Πατερική Θεολογία
Πρωτοπρ. Ιωάννου Σ. Ρωμανίδου (+)
Καθηγητού Πανεπιστημίου
Επιμέλεια – Σχόλια: Μοναχού Δαμασκηνού Αγιορείτου
55. Ποιος είναι ο αληθινός θεολόγος
Ποιος είναι, τώρα, ο αληθινός θεολόγος; Θεολόγος είναι μόνον εκείνος
που διάβασε πολλά θεολογικά βιβλία και είναι ενημερωμένος επάνω στην
σχετική βιβλιογραφία; Αυτός όμως μοιάζει με έναν μικροβιολόγο π.χ. που
διάβασε μεν πολλά βιβλία επάνω στην επιστήμη του, αλλά δεν χρησιμοποίησε
ποτέ ένα μικροσκόπιο ούτε έκανε εργαστηριακές αναλύσεις κλπ. Σε όλες
τις θετικές επιστήμες, εκείνος που έχει ο λόγος του κύρος και είναι
αυθεντία στην επιστήμη του, είναι πάντα εκείνος που έχει εμπειρία του
αντικειμένου ή του φαινομένου στο οποίο αναφέρεται και το οποίο έχει
μελετήσει, δηλαδή εκείνος που έχει την εμπειρία της παρατηρήσεως και
κατανοεί τα φαινόμενα που παρατηρεί.Στην Πατερική ορολογία αυτή η εμπειρία της παρατηρήσεως τών ενεργειών του Αγίου Πνεύματος λέγεται θεωρία.
Το πρώτο σκαλοπάτι της θεωρίας είναι η εμπειρία της αυτενεργούσης
προσευχής του Αγίου Πνεύματος μέσα στην καρδιά του ανθρώπου, η εμπειρία
της ευχής. Με την ευχή, όταν είναι ενεργουμένη από την Χάρι του Αγίου
Πνεύματος, αρχίζει να θεμελιώνεται η ενδιάθετος πίστις στον άνθρωπο. Δια
της εμπειρίας αυτής τής Χάριτος του Αγίου
Πνεύματος ο Χριστιανός αρχίζει να θεωρή τον Θεόν, να γνωρίζη τον Θεόν. Ο
Χριστιανός τώρα έχοντας την βοήθεια της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος, με
οδηγούς την Παλαιά και Καινή Διαθήκη δηλαδή τους Προφήτες και τους
Αποστόλους, καθώς και τους Πατέρες της Εκκλησίας, οι οποίοι ερμηνεύουν
εν Αγίω Πνεύματι την Παλαιά και Καινή Διαθήκη, μπορεί να κάνη και ο
ίδιος σωστή ερμηνεία της Αγίας Γραφής και να εμβαθύνη στα ρητά και στα
νοήματα της Αγίας Γραφής και των κειμένων τών Πατέρων της Εκκλησίας.
Σε
ωρισμένες περιπτώσεις κατά διαστήματα μπορεί ο Χριστιανός αυτός να
ανεβαίνη σε υψηλότερα στάδια θεωρίας π.χ. σε έλλαμψι ή, όταν θέλη ο
Θεός, σε μέθεξι του ακτίστου Φωτός, δηλαδή σε θέωσι. Από Πατερικής
απόψεως θεολόγος είναι εκείνος που έφθασε σε θέωσι. Διότι τότε γίνεται
απλανής, οπότε μπορεί να θεολογή χωρίς φόβο να πέση σε πλάνη. Δηλαδή
θεολόγοι κατά τους Πατέρες είναι μόνον οι θεόπτες. Η Εκκλησία τον τίτλο
του κατ’ εξοχήν θεολόγου τον έδωσε σε πολύ λίγους Πατέρες, αν και πολλοί
Άγιοι εθεολόγησαν. Οι θεολογούντες σε αντιδιαστολή με του θεολόγους
είναι όσοι έφθασαν μόνο στην κατάστασι φωτισμού, της αδιαλείπτου δηλαδή
καρδιακής ευχής, οι οποίοι όμως, επειδή έχουν φωτισθή από την Χάρι του
Αγίου Πνεύματος, μπορούν και θεολογούν επάνω στην εμπειρία των
θεουμένων, χωρίς οι ίδιοι να παράγουν καινούργια Θεολογία. Βέβαια
υπάρχουν και οι διανοητικά θεολογούντες, οι οποίοι θεολογούν, επειδή
έχουν απλώς διαβάσει μερικά θεολογικά βιβλία, πράγμα όμως που
απαγορεύεται από τους Πατέρες της Εκκλησίας.
http://www.oodegr.com/oode/biblia/pateriki_theologia/55.htm
