὸ κατηγορεῖν τῶν οἰκείων ἁμαρτημάτων.» Αἰσχύνῃ ὁμολογῆσαι ἁμαρτήματα; αἰσχύνου πρᾶξαι ἁμαρτήματα. Ἡμεῖς δὲ ὅταν αὐτὰ πράττωμεν, ἰταμῶς καὶ ἀναισχύντως τολμῶμεν· ὅταν δὲ ὁμολογῆσαι δέῃ, τότε αἰσχυνόμεθα καὶ ὀκνοῦμεν, δέον μετὰ προθυμίας τοῦτο ποιεῖν. Οὐ γάρ ἐστιν αἰσχύνη κατηγορεῖν ἁμαρτημάτων, ἀλλὰ δικαιοσύνη καὶ ἀρετή· εἰ μὴ δικαιοσύνη καὶ ἀρετὴ ἦν, οὐκ ἂν μισθὸν ἔθηκεν αὐτῇ ὁ Θεός. Ὅτι γὰρ μισθοὺς ἔχει ἡ ἐξομολόγησις, ἄκουσον τί φησι· Λέγε σὺ τὰς ἀνομίας σου πρῶτος, ἵνα δικαιωθῇς. Τίς αἰσχύνεται ἔργον, ἀφ’ οὗ γίνεται δίκαιος; τίς αἰσχύνεται ὁμολογῆσαι ἁμαρτήματα, ἵνα λύσῃ ἁμαρτήματα; Μὴ γὰρ διὰ τοῦτο κελεύει ὁμολογῆσαι, ἵνα κολάσῃ; οὐχ ἵνα κολάσῃ, ἀλλ’ ἵνα συγχωρήσῃ. δʹ. Ἐπὶ γὰρ τῶν ἔξω δικαστηρίων μετὰ τὴν ὁμολογίαν κόλασις. Διὰ τοῦτο καὶ ὁ ψαλμὸς αὐτὸ τοῦτο ὑφορώμενος, μή τις δεδοικὼς κόλασιν μετὰ τὴν ἐξομολόγησιν, ἀρνήσηται τὰ ἁμαρτήματα, φησίν· Ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίῳ, ὅτι χρηστὸς, ὅτι εἰς τὸν αἰῶνα τὸ ἔλεος αὐτοῦ. Μὴ γὰρ οὐκ οἶδε τὰ ἁμαρτήματά σου, ἐὰν μὴ σὺ ὁμολογήσῃς; Τί οὖν σοι γίνεται πλέον ἐκ τοῦ μὴ ὁμολογεῖν; μὴ γὰρ δύνασαι λαθεῖν; Κἂν μὴ εἴπῃς, Ἐκεῖνος εἶδεν· ἂν δὲ σὺ εἴπῃς, Ἐκεῖνος ἐπιλανθάνεται. Ἰδοὺ γὰρ ἐγὼ Θεός εἰμι ἐξαλείφων τὰς ἀνομίας σου, καὶ οὐ μὴ μνησθῶ. Ὁρᾷς; Ἐγὼ οὐ μὴ μνησθῶ, φησί· φιλανθρωπίας γὰρ τοῦτο· σὺ δὲ μνήσθητι, ἵνα σωφρονισμοῦ λάβῃς ὑπόθεσιν».
7Ἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Non esse ad gratiam concionandum Vol 50, pg 653, ln 16t, Ὁμιλία «Ὅτι ἐπικίνδυνον καὶ τοῖς λέγουσι, καὶ τοῖς ἀκούουσι τὸ πρὸς χάριν δημηγορεῖν, καὶ ὅτι χρήσιμον καὶ δικαιοσύνη μεγίστη τὸ κατηγορεῖν τῶν οἰκείων ἁμαρτημάτων.»: « Ἀλλ’ αἰσχύνῃ καὶ ἐρυθριᾷς τὰ ἁμαρτήματα ἐξειπεῖν; Μάλιστα μὲν εἰ καὶ ἐπ’ ἀνθρώπων ἔδει ταῦτα λέγειν καὶ ἐκπομπεύειν, οὐδὲ οὕτως αἰσχύνεσθαι ἔδει· αἰσχύνη γὰρ τὸ ἁμαρτάνειν, οὐ τὸ ὁμολογῆσαι τὰ ἁμαρτηθέντα».
