Ἡ μετά θάνατον ζωή (Ἁγ. Ἰωάννου Μαξίμοβιτς), Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

Ἀκούστε τήν ὁμιλία ἐδῶ:

Ἡ μετά θάνατον ζωή (Ἁγ. Ἰωάννου Μαξίμοβιτς)

Ὁμιλία στίς 2-11-2017

Μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τίς εὐχές τῆς Παναγίας μας σκέφτηκα νά ποῦμε τί διδάσκει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία γιά τή ζωή μετά τόν θάνατο. Δέν μποροῦμε νά τά ποῦμε βέβαια ὅλα, ἀλλά τί συμβαίνει τίς πρῶτες ἡμέρες, τή στιγμή πού ὁ ἄνθρωπος πεθαίνει, γιατί πολλοί λένε:

- Ποῦ ξέρουμε τί συμβαίνει; Δέν ξέρουμε… Γύρισε κανένας ἀπ’ τόν ἄλλο κόσμο νά μᾶς πεῖ; Καί δέν ξέρουμε κι ἄν ὑπάρχει ἄλλος κόσμος...

Ὑπάρχουν οἱ λεγόμενοι «θνητοψυχίτες», οἱ ὁποῖοι λένε ὅτι ἡ ψυχή πεθαίνει, δηλαδή ἐξαφανίζεται. Ἀλλά αὐτό φυσικά εἶναι ἐσφαλμένο, δέν εἶναι ἀληθές. Ἡ ψυχή εἶναι κτίσμα, εἶναι πλάσμα τοῦ Θεοῦ καί θά ἔπρεπε νά ἔχει ἕνα τέλος. Ὅπως ὅλα ὅσα ἔχουν ἀρχή, ἔχουν καί ἕνα τέλος. Ἀλλά ὁ Θεός θέλησε, ἔτσι μᾶς λέει ἡ Ὀρθόδοξη πίστη καί διδασκαλία, ἡ ψυχή νά μήν ἔχει τέλος. Ἔχει ἀρχή. Δέν εἶναι σωστό αὐτό πού λένε κάποιοι ὅτι προϋπάρχουν οἱ ψυχές καί ὑπάρχει κάτι σάν μία δεξαμενή καί ἀπ’ αὐτή τήν δεξαμενή, ἄς ποῦμε, ἕνα σῶμα παίρνει μία ψυχή καί δημιουργεῖται ὁ ἄνθρωπος. Αὐτή τήν διδασκαλία τήν εἴχανε καί οἱ ἀρχαῖοι. Ὁ Πλάτωνας λ.χ. πίστευε στήν προΰπαρξη τῶν ψυχῶν. Ἀλλά καί αὐτή ἡ διδασκαλία εἶναι ἐσφαλμένη. Δέν ὑπάρχει προΰπαρξη, ἡ ψυχή δημιουργεῖται ἀπό τόν Θεό ἀμέσως μετά τή σύλληψη. Μέ τό πού γίνεται ἡ ἕνωση τῶν δύο κυττάρων, τοῦ σπερματοζωαρίου καί τοῦ ὠαρίου, δημιουργεῖται - δίνεται καί ἀπό τόν Θεό ἡ ψυχή, καί ἀπαρτίζεται ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἔχει δύο στοιχεῖα, τήν ψυχή καί τό σῶμα. Καί τά δύο εἶναι κτιστά. Οὔτε εἶναι σωστό αὐτό πού λένε κάποιοι ὅτι ἡ ψυχή εἶναι κομμάτι τοῦ Θεοῦ, σάν ὁ Θεός δηλαδή νά μᾶς ἔχει βάλει κάτι ἀπό τήν οὐσία Του. Ἄν εἴχαμε τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ, ἔστω ἕνα κομμάτι τῆς οὐσίας, θά εἴμαστε θεοί κατ’ οὐσίαν. Δέν εἶναι σωστό οὔτε αὐτό. Ὁ Θεός εἶναι ἕνας, ὁ Τριαδικός Θεός καί ἐμεῖς, σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, καλούμαστε νά μοιάσουμε στόν Θεό καί νά γίνουμε θεοί ὄχι κατ’ οὐσία ἀλλά κατά χάρη, ὅπως λέμε. Δηλαδή κατ’ ἐνέργεια.
Δηλαδή, νά ἀποκτήσουμε τίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, νά μετέχουμε στίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ καί νά μοιάσουμε στόν Θεό κατά τίς ἐνέργειες, ὄχι κατά τήν οὐσία. Τό τί εἶναι ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ κανένας δέν ξέρει. Οὔτε οἱ ἄγγελοι οὔτε οἱ ἅγιοι οὔτε οἱ ἄνθρωποι, κανένας. Οὔτε φυσικά ὁ διάβολος. Μόνο ὁ Θεός γνωρίζει. Ἐκεῖνο πού γνωρίζουμε οἱ ἄνθρωποι καί οἱ ἄγγελοι, εἶναι τίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ. Λέμε, ἄς ποῦμε, ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη.

- Αὐτό εἶναι ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ;

Κάποιοι λένε ἐσφαλμένα ὅτι εἶναι ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ. «Ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀγάπη». Λάθος! Ὄχι! Ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ δέν ξέρουμε τί εἶναι. Ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, μία ἀπό τίς βασικές ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ ἀγάπη. Μία ἄλλη βασική ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ πρόνοια, ἡ ὁποία κι αὐτή εἶναι ἔκφραση ἀγάπης.

- Τί εἶναι ἡ πρόνοια;

Ὅτι ὁ Θεός δηλαδή φροντίζει γιά τά δημιουργήματά Του. Μιά ἄλλη ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ οὐσιοποιός, ὅπως λέμε, ἐνέργεια, δηλαδή ὅτι ὁ Θεός φτιάχνει καί δίνει οὐσία σέ ὅλα ὅσα ὑπάρχουν. Τό κάθε τί ἔχει μία οὐσία, ποῦ τῆ βρῆκε; Ὅλα γίνανε ἀπό τό μή ὄν, ἀπό τήν ἀνυπαρξία ἦρθαν στήν ὕπαρξη. Ἡ οὐσία αὐτή εἶναι ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ οὐσιοποιός ἐνέργεια.

- Ὁ Αϊνστάιν καί ἡ θεωρία τῆς σχετικότητας τώρα, τί μᾶς λένε;

Ὅτι ἡ ὕλη εἶναι ἐνέργεια καί ἡ ἐνέργεια γίνεται ὕλη, ἡ γνωστή αὐτή ἐξίσωση: Ε(ἐνέργεια)=m(μάζα)×c(ταχύτητα τοῦ φωτός)². Αὐτό δείχνει τήν ἀντιστοιχία ὕλης καί ἐνέργειας. Ἡ ὕλη δηλαδή -πού λέμε- εἶναι ἐνέργεια καί ἡ ἐνέργεια μπορεῖ νά γίνει ὕλη καί αὐτό τό βλέπουν οἱ ἐπιστήμονες. Ἡ ἐνέργεια λοιπόν αὐτή πού δίνει οὐσία σέ ὅλα τά ὄντα, σέ ὅ,τι ὑπάρχει, λέγεται οὐσιοποιός ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Εἶναι κι αὐτή μιά ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ.

Ὑπάρχει μία ἄλλη ἐνέργεια πού λέγεται ζωοποιός καί δίνει ζωή σέ ὅλα ὅσα ἔχουν ζωή. Εἶναι τά λεγόμενα ἔμβια ὄντα, οἱ ἄγγελοι, οἱ ἄνθρωποι καί τά ζῶα. Καί τά φυτά κι αὐτά ἔχουν μιά μορφή ζωῆς.

Ὑπάρχει μία ἄλλη ἐνέργεια πού λέγεται σοφοποιός καί εἶναι ἡ ἐνέργεια αὐτή πού δίνει σοφία στά ὄντα αὐτά πού ἔχουν σοφία. Ποιά εἶναι αὐτά; Οἱ ἄγγελοι -καί οἱ δαίμονες, ἀλλά τήν χρησιμοποιοῦν κακῶς οἱ δαίμονες- καί οἱ ἄνθρωποι. Ἄλλα ὄντα δέν ἔχουν σοφία. Ὁ πίθηκος δέν ἔχει σοφία, δέν μετέχει σ’ αὐτή τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ πού λέγεται σοφοποιός.

Μιά ἄλλη ἐνέργεια ἐπίσης, πού μᾶς λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες, εἶναι ἡ θεοποιός, ἡ ὁποία δίνεται σ’ αὐτά τά ὄντα τά σοφά, πού θέλουν νά τήν πάρουν, στά λογικά ὄντα, δηλαδή στούς ἀγγέλους καί στούς ἀνθρώπους. Σ’ αὐτή τήν ἐνέργεια μετέχουν ὅσοι ἀπό τούς ἀγγέλους θέλουν καί ὅσοι ἀπό τούς ἀνθρώπους θέλουν. Ὅλοι οἱ ἅγιοι ἄγγελοι, ἐκτός ἀπό τούς δαίμονες, θέλουν καί μετέχουν στήν θεοποιό ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Καί οἱ ἄνθρωποι, ὅσοι πάλι μπαίνουν μέσα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ζοῦνε σύμφωνα μέ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί τά ἅγια μυστήρια, κάνουν ἀσκητική καί μυστηριακή ζωή, αὐτοί εἶναι οἱ δύο ἄξονες, οἱ δύο πυλῶνες νά τό ποῦμε ἔτσι πού βαστάζουν τό οἰκοδόμημα τῆς πνευματικῆς ζωῆς, αὐτοί οἱ ἄνθρωποι μετέχουν στή θεοποιό ἐνέργεια, δηλαδή γίνονται θεοί. Αὐτό θά πεῖ μετέχουν στήν θεοποιό ἐνέργεια. Ἡ ἐνέργεια αὐτή τοῦ Θεοῦ τούς κάνει σιγά-σιγά θεούς καί αὐτή τήν ἐνέργεια θά τήν ἔχουν καί θά μετέχουν σ’ αὐτή εἰς τήν αἰωνιότητα ἀπό τή στιγμή πού θά πεθάνουν μετέχοντας σ’ αὐτή τήν ἐνέργεια. Αὐτό εἶναι τό μεγαλεῖο. Δηλαδή δέν σταματάει ὁ ἁγιασμός τῶν πιστῶν μέ τόν θάνατο. Ἀλλά καί μετά θάνατον θά γινόμαστε πιό ἅγιοι, ὅλο καί πιό ἅγιοι. Αὐτό τό ἄνοιγμα πρός τόν Θεό, πού ξεκινάει ἀπό ἐδῶ, πού λέγεται μετάνοια καί ἐκκλησιαστική ζωή, συνεχίζεται καί μετά θάνατον.

Στήν Ἁγία Γραφή λέει «ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι καί ὁ ῥυπαρός ῥυπαρευθήτω ἔτι»¹. Τό ἔτι θά πεῖ ἀκόμα. Ὁ ἅγιος νά γίνει ἀκόμα πιό ἅγιος καί ὁ ρυπαρός ἀκόμα πιό ρυπαρός. Ὄχι ὅτι παρακινεῖ ἡ Ἁγία Γραφή τόν κακό νά γίνει ἀκόμα πιό κακός, ἀλλά μέ ποιά ἔννοια; Τό ἑρμηνεύουν οἱ Ἅγιοι Πατέρες. Ἐννοεῖ ἐδῶ τό Πνεῦμα τό Ἅγιο ὅτι ὁ Θεός ἀφήνει τόν κάθε ἄνθρωπο ἐλεύθερο, τόν ἅγιο νά ἁγιαστεῖ ἀκόμα περισσότερο, καί τότε εἶναι ἅγιος ὁ ἄνθρωπος, ὅταν ἁγιάζεται συνεχῶς, καί τόν ρυπαρό νά εἶναι ρυπαρός. Ἄν ἕνας ἅγιος δέν ἁγιάζεται ἔτι καί ἔτι, δηλαδή δέν πάει ὅλο καί πιό πάνω, τί θά κάνει; Θά πάει πιό κάτω. Ἔχουμε πεῖ πολλές φορές ἡ πνευματική ζωή μοιάζει μ’ ἕναν ἄνθρωπο πού ἀνεβαίνει ἕνα ποτάμι, πάει κόντρα στό ρεῦμα. Ἄν πεῖ κάποια στιγμή, φτάνει, ἐγώ ἔφτασα σ’ ἕνα σημεῖο καλό… ὅπως λένε καί στά παιδιά τους μερικοί, φτάνει, μέχρι ἐκεῖ.. μήν πᾶς πιό πέρα.. εἶναι ἐπικίνδυνα πράγματα… στόν παπα-Σάββα θά γίνεις καλόγερος… μέχρι ἐκεῖ καλά εἶναι. Λοιπόν, ἄν σταματήσεις ἐκεῖ, θά σέ πάει τό ρεῦμα πίσω, θά χάσεις δρόμο. Κι αὐτός ὁ κόπος πού ἔκανες θά πάει χαμένος. Αὐτό εἶναι, λοιπόν, ἡ ἔννοια τοῦ ἁγιασμοῦ. Ἅγιος εἶναι αὐτός πού δέν σταματάει νά ἀνεβαίνει, ὄχι αὐτός πού ἔχει φτάσει σ’ ἕνα σημεῖο. Ἄν φτάσεις σ’ ἕνα σημεῖο καί σταματήσεις, παύεις νά εἶσαι ἅγιος. Θά ἀρχίσεις νά γίνεσαι ρυπαρός, νά πηγαίνεις πρός τά πίσω.

Τά χρόνια μας εἶναι ἔσχατα, νά ξέρετε, λίγο μετά θά ἔρθει ὁ Ἀντίχριστος. Δέν εἶναι προφητεία οὔτε ἔχω προφητικό χάρισμα, ἀλλά μᾶς τό λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες. Ἔχουμε τά σημάδια πού μᾶς ἔχουν πεῖ πώς ἄν τά δοῦμε, μετά ἀπό αὐτά θά ἔρθει ὁ Ἀντίχριστος. Θά σᾶς πῶ ἕνα σημάδι, γιά νά τό ξέρετε. Ὅταν πολύνει ἡ ὁμοφυλοφιλία. Αὐτό πού γίνεται στίς μέρες μας. Πολύνει, ἔχει γίνει πολύ δηλαδή. Καί ὄντως ἔχει γίνει πάρα πολύ! Στήν Ἀγγλία ὁ Τσώρτσιλ -τό 1940 ἦταν ὁ Τσώρτσιλ- ἔλεγε ὅτι πολύ μεγάλο ποσοστό -ἄν δέν κάνω λάθος- οἱ μισοί (!) Ἄγγλοι ἦταν ἀπό τότε ἀκόμα ὁμοφυλόφιλοι. Τό ἔλεγε ὁ ἴδιος ὁ Πρωθυπουργός. Φανταστεῖτε τί γίνεται σήμερα! Τό βλέπουμε τώρα καί μέ τά νομοσχέδια πού προωθοῦνται καί αὐτό τό νομοσχέδιο γιά τήν ἀλλαγή τοῦ φύλου.. Προσέξτε, αὐτό ὄχι μόνο προάγει τήν παιδεραστία καί τόν γάμο τῶν ὁμοφυλοφίλων, γιατί ἡ ἄλλη ὄντας γυναίκα θά δηλώνει ἄντρας καί μέ τόν νόμο θά κάνουν πολιτικό γάμο. «Ἐγώ γυναίκα ὁ ἄλλος ἄντρας γιατί νά μήν κάνουμε γάμο;! Δέν εἴμαστε ὁμοφυλόφιλοι»... Ἄντε νά βρεῖς ἄκρη…

Ἀλλά κάτι ἀκόμα μᾶς ἐνδιαφέρει, γιατί εἴμαστε καί στό Ἅγιο Ὄρος… Καταργεῖται οὐσιαστικά ἔτσι τό ἄβατο! Γιατί τώρα ἡ Ἀστυνομία, ὅταν μιά γυναίκα πού δηλώνει ἄντρας ἔρθει στά σύνορα, δέν μπορεῖ νά τόν σταματήσει. Ἀφοῦ σοῦ λέει εἶμαι ἄντρας! Κοιτάει τά χαρτιά, τήν ταυτότητα, εἶναι ἄντρας! Καταλάβατε; Οὐσιαστικά καταλύθηκε μ’ αὐτόν τόν νόμο τό ἄβατο. Εἶναι πολύ-πολύ ὕπουλα τά πράγματα, γι’ αὐτό εἴμαστε στά ἔσχατα καί ὑπάρχει καί ἡ προφητεία τῶν Ἁγίων Πατέρων πού λέει ὅτι κάποια στιγμή ἡ Παναγία τῶν Ἰβήρων, θά φύγει ἀπ’ τό Ἅγιο Ὄρος καί εἶναι σημάδι αὐτό καί γιά τούς Πατέρες ὅτι μποροῦν κι αὐτοί νά φύγουν. Γιατί βέβαια, ἄν μποῦν οἱ γυναῖκες, θά ἁλωθεῖ τό Ἅγιον Ὄρος, θά χάσει τόν χαρακτήρα του, τῆς μοναστικῆς πολιτείας.

Ξαναγυρνᾶμε στό θέμα μας… Λέγαμε λοιπόν ὅτι ὑπάρχει αὐτή ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ἡ θεοποιός, στήν ὁποία μετέχουν ὅσοι θέλουν. Καί σ’ αὐτή τήν ἐνέργεια ὅταν ὁ ἄνθρωπος φτάσει στήν τελευταία στιγμή τῆς ζωῆς του καί συνεχίζει νά μετέχει, θά συνεχίζει καί μετά θάνατον καί θά αὐξάνει ἡ ἁγιότητά του εἰς τό διηνεκές, εἰς τόν αἰῶνα τόν ἅπαντα. Θά πεῖτε: Δέν θά φτάσει κάποια στιγμή κάπου; Ὄχι. Γιατί; Γιατί ἡ μετοχή στόν Θεό δέν ἔχει τέλος, ἐπειδή ὁ Θεός δέν ἔχει τέλος. Ὁ Θεός εἶναι ἄπειρος. Ἄρα, ὅσο καί νά πεῖς μπῆκα μέσα στόν Θεό, ἑνώθηκα μέ τόν Θεό, δέν θά φτάσεις ποτέ στό τέλος, γιατί ὁ Θεός δέν ἔχει τέλος. Ἑπομένως, βλέπετε, μᾶς ἔχει καλέσει ὁ Θεός σέ ἕνα μεγαλεῖο. 

Ὑπάρχει μιά πλήρης διδασκαλία γιά τήν μετά θάνατον ζωή. Δέν ἔχουν καθόλου δίκαιο αὐτοί πού λένε δέν ξέρουμε τί μᾶς γίνεται καί ἄν γύριζε κάποιος, τότε θά τόν πιστεύαμε. Ὑπάρχουν πάρα πολλοί πού ἔχουν γυρίσει. Καί δέν τό λένε μόνο οἱ πιστοί. Ὑπάρχουν ἱστορίες καί στά Συναξάρια, στούς βίους τῶν Ἁγίων κ.λ.π. μέ τέτοια περιστατικά πού ἦρθαν ἀπό τήν ἄλλη ζωή καί μᾶς εἶπαν ἐμπειρίες… Ἀλλά ἔχουμε καί πάρα πολλές ἐμπειρίες ἀπό ἀνθρώπους ἄσχετους, ἄθεους, ἄλλων δογμάτων, ἄλλων θρησκειῶν, βουδιστές, ἰνδουιστές… πού ἔχουν τέτοιες ἐμπειρίες, τίς λεγόμενες ἐπιθανάτιες ἤ μεταθανάτιες.

- Καί ὅλοι τί λένε ὅταν γυρίζουν πίσω;

Ὅτι ὅπως εἴχαμε αὐτοσυνειδησία, δηλαδή ἐγώ ξέρω ὅτι εἶμαι ὁ π. Σάββας, ἐσύ ξέρεις ὅτι εἶσαι ὀ Κωνσταντίνος. Αὐτό δέν εἶναι; Ἔχεις αὐτή τήν αὐτοσυνειδησία. Δέν εἶσαι ἕνα ζῶο ἄς ποῦμε, δέν εἶσαι ἕνα τραπέζι. Εἶσαι ὁ τάδε. Ἔχεις αὐτόν τόν χαρακτήρα, ἔχεις αὐτές τίς σκέψεις κ.λ.π. Αὐτό συνεχίζεται τό ἴδιο καί ἀπαράλλακτο καί μετά θάνατον, ὅταν ἀφήνεις τό σῶμα. Γιατί αὐτό εἶναι ὁ θάνατος, εἶναι ὁ χωρισμός τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα. Καί ὅπως εἶσαι τώρα, ἔτσι θά εἶσαι καί μετά. Ἁπλῶς δέν θά ἔχεις αὐτό τό ντύμα τῆς ψυχῆς - ἄς τό ποῦμε ντύμα.

Ἡ ψυχή δέν εἶναι μόνο μέσα στό σῶμα, ἄς τό ξέρετε κι αὐτό. Ἡ ψυχή εἶναι καί μέσα καί ἔξω ἀπ΄ τό σῶμα καί εἶναι αὐτή πού συγκρατεῖ τό σῶμα. Ὅταν φεύγει ἡ ψυχή, τό σῶμα πέφτει σάν ἄδειο τσουβάλι κάτω, σωριάζεται ὁ ἄνθρωπος. Γιατί δέν ὑπάρχει αὐτό πού δίνει ζωή στό σῶμα, ἡ ψυχή δηλαδή, καί δέν μπορεῖ νά σταθεῖ ὁ ἄνθρωπος στά πόδια του καί νά λειτουργήσει ὅπως ξέρουμε ὅτι λειτουργεῖ.

Τέτοιοι ἄνθρωποι λοιπόν ἔβλεπαν, ἐνῶ ἤτανε ἐδῶ καί τό σῶμα τους στήν ἄλλη ἄκρη, βλέπανε τούς συγγενεῖς γύρω ἀπό τό σῶμα καί λέγανε: μά τί γίνεται; Ἐγώ εἶμαι ἐδῶ, εἶμαι κι ἐκεῖ. Πῶς γίνεται; Ἀλλά εἶχε αὐτοσυνειδησία ὅτι ἦταν μόνο ἐδῶ, ἐκεῖ ἦταν μόνο τό σῶμα. Βλέπετε; Δηλαδή εἶναι ἡ ψυχή πού δίνει τήν αὐτοσυνειδησία καί ὅπου εἶναι ἡ ψυχή εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ὄχι ὅπου εἶναι τό σῶμα. Βλέπετε καί πολλές φορές πᾶμε στήν Ἐκκλησία ἀλλά μόνο τό σῶμα μας εἶναι ἐκεῖ. Ἡ ψυχή μας, ὁ νοῦς μας, ταξιδεύει πολλές φορές κι αὐτό εἶναι ἁμαρτία. Δέν εἶναι σωστή προσευχή.

Ἔχω ἐδῶ μπροστά μου μία διδασκαλία πού συνοψίζει αὐτά πού λέει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία γιά τό τί συμβαίνει τίς πρῶτες μέρες πού χωρίζεται ἡ ψυχή ἀπό τό σῶμα. Ξέρουμε; Ναί, ξέρουμε! Μᾶς τά ἔχουνε πεῖ οἱ Ἅγιοι καί πρέπει νά τά ξέρουμε, εἶναι πολύ ἐνδιαφέροντα. Τά γράφει ἕνας Ἅγιος, σύγχρονος ἅγιος, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης Μαξίμοβιτς. Ρῶσος στήν καταγωγή, ἀλλά ἔζησε στήν Ἀμερική. Μέ πολύ ἁγία ζωή, μέ πολλά θαύματα, ἐν ζωή ἀκόμα! Ἐνῶ ἦταν ἐν ζωή θαυματουργοῦσε. Καί ἦταν ὁ Πνευματικός - Γέροντας τοῦ π. Σεραφείμ Ρόουζ γιά τόν ὁποῖο ἔχουμε μιλήσει κι ἄλλη φορά. Σπουδαῖος κι αὐτός, Ἀμερικανός, στήν ἀρχή ἄθεος, μπερδεμένος μέ ἀνατολικές θρησκεῖες κ.λ.π. καί μετά ἀπό πολύ προσπάθεια, ἔρευνα.. βρῆκε τήν ἀλήθεια, τόν Χριστό καί ἔζησε ἀσκητικότατα τά τελευταῖα χρόνια καί τελείωσε τή ζωή του μέ ὁσιακά τέλη.

Λέει λοιπόν ὁ Ἅγιος Ἰωάννης: «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος». Αὐτό εἶναι ἀπό τό Σύμβολο τῆς Πίστεως. Δηλαδή καί μόνο αὐτό εἶναι ἔλεγχος γιά αὐτούς πού λένε ὅτι «δέν ξέρω ἄν ὑπάρχει ἄλλη ζωή». Παρόλα αὐτά δηλώνουν ὀρθόδοξοι!

- Ἅμα δηλώνεις ὀρθόδοξος, τί λέει τό Πιστέυω πού λές;

Δέν λές αὐτό τό πράγμα; «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος». Ἄρα ὁμολογεῖς ὅτι πιστεύεις σέ μέλλοντα αἰῶνα.

- Πῶς μοῦ λές δέν ξέρω ἄν ὑπάρχει ἄλλη ζωή;

Ἄρα; Βλέπετε πού δέν ξέρουμε τί λέμε μερικές φορές; Κατά τά ἄλλα σοῦ λέει, ὀρθόδοξος εἶμαι ἐγώ, μήν κοιτᾶς πού δέν πηγαίνω στήν Ἐκκλησία… ἐσεῖς μέ τούς μεγάλους σταυρούς… Ἀμέσως ἀρχίζει καί τήν διδασκαλία.

Λέει λοιπόν ὁ Ἅγιος Ἰωάννης: «Ἀπέραντη καί ἀπαρηγόρητη θά ἦταν ἡ θλίψη μας γιά τούς ἀποβιώνοντες οἰκείους μας, ἐάν ὁ Κύριος δέν μᾶς εἶχε δωρίσει αἰώνια ζωή». Εἶναι αὐτό πού λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γιά τούς εἰδωλολάτρες «οἱ μή ἔχοντες ἐλπίδα»². Φοβερό πράγμα νά μήν ἔχεις ἐλπίδα! Νά ζήσεις 50 χρόνια καί μετά νά σέ φάει τό χῶμα.. τελειώσανε ὅλα! Φοβερό πράγμα! Ἀπέραντη θλίψη.

- Καί μετά λές: γιατί ζῶ; Καί γιατί νά περιμένω νά πεθάνω στά 50;

Νά πεθάνω στά 10, στά 20, στά 30.. ἐξ οὗ καί ἡ εὐθανασία. Γιά νά κάνει ἕνας εὐθανασία, νά προκαλέσει ὁ ἴδιος τόν θάνατό του, ὑποβοηθούμενος ἀπό ἕναν γιατρό κ.λ.π. δέν ἔχει ἐλπίδα γιά ἄλλη ζωή. Τί τώρα, τί μετά ἀπό πέντε χρόνια;.. Καλύτερα τώρα, νά μήν πονάω κιόλας. Καταλάβατε; Εἶναι φοβερό πράγμα… ἀπέραντη θλίψη.

«Ἡ ζωή μας θά ἦταν ἄσκοπη, ἐάν τελείωνε μέ τόν θάνατο». Δέν ἔχεις σκοπό. - Γιατί ζεῖς, γιά νά πεθάνεις; Γιατί ἤρθαμε ἐδῶ; Γιά νά πεθάνουμε;

Μετά τά βάζεις καί μέ τόν Θεό, ἄν δέν πιστεύεις στήν ἄλλη ζωή. – Γιατί μέ ἔφερες σέ μιά ζωή πού μέ περιμένει τό τέλος;..

«Ποιό ὄφελος θά εἶχαν τότε ἡ ἀρετή καί οἱ καλές πράξεις;», ὅταν ὅλα τέλειωναν στήν πλάκα τοῦ τάφου. «Σέ τέτοια περίπτωση θά ἀποδεικνύονταν σωστοί ὅσοι λένε: «ἄς φᾶμε καί ἄς πιοῦμε, γιατί αὔριο θά πεθάνουμε!». Ἀπό τά ἀρχαῖα χρόνια ἀκόμα ὑπῆρχε μιά ὁμάδα τέτοια φιλοσόφων «φάγωμεν, πίωμεν αὔριον γάρ ἀποθνήσκομεν», ὅ,τι προλάβεις… Γι’ αὐτό βλέπετε καί οἱ ξένοι -εἶναι κι αὐτό ἕνα σημάδι τῶν μή ἐχόντων ἐλπίδα- γιαγιάδες, παπποῦδες πού δέν μποροῦν νά πάρουν τά πόδια τους, καί κάνουν ταξίδια καί τρέχουν ἐδῶ καί ἐκεῖ. Γιατί; Νά προλάβω πρίν πεθάνω νά τά δῶ. Γιατί δέν ὑπάρχει τίποτα ἄλλο, σοῦ λέει, ἀπολαῦστε ὅ,τι προλάβετε… οἱ μή ἔχοντες ἐλπίδα.

«Ὁ ἄνθρωπος, ὅμως, δημιουργήθηκε γιά νά ζήσει αἰώνια -χωρίς τέλος- καί ὁ Χριστός μέ τήν Ἀνάστασή Του ἄνοιξε τίς πύλες τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν, τῆς αἰώνιας μακαριότητας γιά ὅσους ἔχουν πιστέψει σέ Αὐτόν καί ἔχουν ζήσει σύμφωνα μέ τίς ἐντολές Του». Εἶναι ἀνοιχτές οἱ πύλες τοῦ Παραδείσου, οἱ πύλες τῆς ζωῆς. Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ βέβαια ἀκόμα δέν ἔχει δεχτεῖ κανέναν, γιατί δέν ἔγινε ἀκόμα ἡ Δευτέρα Παρουσία, ἀλλά ἡ πρόγευση εἶναι προσιτή. Μπορεῖς νά προγευτεῖς, νά δοκιμάσεις, νά πάρεις μιά πρώτη γεύση τῆς Βασιλείας, τῆς μακαριότητας, πού ἔχει ἑτοιμάσει ὁ Θεός γιά αὐτούς πού Τόν ἀγαποῦν.

«Ἡ παροῦσα ζωή μας εἶναι μιά προετοιμασία γιά τή μελλοντική ζωή, προετοιμασία, πού λήγει μέ τόν θάνατό μας». Προσέξτε, λήγει ἡ προετοιμασία. Ἡ προετοιμασία ἔχει λήξη. Ὄχι ἡ ζωή μας. Ἡ προετοιμασία γιά τήν ἀληθινή ζωή, γιά τήν αἰώνια ζωή, τελειώνει μέ τόν θάνατο. Γι’ αὐτό καί λέει ὁ Ἀπόστολος στήν Πρός Ἑβραίους «ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν, μετά δέ τοῦτο κρίσις»³. Προσέξτε, ἔχει σημασία κάθε λέξη. Ἀπόκειται, δηλαδή αὐτό μᾶς μένει, αὐτό μᾶς περιμένει, τό μόνο βέβαιο. Τί; Ἅπαξ ἀποθανεῖν. Ἅπαξ! Δέν θά πεθάνεις πολλές φορές. Ὅπως εἶναι στά ἠλεκρονικά παιχνίδια πού ἔχει ἑφτά ζωές! Ἀνοησίες. Μιά ζωή! Μιά φορά πεθαίνεις. Δέν ἔχεις πολλές φορές νά τίς πετᾶς ἔτσι, νά τίς σκοτώνεις. Μετά δέ τοῦτο κρίσις, μετά τόν θάνατο ἐπακολουθεῖ ἡ κρίσις. Τίποτε ἄλλο. Οὔτε μετεμψύχωση οὔτε μετενσάρκωση, καμιά ἀπό αὐτές τίς ἀνοησίες πού λένε οἱ ἀνατολικές θρησκεῖες. Οὔτε κάρμα… τά λέω γιατί κυκλοφοροῦν αὐτά καί τά μπερδεύουνε καί ὀρθόδοξοι ὑποτίθεται χριστιανοί καί μιλᾶνε γιά κάρμα, γιά μετεμψύχωση, γιά τέτοια πράγματα, γιά θετική ἐνέργεια, ἀρνητική ἐνέργεια, ἀκόμα καί γιά Γιν-Γιανγκ. Αὐτά εἶναι τῶν ἀνατολικῶν θρησκειῶν, δηλαδή τῶν δαιμόνων. Δέν εἶναι ὀρθόδοξες διδασκαλίες.

«Ὁ ἄνθρωπος -μέ τόν θάνατο- ἐγκαταλείπει ὅλες τίς ἐγκόσμιες φροντίδες∙ τό σῶμα ἀποσυντίθεται, προκειμένου νά ἐγερθεῖ ἐκ νέου κατά τή γενική Ἀνάσταση». Εἶναι ὅπως ἡ σπορά. Ἡ ταφή μοιάζει μέ σπορά. Γι΄ αὐτό βλέπετε κάνουμε τά κόλλυβα. Τά κόλλυβα τί εἶναι; Σπέρματα καί δηλώνουν τήν ταφή καί τόν θάνατο. Εἶναι σύμβολο. Εἶναι συμβολικά τά κόλλυβα. «Σπείρεται ἐν φθορᾷ» τό σῶμα μας, ὅπως ὁ σπόρος, σπείρεται, μπαίνει μέσα στή γῆ, «ἐγείρεται ἐν ἀφθαρσίᾳ»⁴ καί ξαναβγαίνει ἄφθαρτο τό σῶμα μας κατά τή Δευτέρα Παρουσία. Ἐκεῖνο πού θά ἀναστηθεῖ δέν εἶναι ἡ ψυχή μας. Ἡ ψυχή μας δέν πεθαίνει γιά νά ἀναστηθεῖ. Τό σῶμα θά ἀναστηθεῖ. Ἡ Ἀνάσταση τῶν νεκρῶν στή Δευτέρα Παρουσία οὐσιαστικά εἶναι ἀνάσταση σωμάτων. Τά σώματα ἔχουν ἀποσυντεθεῖ, ἔτσι τό οἰκονόμησε ὁ Θεός, ἀνασυντίθενται καί γίνονται ἄφθαρτα, ὅπως τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ μας. Πλέον δέν θά ὑπάρχει φθορά. Δέν θά μπορεῖ νά ξανακαταστραφεῖ δηλαδή αὐτό τό σῶμα πού θά πάρουμε στή Δευτέρα Παρουσία. Θά εἶναι αἰὠνια ἔτσι. Εἶναι φοβερό αὐτό, προσέξτε. Γιά ὅλους. Ὄχι μόνο γιά τούς καλούς καί γιά τούς κακούς. Θά πάρουνε ἕνα αἰώνιο ἄφθαρτο σῶμα, ὅπως τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί δέν θά ἔχουν τίς βιολογικές ἀνάγκες πού ἔχει τώρα τό σῶμα. Οὔτε πεπτικό σύστημα, ὅπως ἔχουμε τώρα ἀνάγκη γιά νά φᾶμε δηλαδή. Αὐτό θά καταργηθεῖ. Εἴδατε πού λέει ὁ Ἀπόστολος; Ἡ κοιλία καί ὅλα αὐτά θά καταργηθοῦν, ὅπως θά καταργηθεῖ καί ὁ γάμος καί αὐτή ἡ σαρκική σχέση μέσα στόν γάμο δέν θά ὑπάρχει.

Αὐτά τά δύο εἶναι σχήματα τοῦ παρόντος αἰῶνος καί μπῆκαν στόν ἄνθρωπο μετά τήν πτώση. Δέν ὑπῆρχαν πρίν τήν πτώση. Δέν εἶχε ἀνάγκη ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα ἀπό φαγητό οὔτε φυσικά ἀπό σαρκική σχέση. Μετά τά οἰκονόμησε ὁ Θεός, γιατί προέβλεψε μέσα στήν πανσοφία Του ὅτι θά πέφταμε στήν ἁμαρτία καί θά θέλαμε νά ζήσουμε αὐτόνομα, χωρίς Αὐτόν δηλαδή. Οἰκονόμησε αὐτό τό πράγμα, ἀφενός μέν διά τῆς τροφῆς νά συντηρούμαστε μέ τό πεπτικό σύστημα καί τή λειτουργία του καί διά τῆς σαρκικῆς μίξεως νά ὑπάρχει ὁ πολλαπλασιασμός. Γι’ αὐτό δέν πρέπει νά ἀπολυτοποιεῖται αὐτή ἡ σχέση, εἶναι κάτι πού θά καταργηθεῖ. Οὔτε καί τό φαγητό φυσικά, ἡ ἀπόλαυση τοῦ φαγητοῦ. Αὐτά εἶναι σχήματα τά ὁποῖα θά καταργηθοῦν καί θά ἔχουμε ἕνα σῶμα, ὅπως τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ.

Γι’ αὐτό ἕνας πού δέν ἔχει ξεπεράσει αὐτά τά πάθη, προσκόλληση στή γαστέρα, γαστριμαργία, λαιμαργία καί στά ὑπογάστρια, προσκόλληση στά σαρκικά πάθη, μετά θάνατον δέν θά ἀλλάξει. Θά τά ἔχει πάλι αὐτά τά πάθη, ἀλλά πλέον δέν θά μπορεῖ νά τά ἱκανοποιήσει, γιατί θά καταργηθεῖ, εἴπαμε, καί ἡ κοιλία καί τά βρώματα - τά φαγητά καί ὁ γάμος. Δέν θά ὑπάρχει γάμος καί σαρκική μίξη, ἀλλά ἡ ἐπιθυμία θά ὑπάρχει. Αὐτό θά εἶναι φοβερή κόλαση. Γιά σκεφτεῖτε.. Νά φλέγεσαι καί νά μήν μπορεῖς νά ἱκανοποιήσεις τά πάθη σου. Βλέπετε πῶς τά πάθη ἑτοιμάζουν τήν κόλαση; Τά πάθη μας, οἱ ἐπιθυμίες μας θά μᾶς κολάσουν, δέν θά μᾶς κολάσει ὁ Χριστός. Γι’ αὐτό λέει ὁ Ἀπόστολος «ἕκαστος πειράζεται», δέν λέει ὑπό τῶν ἄλλων οὔτε ὑπό τοῦ διαβόλου, τί λέει; «Ὑπό τῆς ἰδίας ἐπιθυμίας»⁵. Ἀπό ἐκεῖ πειραζόμαστε. Μήν τά φορτώνουμε στόν διάβολο ἤ στήν κοινωνία ἤ στήν Ἐκκλησία ἤ δέν ξέρω ποῦ ὁ καθένας τά φορτώνει. Στήν ἐπιθυμία σου θά τά φορτώσεις. Ἐκεῖνο εἶναι πού σέ βασανίζει. Κόψε τήν ἐπιθυμία καί ἐλευθερώθηκες. Τελειώσανε ὅλα, εἶσαι ἐλεύθερος, εἶσαι πουλάκι.. μετά πετᾶς. Γι’ αὐτό τό πρόβλημα εἶναι μέσα μας. Δέν φταίει κανένας. Οὔτε ἡ κοινωνία οὔτε οὔτε… Ἐμεῖς φταῖμε.

Ξαναγυρνᾶμε λοιπόν.. ὁ ἄνθρωπος ὅταν πεθάνει ἐγκαταλείπει ὅλες αὐτές τίς ἐγκόσμιες φροντίδες καί φυσικά καί τήν φροντίδα γιά φαγητό. Πόσο χρόνο τρώει σήμερα ὁ ἄνθρωπος γιά νά βρεῖ φαγητό;! Γιά νά δουλέψει; κ.λ.π. Τό μεγαλύτερο μέρος τῆς ἡμέρας καταλώνεται γιά αὐτό. Κι ἄν μείνει κάτι ἐλάχιστο γιά προσευχή, γιά μελέτη…

Ἡ ψυχή λοιπόν συνεχίζει νά ζεῖ, τό σῶμα ἀποσυντίθεται καί θά ἀναστηθεῖ στή Δευτέρα Παρουσία, στή γενική ἀνάσταση. Ἡ ψυχή ἐξακολουθεῖ νά ζεῖ καί -προσέξτε- κάθε ψυχή θά βρεῖ ξανά τό δικό της ἀναστημένο, ἀνακαινισμένο, ἄφθαρτο σῶμα. Ὄχι ἕνα ὁποιοδήποτε σῶμα. Τό δικό της σῶμα θά βρεῖ κάθε ψυχή. Εἶναι κι αὐτό μεγαλεῖο!

- Πῶς θά ἀναγνωρίσει κάθε ψυχή τά κύτταρα τοῦ σώματος στό ὁποῖο ἤτανε τόσο καιρό; Ὅσο ἦταν σ’ αὐτή τή ζωή;

Αὐτό τό σῶμα πού παλέψαμε -ἄν παλέψαμε- γιά τόν Θεό, κάναμε τίς μετάνοιές μας, τίς νηστεῖες μας, μ’ αὐτό τό σῶμα θά παρασταθοῦμε μπροστά στόν Θεό, στό Κριτήριο τοῦ Θεοῦ, ἀλλά θά τό ἔχουμε ἄφθαρτο τότε, ἀνακαινισμένο. Ὁπότε καί τό σῶμα, προσέξτε, δέν εἶναι κάτι δεύτερο, δευτερεύον, σέ σχέση μέ τήν ψυχή. Ὅπως ἡ ψυχή θά δοξαστεῖ, ἐάν ὁ ἄνθρωπος ζήσει κατά Θεόν, καί τό σῶμα του θά δοξαστεῖ. Εἶναι προορισμένο καί τό σῶμα νά θεωθεῖ, ὄχι μόνο ἡ ψυχή. Ὁ ὅλος ἄνθρωπος θά θεωθεῖ. Γι’ αὐτό στή Μεταμόρφωση τοῦ Χριστοῦ μας, ἐπάνω στό Ὄρος Θαβώρ, λέει ὅτι ὁ Κύριος ἔλαμψε σάν τόν ἥλιο καί τά ἱμάτιά του σάν τό φῶς καί τό σῶμα Του ἔγινε πηγή φωτός, ὄχι μόνο ἡ ψυχή. Καί τό σῶμα Του καί τά ἱμάτιά Του. Καί εἶναι αὐτή ἡ Μεταμόρφωση μία προφανέρωσις θά λέγαμε τοῦ τί θά συμβεῖ καί στά δικά μας σώματα, τῶν ἁγίων δηλαδή τά σώματα. Ἔτσι θά λάμψουν καί τά δικά μας σώματα, ὅπως τοῦ Κυρίου. Εἶναι μεγαλεῖο κι αὐτό… μεγαλειῶδες! Ἐκλάμψουσι, λέει, οἱ δίκαιοι ὡς ὁ ἥλιος, ὅπως ἔγινε στήν Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου.

«Ἡ ψυχή μας λοιπόν συνεχίζει νά ζεῖ», αὐτό τό κάνει σχόλιο ὁ π. Σεραφείμ Ρόουζ, τά προηγούμενα πού σᾶς διάβασα ἦταν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Μαξίμοβιτς, «μήν παύοντας νά ὑπάρχει οὔτε γιά μιά στιγμή. Μέσω πολλῶν περιστατικῶν φανέρωσης νεκρῶν, μᾶς ἔχει δοθεῖ μία μερική γνώση περί τοῦ τί συμβαίνει στήν ψυχή ὅταν ἀφήνει τό σῶμα». Πάρα πολλοί ἄνθρωποι, ἑκατοντάδες, γιά νά μή σᾶς πῶ χιλιάδες, ὑπάρχουν καταγραμμένες οἱ μαρτυρίες τους, μᾶς ἔχουν καταθέσει τίς ἐμπειρίες τους, καί τί ἔζησαν, ἀφοῦ βγῆκαν ἀπό τό σῶμα καί μετά, κατά παραχώρηση Θεοῦ, ξαναμπῆκαν γιά τή δική μας διδασκαλία καί γιά τή δική τους βέβαια σωτηρία καί βοήθεια.

«Ὅταν ἡ ὅραση τῶν σωματικῶν ὀφθαλμῶν παύει νά λειτουργεῖ», πεθαίνει ὁ ἄνθρωπος, παύουν νά λειτουργοῦν τά σωματικά μάτια, δέν λειτουργοῦν πλέον, «ξεκινᾶ ἡ πνευματική ὅραση». Ἀνοίγουν τά μάτια τῆς ψυχῆς, γιατί καί ἡ ψυχή ἔχει μάτια. Ἔχει αἰσθήσεις καί ἡ ψυχή, ὅραση ἀκοή κ.λ.π. καί βλέπετε αὐτό τό φαινόμενο ἀρχίζει πολλές φορές καί πρίν βγεῖ ἡ ψυχή ἀπό τό σῶμα. Θά ἔχετε ἀκούσει γιά περιστατικά ἑτοιμοθάνατων πού βλέπουνε δαίμονες, μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς. Ἔχουν ἀρχίσει τά μάτια τῆς ψυχῆς νά ἀνοίγουν, εἶναι τό μεταίχμιο. Ἐκεῖ πού εἴμαστε ἄς ποῦμε στήν ἄκρη τοῦ ποταμοῦ, στήν ὄχθη, ἀνάμεσα σέ δύο κόσμους. Κόσμος ὑλικός, αὐτός πού βλέπουμε ἐμεῖς τώρα καί κόσμος μετά θάνατον. Ἄν εἶναι καλοί αὐτοί οἱ ἄνθρωποι βλέπουν ἀγγέλους καί χαίρονται ἤ βλέπουν ἁγίους ἤ βλέπουν τόν Χριστό. Ἔχουμε διαβάσει τέτοια περιστατικά. Στόν βίο τοῦ Ἁγίου Σισσώη, ἄς ποῦμε, στό τέλος τοῦ ἀββά Σισσώη, ὁ Ἅγιος ὅσο ξεψυχοῦσε τόσο καί φωτιζόταν πιό πολύ καί ἔλεγε, τώρα ἦρθαν οἱ Προφῆτες. Μετά ἀκόμα πιό φωτεινός, τώρα ἦρθαν οἱ Ἀπόστολοι. Τούς ἔβλεπε μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς. Οἱ ἄλλοι δέν ἔβλεπαν τίποτα. Ἁπλῶς τόν ἀκούγανε… τώρα ἦρθε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος! Καί ἔλαμψε, λέει, σάν τόν ἥλιο τό πρόσωπό του! Ἔφυγε ἡ ψυχή του. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστός κατέβηκε νά πάρει τήν ψυχή τοῦ ἀββά Σισώη, αὐτοῦ τοῦ μεγάλου ἀσκητοῦ. Ἑπομένως, αὐτό τό ἄνοιγμα τῶν πνευματικῶν ὀφθαλμῶν μπορεῖ νά γίνει καί λίγο πρίν. Ἀντίθετα βέβαια, ὅταν εἶναι κακός ὁ ἄνθρωπος δέν βγαίνει ἡ ψυχή του, ὅπως λέμε. Γιατί δέν βγαίνει; Γιατί βλέπει τούς δαίμονες πού εἶναι ἕτοιμοι νά τόν ἁρπάξουν καί δέν θέλει νά βγεῖ, τρομάζει.

«Ὁ ἐπίσκοπος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος, Ἅγιος κι αὐτός, σέ ἕνα μήνυμά του σέ μία γυναίκα πού ἀπέθνησκε γράφει: «δέν θά πεθάνεις, τό σῶμα σου θά πεθάνει». Αὐτή εἶναι ἡ ἀλήθεια. Δέν πεθαίνουμε. Ὅπως εἴμαστε ἐδῶ, θά εἴμαστε καί μετά τήν πόρτα. Ἡ πόρτα εἶναι ὁ θάνατος. Βγαίνεις ἀπ’ τήν πόρτα, δέν ἀλλάζεις. Ἁπλῶς ἀφήνεις ἐδῶ τό σῶμα. «Ἐσύ θά μεταφερθεῖς σέ ἕναν διαφορετικό κόσμο, θά εἶσαι ζωντανή, θά ἔχεις μνήμη τοῦ ἑαυτοῦ σου καί θά ἀναγνωρίζεις ὅλο τόν κόσμο πού σέ περιβάλει». Ρωτᾶνε μερικοί:

- Θά γνωριζόμαστε στήν ἄλλη ζωή;

Βέβαια. Ἁπλῶς, προσέξτε, ὅταν εἶσαι στήν πρόγευση τῆς κόλασης, ζεῖς σέ μία ἀπομόνωση, ἡ ὁποία ἔχει ξεκινήσει ἀπό αὐτή τή ζωή.

- Ἡ ἁμαρτία ἐκτός τῶν ἄλλων τί κάνει;

Ἡ ἁμαρτία χωρίζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν Θεό, τόν ἀπομονώνει ἀπό τόν Θεό. Ἀλλά ὄχι μόνο ἀπό τόν Θεό καί ἀπό τόν πλησίον. Γι’ αὐτό, βλέπετε, οἱ ἄνθρωποι πού εἶναι μακριά ἀπό τόν Θεό, βιώνουν μιά ἀπέραντη μοναξιά, ἕνα ὑπαρξιακό κενό καί μία ἀκοινωνησία μέ ὅλους, δέν ἀγαποῦν κανέναν. Εἶναι τά ἀποτελέσματα τῆς ἁμαρτίας. Ἡ ἁμαρτία πάντα χωρίζει, πάντα ἀπομονώνει καί ἀπό τόν Θεό καί ἀπό τόν πλησίον καί ἀκόμα-ἀκόμα καί τόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν ἑαυτό του. Σέ ἀπομονώνει καί ἀπό τόν ἑαυτό σου. Ἔχεις χάσει τούς ἄλλους, τή γυναίκα σου, τά παιδιά σου, τούς πάντες, ἔχεις χάσει καί τόν Θεό. Ὁπότε, αὐτό πού λέει ἐδῶ ὁ Ἅγιος, ὅτι θά γνωρίζεις καί τούς γύρω σου, κατά βάση καί κυρίως ἰσχύει γιά ἀνθρώπους πού ἔχουν ζήσει ἐν μετανοίᾳ, πού ἔχουν κοινωνία μέ τόν Θεό, ὁπότε ἔχουν κοινωνία καί μέ τόν πλησίον. Ἀλλά βλέπετε, ὁ ἄλλος πού εἶναι μακριά ἀπό τόν Θεό, δέν ἔχει ἀγάπη γιά τόν πλησίον, καρφί δέν τοῦ καίγεται. Αὐτό τί εἶναι; Δέν εἶναι μία ἀκοινωνησία; Δέν εἶναι μία ἀπομόνωση; Μιά ἀπέραντη μοναξιά; Γι’ αὐτό καί οἱ ἄνθρωποι πού εἶναι πολύ ἐγωιστές, καί ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος ὅτι αὐτοί οἱ ἄνθρωποι παθαίνουν καί κατάθλιψη, τί λένε; Τό μότο τους ἄς ποῦμε εἶναι αὐτό: «δέν μ’ ἀγαπάει κανένας». Δέν αἰσθάνονται ἀγάπη ἀπό κανέναν. Γιατί; Πολύ ἁπλά, γιατί δέν ἀγαποῦν κανέναν. Ὑπάρχει αὐτή ἡ ἀκοινωνησία λόγω τοῦ μεγάλου ἐγωισμοῦ. Ἐνῶ, βλέπετε, ὁ μαθητής τῆς ἀγάπης, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, τί λέει; Δέν λέει ἐγώ, λέει «ὁ μαθητής ἐκεῖνος, ὅν ἠγάπα ὁ Ἰησοῦς»⁶, ἐνῶ εἶναι ὁ ἴδιος! Αἰσθάνεται τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, γιατί ὁ ἴδιος ἀγαπάει τόν Χριστό καί ἀγαπάει καί ὅλους τούς ἀνθρώπους. Νά ἡ πλήρης κοινωνία καί κοινωνικότητα.

Λέει ὁ ἀββάς Δωρόθεος ἕνα πολύ ὡραῖο, ὅτι ἡ ἀνθρωπότητα μοιάζει μ’ ἕναν κύκλο καί ὁ κάθε ἄνθρωπος εἶναι ἕνα στοιχεῖο, ἕνας κόκκος τοῦ κύκλου. Ἐμεῖς εἴμαστε γύρω γύρω καί στό κέντρο εἶναι ὁ Χριστός. Ὅσο ἀγαπᾶμε τόν Χριστό, πλησιάζουμε πρός τό κέντρο. Ἀλλά ὅσο πλησιάζουμε πρός τό κέντρο, πλησιάζουμε καί ὁ ἕνας μέ τόν ἄλλον, ἐρχόμαστε πιό κοντά γιατί μικραίνει ἡ περιφέρεια. Καί πότε γινόμαστε ἕνα μέ τόν ἄλλον; Ὅταν πέσουμε στό κέντρο. Ὅταν φτάσουμε στό κέντρο, ἔχουμε γίνει ἕνα μέ τόν Χριστό καί ἕνα μεταξύ μας. Νά ἡ κοινωνικότητα, νά ἡ κοινωνία. Ὅσο ἀπομακρύνεσαι ἀπό τό κέντρο, μεγαλώνει ὁ κύκλος, ἀπομακρύνεσαι καί ἀπό τόν πλησίον. Ἔτσι δέν εἶναι; Αὐξάνουν οἱ ἀποστάσεις. Σήμερα πού ἔχουν ἀπομακρυνθεῖ πάρα πολύ οἱ ἄνθρωποι ἀπό τόν Χριστό, βλέπετε; Ἔχουν πάψει νά κοινωνοῦν καί μεταξύ τους.

Παλιά δέν ἦταν ἔτσι οἱ ἄνθρωποι, τό λέει καί ὁ Ἅγιος Παΐσιος. Πήγαινε, λέει, ἕνας ἀπό τό χωριό στήν πόλη καί ἔλεγε καί στούς γείτονες, μήπως θέλεις τίποτα ἀπό τήν πόλη νά σοῦ φέρω, νά ψωνίσω κ.λ.π. Τώρα τέτοιο πράγμα… ποῦ ἀκούστηκε αὐτό; Καθένας κάνει τή δουλειά του, δέν κοιτάει τίποτα καί κανέναν… Ὄχι μόνο δέν κοιτάει, κοιτάει νά πατήσει πάνω στούς ἄλλους, νά ἐκμεταλλευτεῖ ὅσο μπορεῖ καί νά ἀπολαύσει αὐτός καί μόνο αὐτός. Μοῦ ἔλεγαν κάτι καί μοῦ ἔκανε τρομερή ἐντύπωση. Σήμερα κάποια παιδιά, ὄχι μόνο δέν θέλουν νά κάνουν γάμο… γιατί ὁ γάμος τί εἶναι; Εἶναι κοινωνία. Ὁ γάμος δημιουργεῖ ὑποχρεώσεις. Ὁ γάμος ἀπαιτεῖ νά δοθεῖς στόν ἄλλον καί νά κάνεις ὑπακοή στόν ἄλλον. Δέν θέλουν τέτοια πράγματα σήμερα. Ἀλλά τί λένε κάποιοι; Οὔτε νά συζήσουν θέλουν. «Γιατί νά συζήσω; Ὅ,τι βγάζω, θά τό τρώω μόνος μου!». Τό ἀκοῦτε; «Γιατί νά τό μοιραστῶ μέ τόν ἄλλον; Δέν θέλω νά μοιραστῶ τίποτα. Μόνος μου…». Νά ὁ ἐγωισμός, νά ἡ ἀκοινωνησία, νά ποῦ ὁδηγεῖ ἡ ἁμαρτία. Καί ἔλεγε ἕνας γέροντας Ρῶσος ὅτι τά ἔσχατα καί ὁ Ἀντίχριστος θά ἔρθουν ὅταν δέν θά ὑπάρχει μονοπάτι γιά τόν γείτονα! Φοβερό δέν εἶναι; Τόσο πλέον θά ἔχουν ἔρθει σέ ἀκοινωνησία οἱ ἄνθρωποι πού δέν θά ὑπάρχει δρόμος γιά τόν γείτονα. Θά εἴμαστε ὅλοι ὀχυρωμένοι στά σπίτια μας, δέν ξέρω μέ πόσα συστήματα ἀσφαλείας καί δέν θά ὑπάρχει δρόμος. Καί τότε θά ἔρθει ὁ Ἀντίχριστος. Πλήρης ἀκοινωνησία, ἔ; Ἐκεῖ πᾶμε τώρα. Ὅσο πάει ὁ ἄνθρωπος ἀπομονώνεται, καί ἀτομικά διασκεδάζει, ὅλοι μπροστά σέ μιά ὀθόνη… ἐνῶ παλιά ξέραμε τά παιδιά παίζανε κυνηγητό, κρυφτό…

- Βλέπετε τά παιδιά νά παίζουν τώρα;

Δέν παίζουν μεταξύ τους. Παίζουν μέσα ἀπό ὀθόνες ἄν παίζουν μεταξύ τους, ἤ μόνα τους. Αὐτό δέν εἶναι τυχαῖο πράγμα. Εἶναι τό ἀποτέλεσμα τῆς ἁμαρτίας. Σιγά-σιγά ὁ ἄνθρωπος ἀπομονώνεται, παύει ἡ κοινωνία.

«Μετά τόν θάνατο, ἡ ψυχή δέν εἶναι λιγότερο ἀλλά περισσότερο ζωντανή καί ἐνσυνείδητη ἀπό ὅ,τι πρίν τόν θάνατο». Δηλαδή ὁ θάνατος δέν εἶναι μία νάρκη, νά πᾶς νά ξαπλώσεις -ἡ ψυχή σου- καί νά κοιμηθεῖς… ὄχι, γίνεται πιό ζωντανή ἡ ψυχή σου, πιό δραστήρια, γιατί τό σῶμα λειτουργεῖ καί σάν ἐμπόδιο γιά τήν ψυχή. Καί τό σῶμα ἔχει καί τίς δικές του ἀνάγκες, πρέπει νά φάει, πρέπει νά ξεκουραστεῖ, πρέπει νά κοιμηθεῖ… Μετά ἡ ψυχή δέν θά ἔχει τέτοια πράγματα νά ἱκανοποιήσει στό σῶμα, θά εἶναι τελείως ἐλεύθερη. Θά κινηθεῖ πολύ πιό ἔντονα καί δραστήρια μετά θάνατον. Ἀλλά θά ἔχει τίς ἐπιθυμίες καί τά πάθη πού εἶχε καί πρίν. Γι’ αὐτό εἶναι ἐπιτακτική ἀνάγκη, ὅσο εἴμαστε μέ τό σῶμα, νά νικήσουμε τίς ἐπιθυμίες μας καί τά πάθη.

«Ἀφοῦ ἡ ζωή τῆς ψυχῆς», λέει ὁ Ἅγιος Ἀμβρόσιος Μεδιολάνων, «ἐξακολουθεῖ νά ὑπάρχει μετά τόν θάνατο, αὐτό σημαίνει ὅτι ἐξακολουθεῖ νά ὑπάρχει ἕνα ἀγαθό τό ὁποῖο δέν χάνεται μέ τόν θάνατο, ἀλλά αὐξάνεται. Ἡ ψυχή δέν συγκρατεῖται ἀπό κανένα ἐμπόδιο πού θέτει ὁ θάνατος, ἀντιθέτως, εἶναι πιό ἐνεργή -πιό δραστήρια- ἀφοῦ εἶναι ἐνεργή ἐντός τοῦ δικοῦ της χώρου μή ἐχοντας καμιά σύνδεση μέ τό σῶμα ἀπό τό ὁποῖο πιό πολύ ἐπιβαρύνεται παρά ἐπωφελεῖται». Αὐτό πού εἴπαμε προηγουμένως.

«Ὁ ἀββάς Δωρόθεος ἀπό τή Γάζα, μοναχός, -ἅγιος- Πατέρας τοῦ 6ου αἰῶνα, συνοψίζει τή διδασκαλία τῶν πρώτων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας σχετικά μέ αὐτό τό θέμα». Τί λέει ὁ ἀββάς Δωρόθεος; «Ὅπως λένε οἱ Πατέρες, οἱ ψυχές τῶν νεκρῶν θυμοῦνται τά πάντα». Προσέξτε, θά ὑπάρχει μνήμη. Δέν χάνεται ἡ μνήμη. Ἐδῶ μπορεῖ νά πάθεις Ἀλτσχάιμερ καί νά μή θυμᾶσαι. Ἐκεῖ θά τά θυμᾶσαι ὅλα.

Θά θυμοῦνται «ὅσα συνέβησαν ἐδῶ, λόγια, ἔργα καί λογισμούς, καί δέν μποροῦν τίποτα ἀπ’ αὐτά νά ξεχάσουν τότε. Μ’ ἐκεῖνο δέ πού λέει στόν ψαλμό: «ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ἀπολοῦνται πάντες οἱ διαλογισμοί αὐτοῦ», τό λέει στόν 145^ο Ψαλμό, στόν 4^ο στίχο, δηλαδή κατά τήν ἡμέρα ἐκείνη τοῦ θανάτου θά χαθοῦν καί θά διαλυθοῦν ὅλοι οἱ διαλογισμοί του, δέν ἐννοεῖ ὅτι θά χαθεῖ ἡ μνήμη τῶν περιστατικῶν αὐτῆς τῆς ζωῆς, ἀλλά τί; Θά χαθοῦν οἱ διαλογισμοί «τοῦ ἀνθρώπου σέ τούτη τή ζωή, δηλαδή γιά σπίτια, γιά τόπους, γιά γονεῖς, γιά τά παιδιά», γιά business, γιά κάθε δοσοληψία. Αὐτά πού μᾶς τρῶνε καθημερινά. Λέει, τί ἔχεις; Νά, ἄγχος τό καθημερινό… σκοτοῦρες λέει ὁ ἄλλος. Εἶναι ἡ μέριμνα αὐτή τοῦ παρόντος αἰῶνος. Αὐτό θά καταργηθεῖ. Αὐτό θά χαθεῖ, γιατί φυσικά τότε δέν θά ἔχεις νά φροντίσεις γιά τέτοια πράγματα. Ἄν ἀνέβηκε τό δολάριο, ἄν ἡ τράπεζα ἔκανε capital control κ.λ.π. «Αὐτά χάνονται ὅταν χωρίσει ἡ ψυχή ἀπό τό σῶμα… ὅσα δέ ἔπραξε σύμφωνα μέ τήν ἀρετή», σύμφωνα μέ τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, «ἤ ἀκολουθώντας ἕνα πάθος», κακό πράγμα δηλαδή «αὐτά θυμᾶται καί τίποτα ἀπό αὐτά δέν ξεχνάει», ὅ,τι καλό ἔπραξες ἤ ὅ,τι κακό. Γι’ αὐτό, ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων λέει, ὅτι θά παρασταθοῦμε μπροστά στό βῆμα τοῦ Θεοῦ καί τί θά φορᾶμε ὁ καθένας μας; Τό ροῦχο μας θά εἶναι οἱ πράξεις μας. Θά ξεχωρίζουμε ἀπ’ τό ροῦχο μας. Ἄν οἱ πράξεις εἶναι καλές, θά εἶσαι πρόβατο. Ἄν εἶναι κακές, θά εἶσαι κατσίκι. Ἄλλο εἶναι τό τρίχωμα τοῦ προβάτου καί ἄλλο τοῦ κατσικιοῦ. Αὐτόματα δηλαδή θά γίνει ὁ διαχωρισμός ἀνάλογα μέ τό τί θά φορᾶς.

Δέν χάνεται, λοιπόν, τίποτα ἀπό αὐτά πού κάνουμε εἴτε καλό εἴτε κακό. «Τίποτα ἀπ’ ὅσα ἔπραξε σέ τοῦτον τόν κόσμο δέν ξεχνᾶ ἡ ψυχή». Γιά σκεφτεῖτε ἕνας ἄνθρωπος πού δέν ἔχει τακτοποιήσει τή συνείδησή του καί ἔχει τύψεις, σ’ αὐτή τή ζωή, ἀφῆστε τήν ἄλλη ζωή πρός τό παρόν, πόσο βασανίζεται. Καί λέει, ἔχω βάρος.. ἀδίκησα, δέν ἔπρεπε νά τό κάνω αὐτό… τόν τάδε ἄνθρωπο τόν πίκρανα.. δέν ἔπρεπε, γιατί; Καί τόν βασανίζει αὐτό τό πράγμα. Σ’ αὐτή τή ζωή, πού ἔχει καί τό σῶμα, ἔχει καί τίς φροντίδες καί ὅλα αὐτά καί ὅμως.. ἔχει καί τίς τύψεις, τή μνήμη δηλαδή. Φανταστεῖτε στήν ἄλλη ζωή, πού δέν θά ἔχει καμιά φροντίδα καί θά ἔχει μόνο τίς τύψεις, πόσο θά βασανίζεται! Φοβερό! Δηλαδή, ἡ κόλαση οὐσιαστικά θά εἶναι μέσω τῆς μνήμης, γι’ αὐτούς πού δέν θά ἔχουν τακτοποιήσει τή συνείδησή τους μέ τήν μετάνοια, τήν ἐξομολόγηση, μέ τή συγχώρηση, μέ τό νά ζητήσεις συγγνώμη, νά ταπεινωθεῖς καί νά πεῖς, ἔσφαλλα, ναί, ἔχεις δίκαιο, τί μπορῶ νά κάνω; Τόσο ἁπλό. Κι ὅμως δέν τό κάνεις. Γιατί δέν τό κάνεις; Τί περιμένεις;

«Ἀντίθετα ὅλα τά θυμᾶται, μετά τόν χωρισμό της ἀπό τό σῶμα, πιό καθαρά καί πιό ἔντονα, ἐπειδή εἶναι ἀπαλλαγμένη ἀπό τό γήινο σῶμα». Αὐτά τά λέει ὁ ἀββάς Δωρόθεος στό ἔργο του «Ἀσκητικά», στό κεφάλαιο γιά τόν φόβο τῆς μελλούσης κολάσεως.

«Ὁ μεγάλος Πατέρας τοῦ 5ου αἰῶνα, μοναχός, Ἅγιος Ἰωάννης Κασσιανός, παραθέτει μέ ἀρκετή σαφήνεια τήν ἐνεργό κατάσταση τῆς ψυχῆς μετά τόν θάνατο τοῦ σώματος, σέ ἀπάντηση τῶν αἱρετικῶν, τῶν πρώτων χρόνων, οἱ ὁποῖοι πίστευαν ὅτι ἡ ψυχή δέν ἔχει συνείδηση μετά τόν θάνατο». Τί λέει ὁ ἀββάς Κασσιανός; «Οἱ ψυχές μετά τόν χωρισμό τους ἀπό τοῦτο τό σῶμα ἐξακολουθοῦν νά ζοῦν καί νά διατηροῦν τήν αὐτοσυνειδησία τους». Πῶς τό ξέρουμε αὐτό; «Ἀπό τήν εὐαγγελική παραβολή γιά τόν πλούσιο καί τόν Λάζαρο». Βλέπουμε καί τήν αὐτοσυνειδησία τοῦ πλούσιου πού εἶναι στήν κόλαση καί παρακαλάει τόν Ἅγιο Πατριάρχη Ἀβραάμ νά στείλει τόν Λάζαρο νά τοῦ δροσίσει λίγο τή γλώσσα. «Διατηροῦν ἐπίσης ὄχι μόνο τήν αὐτοσυνειδησία τους ἀλλά καί τήν προδιάθεσή τους, δηλαδή ἐλπίδα καί φόβο, χαρά καί λύπη, καί ἤδη ἀρχίζουν νά προγεύονται σέ κάποιο βαθμό αὐτό πού περιμένουν νά αἰσθανθοῦν κατά τήν Τελική Κρίση. Γίνονται ἀκόμα περισσότερο ζωντανές -οἱ ψυχές- καί προσηλώνονται μέ ἀκόμα περισσότερο ζῆλο στή δοξολογία τοῦ Θεοῦ». Ἕνας πού πέρασε τή ζωή του ἐδῶ μέ δοξολογία, μετά θάνατον, ὄντας ἐλεύθερος καί ἀπό τίς σωματικές ἀνάγκες καί ἀπό τό σῶμα προσηλώνεται ἀκόμα περισσότερο στή δοξολογία τοῦ Θεοῦ. Βλέπετε, ἕνας ἄνθρωπος πού ἀγαπάει τόν Θεό, θέλει νά πηγαίνει στή Θεία Λειτουργία. Ἁπλά πράγματα εἶναι.

- Ποιός ἀγαπάει τόν Θεό;

Αὐτός πού θέλει νά Τόν δοξάζει, νά Τοῦ μιλάει. Ὅταν ἐσύ μία ὥρα τήν Κυριακή δέν βρίσκεις νά πᾶς στή Λειτουργία, τί ἀγάπη ἔχεις στόν Θεό; Τίποτα… Ἔ, μετά θάνατον τί θά ἔχεις; Ὅπου ὁ Παράδεισος θά εἶναι μία συνεχής Θεία Λειτουργία. Πῶς θά ἀντέξεις ἐκεῖ πέρα; Θά λές, τί κάνω ἐγώ ἐδῶ;.. πῶς ὑπάρχω;.. Ἄν σέ βάλει ὁ Θεός δηλαδή μέ τό ζόρι νά Τόν δοξάζεις. Ἀφοῦ δέν ἔχεις μάθει νά Τόν δοξάζεις. Καί ἐνῶ θά βλέπεις τήν δόξα τοῦ Θεοῦ -ὅλοι οἱ ἄνθρωποι θά δοῦν τήν δόξα τοῦ Θεοῦ- θά τήν αἰσθάνεσαι ὅμως ὡς φωτιά καί ὄχι ὡς φῶς. Ἐνῶ, ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, βλέπετε, καί τώρα λαχταράει, πότε θά πάει στή Θεία Λειτουργία, πότε θά πάει σέ μία ἀγρυπνία.. Μοῦ κάνει ἐντύπωση. Ἔχουμε ἀνθρώπους στό μοναστήρι πού κάνουμε κάθε βράδυ ἀγρυπνία, πού ἔρχονται κάθε βράδυ. Καί ἀπό μακριά… κάθε βράδυ! Μπορεῖ νά κάνει 30 καί 30, 60 χιλιόμετρα. Τί εἶναι αὐτό; Αὐτή εἶναι ἡ ἀγάπη στόν Θεό. Ἀγαπάει νά δοξάζει τόν Θεό. Ἔ, μετά θάνατον τί πιό φυσικό; Νά συνεχίσει καί νά εἶναι καί πιό ἔντονη αὐτή ἡ διάθεση γιά δοξολογία. Καί ὁ μοναχός αὐτό εἶναι. Ὁ κοσμικός δέν μπορεῖ νά τόν καταλάβει τόν μοναχό. Καλά, λέει, τόσες ὧρες τί κάνουν ἐκεῖ πέρα; Λένε, λένε στόν Θεό… τί λένε; Ὅπως ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος κάποτε σέ κάποια παιδιά. Τόν ρώτησαν: - Ἐσεῖς τί κάνετε ἐδῶ; - Ἐμεῖς, εἴμαστε μιά ὁμάδα τρελῶν.. πᾶμε στήν Ἐκκλησία καί λέμε… λέμε… λέμε.. στόν Θεό.. καί γελάγανε τά παιδιά. Γιά τόν κοσμικό ἔτσι μοιάζει. Ἀλλά ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ τό χαίρεται αὐτό, γιατί αὐτό εἶναι πού δίνει ζωή στόν ἄνθρωπο, ἡ δοξολογία τοῦ Θεοῦ.

«Ἡ ψυχή εἶναι τό πιό πολύτιμο κομμάτι τοῦ ἀνθρώπου, τελεῖ, σύμφωνα μέ τόν Ἀπόστολο Παῦλο, κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν τοῦ Θεοῦ - «Εἰκόνα καί δόξα τοῦ Θεοῦ», «κατ' εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν»⁷. Προσέξτε, δέν ὑποτιμοῦμε τό σῶμα. Σᾶς εἶπα, γιατί καί τό σῶμα εἶναι προορισμένο νά δοξαστεῖ, νά θεωθεῖ. Δέν θά θεωθεῖ μόνο ἡ ψυχή, καί τό σῶμα θά θεωθεῖ. «Καί ἐμπεριέχοντας τήν ὅλη δύναμη τῆς λογικῆς -ἡ ψυχή-, εὐαισθητοποιεῖ μέσω τῆς παρουσίας της ἀκόμα καί τήν ἄλαλη καί ἀσύνειδη ὕλη τῆς σάρκας». Ἐκεῖνο πού δίνει ζωή καί εὐαισθησία καί πνοή στή σάρκα εἶναι ἡ ψυχή. «Ἔτσι λοιπόν, ἐάν ἔπρεπε νά ἐξαγάγουμε κάποιο λογικό συμπέρασμα ἐπί τῆ βάσει τῆς μαρτυρίας τῆς Ἁγίας Γραφῆς ὅσον ἀφορᾶ τή φύση τῆς ψυχῆς, στό μέτρο τῆς ἀνθρώπινης κατανόησής μας, δέν θά ἦταν ἄραγε ἔστω ἀνοησία, γιά νά μήν πῶ ἀκραία ἠλιθιότητα», λέει ὁ ἀββάς Κασσιανός «νά ὑποπτευόμαστε ἀκόμα καί στό ἐλάχιστο ὅτι θά χάσει τήν αὐτοσυνειδησία της ἀφοῦ ἀποβάλει αὐτήν τή σαρκική παχύτητα μέ τήν ὁποία εἶναι ἐνδεδυμένη στήν παροῦσα ζωή; Ἕπεται, συνεπῶς, ἀλλά καί ἡ ἴδια ἡ φύση τῆς λογικῆς ἀπαιτεῖ, ὅτι τό πνεῦμα, ἀφοῦ ἀπελευθερωθεῖ ἀπό αὐτήν τή σαρκική τραχύτητα ἐξαιτίας τῆς ὁποίας εἶναι ἐξασθενημένο στήν παροῦσα ζωή, θά πρέπει νά φέρει τίς διανοητικές του δυνάμεις σέ μία καλύτερη κατάσταση καί νά τίς ἀποκαταστήσει, ὥστε νά γίνουν πιό καθαρές καί ἐκλεπτυσμένες, δέ θά πρέπει, ὅμως, νά τίς ἀποστερηθεῖ». Ἡ ψυχή εἶναι πού ζωοποιεῖ τό σῶμα καί κινεῖ ὄχι μόνο τόν ἑαυτό της καί τό σῶμα. Ὅταν λοιπόν φύγει αὐτό τό φορτίο -ἄς τό ποῦμε ἔτσι- τῆς ψυχῆς τό σῶμα, δέν εἶναι λογικό ἡ ψυχή ὄχι μόνο νά χάσει τήν αὐτοσυνειδησία της καί τή λειτουργία της, ἀλλά ἀκόμα πιό πολύ νά ζωντανέψει καί νά δραστηριοποιεῖται περισσότερο;

«Οἱ σημερινές «μεταθανάτιες» ἐμπειρίες», λέει τώρα ὁ π. Σεραφείμ Ρόουζ, «ἔχουν ὁδηγήσει τούς ἀνθρώπους σέ μία σκανδαλώδη ἐπίγνωση ὅσον ἀφορᾶ τήν αὐτοσυνειδησία τῆς ψυχῆς ἐκτός τοῦ σώματος, καί τήν ὀξύτερη καί ταχύτερη ἀπόδοση τῶν διανοητικῶν της λειτουργιῶν». Πρόσφατα μάλιστα, ἔχει δημοσιευτεῖ καί στό διαδίκτυο αὐτό, ἕνας καθηγητής Πανεπιστημίου, κορυφαίου Πανεπιστημίου τῆς Ἀμερικῆς, εἶχε μία τέτοια ἐμπειρία. Μάλιστα, νομίζω, ἦταν καθηγητής νευρολογίας. Ἴσως κάποιοι νά τό εἴδατε. Μεταθανάτια ἐμπειρία. Καί ἔλεγε ὅτι αὐτό πού ἔζησα δέν ἐξηγεῖται μέ τίποτε ἐπιστημονικά, γιατί ἡ γλυκόζη στόν ἐγκέφαλό μου εἶχε πάει στό μηδέν. Ὁ ἐγκέφαλος λειτουργεῖ μέ γλυκόζη. Ἄρα δέν εἶχα φαντασίωση. Γιά νά ἔχεις φαντασίωση σημαίνει ὅτι λειτουργεῖ ἡ φαντασία σου στόν ἐγκέφαλο. Μά πῶς; Ἀφοῦ εἶχε μηδέν! Αὐτά πού εἶδα δέν μπορεῖ νά ἦταν προϊόν φαντασίωσης τοῦ ἐγκεφάλου μου, ἀφοῦ δέν ὑπῆρχε περίπτωση νά λειτουργήσει ὁ ἐγκέφαλος μέ μηδέν γλυκόζη. Ἄρα τί ἀποδεικνύεται; Ὅτι ὑπάρχει ψυχή. Τό ἔλεγε αὐτός ὁ καθηγητής ὁ νευρολόγος, ὁ ἐπιστήμονας.

- Ποῦ εἶναι αὐτοί ὅλοι οἱ ἄθεοι πού λένε ὅτι ὅλα τελειώνουν στόν τάφο; Καί εἶναι φαντασίες οἱ λεγόμενες μεταθανάτιες ἐμπειρίες;

«Ὅμως αὐτή ἡ ἐπίγνωση», ὅτι δηλαδή ἡ ψυχή καί ὁ ἄνθρωπος συνεχίζει νά ἔχει αὐτοσυνειδησία μετά θάνατον, «δέν ἀρκεῖ ἀπό μόνη της ὤστε νά προφυλάξει τόν ἄνθρωπο πού βρίσκεται σέ μία τέτοια κατάσταση ἀπό τίς πλάνες πού προκαλοῦν οἱ ὀπτασίες τοῦ «ἐξωσωματικοῦ» κόσμου». Γιατί, ὅταν μπαίνει ὁ ἄνθρωπος, ἡ ψυχή δηλαδή, στόν κόσμο τόν πνευματικό, ἔρχεται σέ συνάφεια μέ τά πνεύματα, τά πονηρά πνεύματα κατά βάση, τά ὁποῖα ἔχουν πέσει ἀπ’ τόν οὐρανό στή γῆ. Ἐδώ τώρα ἄς ποῦμε, στή γῆ, καί ἐμεῖς πεσμένοι εἴμαστε, μετά τήν πτώση τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας, ἔχουμε πιό πολύ συγγένεια μέ τά πονηρά πνεύματα καί ὄχι μέ τά ἀγαθά πνεύματα. Γι’ αὐτό οἱ ἐμπειρίες, οἱ λεγόμενες πνευματικές, μεταφυσικές κ.λ.π. 99% δέν εἶναι μέ ἀγγέλους κι ἄς φαίνονται ὅτι εἶναι φωτεινά αὐτά πού βλέπουν κάποιοι, φωτεινά ὄντα. Εἶναι μέ δαίμονες, οἱ ὁποῖοι μετασχηματίζονται σέ ἄγγελο φωτός⁸, γιατί ἔχουμε ἀποκτήσει συγγένεια μεγαλύτερη μέ τούς δαίμονες λόγω τῆς ἁμαρτωλότητας καί τῆς πτώσης. Γι’ αὐτό πέφτουμε σέ πάρα πολλές πλάνες καί τό κακό τό παίρνουμε σάν καλό, ἐξ οὗ καί οἱ μάγοι καί οἱ πνευματιστές καί οἱ ἕνα σωρό τέτοιου τύπου δαιμονικές ἀπάτες. Ὁ Ἅγιος Παΐσιος εἶχε πεῖ ὅτι εἶχα δεῖ-ἄν θυμᾶμαι καλά τόν ἀριθμό- 204 ὁράματα, πνευματικοῦ τύπου. Ἀπό αὐτά, λέει, τά ἀληθινά, τά γνήσια, ἦταν δύο! Καταλάβατε;… Ὅλα τά ἄλλα ἦταν ἀπάτες δαιμονικές ἤ καί προϊόντα τῆς φαντασίας τοῦ ἀνθρώπου. Πολλές φορές καί ὁ ἄνθρωπος φτιάχνει -δέν ξέρω γιά τόν Ἅγιο Παΐσιο- ἀλλά συμβαίνει σέ πολλούς ἀνθρώπους, ὅταν ἄς ποῦμε θέλει πολύ νά δεῖ τήν Παναγία, θέλει.. θέλει… θέλει… νά δεῖ τήν Παναγία, στό τέλος τήν βλέπει, ἀλλά δέν εἶναι ἡ Παναγία. Εἶναι προϊόν τῆς φαντασίας του, τῆς δικῆς του φαντασίας. Γιατί ἔχει τήν ἱκανότητα ὁ ἄνθρωπος μέ τήν φαντασία του νά πλάθεῖ τέτοια ὁράματα καί νά αὐταπατᾶται.

Γι’ αὐτό λέει ἐδῶ, δέν εἶναι ἀρκετό νά ξέρεις ὅτι ὑπάρχει αὐτοσυνειδησία μετά θάνατον, θά πρέπει νά ἔχεις καί πνευματική γνώση γιά νά μήν ἐξαπατηθεῖς ἀπό τά πονηρά πνεύματα πού θά συναντήσει ἡ ψυχή βγαίνοντας ἀπό τό σῶμα. Γι’ αὐτό «εἶναι ἀπαραίτητο ὁ ἄνθρωπος νά κατέχει τήν πλήρη χριστιανική διδασκαλία σχετικά μέ τό θέμα αὐτό».

Καί ἀρχίζουμε: «Ἡ ἐναρξη τῆς πνευματικῆς ὅρασης».

«Συχνά ἀρχίζει (αὐτή ἡ πνευματική ὅραση)», τό νά βλέπει ὁ ἄνθρωπος τόν πνευματικό κόσμο, τόν κόσμο τῶν πνευμάτων δηλαδή. Καί τά πνεύματα εἶναι μόνο δύο εἰδῶν, δέν ὑπάρχουν ἄλλα πνεύματα. Νεράιδες, καλικάντζαροι… ὅλα αὐτά εἶναι δαίμονες. Μήν τά μπερδεύουμε τά πράγματα. Μόνο δύο εἰδῶν πνεύματα ὑπάρχουν, τά ἀγαθά πνεύματα, οἱ ἄγγελοι καί τά πονηρά, οἱ δαίμονες. Τίποτα ἄλλο δέν ὑπάρχει. Ὁ Θεός δέν εἶναι πνεῦμα μέ αὐτή τήν ἔννοια πού λένε τά πνεύματα. Ξέρετε, ὑπάρχουν καί κάποιοι πού ἐξισώνουν καί τόν Θεό καί λένε, καί ὁ Θεός ἕνα ἀγαθό πνεῦμα εἶναι. Ὄχι, καμία σχέση δέν ἔχει ὁ Θεός μ’ αὐτά τά πνεύματα οὔτε μέ τούς ἀγγέλους οὔτε μέ τούς δαίμονες φυσικά. Καμία ἀπολύτως σχέση.

- Τί εἶναι ὁ Θεός στήν οὐσία Του;

Κανένας δέν ξέρει, μόνο ὁ Θεός ξέρει. Αὐτά, τά πνεύματα, εἶναι ὄντα κτιστά. Ὁ Θεός εἶναι ἄκτιστος καί δέν ὑπάρχει καμία ὁμοιότητα κτιστοῦ μέ ἄκτιστο. Αὐτό εἶναι βασικό δόγμα τῆς Ἐκκλησίας μας, νά τό ξέρετε. Καμία ὁμοιότητα, καμία ἀναλογία. Γι’ αὐτό καί δέν ἔχουμε λέξεις γιά νά περιγράψουμε τόν Θεό. Δέν ἔχουμε λόγια, γιατί καί τά λόγια μας εἶναι κι αὐτά κτιστά, δημιουργημένα. Καί οἱ λέξεις δημιουργήματα εἶναι. Κάτι πού εἶναι κτιστό δέν μπορεῖ νά περιγράψει τό ἄκτιστο. Γι’ αὐτό καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέει, πῆγα στόν τρίτο οὐρανό, πού εἶναι ἐμπειρία θεώσεως, εἶδε τόν Θεό δηλαδή, ἀλλά δέν μπορῶ νά σᾶς πῶ τί εἶδα… ἄκουσα, ἀλλά δέν μπορῶ νά σᾶς πῶ τί ἄκουσα… «ἄρρητα ρήματα»⁹. Ἄκουσα.. δέν μπορῶ νά σᾶς πῶ τί. Ἄρρητο θά πεῖ πού δέν λέγεται, ἄρρητο. Γιατί; Γιατί δέν εἶχε λέξεις νά τό πεῖ. Δέν ὑπάρχουν λέξεις. Γι’ αὐτό βλέπετε οἱ Ἅγιοι ἔχουνε καί τήν λεγόμενη Ἀποφατική Θεολογία καί μᾶς λένε ὄχι τί εἶναι ὁ Θεός, τί δέν εἶναι ὁ Θεός. Καί σοῦ λένε ὁ Θεός εἶναι ἄκτιστος.

- Τί θά πεῖ ἄκτιστος;

Ἀδημιούργητος. Δέν μᾶς λέει τί εἶναι, μᾶς λέει τί δέν εἶναι. Δέν εἶναι φτιαγμένος. Γιατί εἶναι καί μερικοί ἀνόητοι πού λένε, ἐντάξει, ὅλους μᾶς ἔφτιαξε ὁ Θεός, τόν Θεό ποιός τόν ἔφτιαξε;.. Τό ἔχετε ἀκούσει; Εἶναι ἀνοησία. Ἄν ὑπάρχει κάποιος πού ἔφτιαξε τόν Θεό, πρέπει νά εἶναι αὐτός ὁ Θεός πού ἔφτιαξε τόν Θεό, ἔτσι δέν εἶναι; Τόν Θεό δέν Τόν ἔφτιαξε κανένας. Ὁ Θεός ὑπάρχει πάντα. Ἤ λένε ὁ Θεός εἶναι ἀτελεύτητος, δέν ἔχει τέλος. Εἶναι ἀίδιος, ὑπάρχει πάντα. Εἶναι ἀκατάληπτος, ἀπερινότητος, ἀπερίγραπτος. Εἶναι λέξεις ἀπό τή Θεία Λειτουργία. Δέν περιγράφεται, δέν μπορεῖς νά Τόν καταλάβεις. Δέν μᾶς λένε τί εἶναι. Μᾶς λένε τί δέν εἶναι. Εἶναι κι αὐτό κάτι ὅμως. Εἶναι ἡ λεγόμενη Ἀποφατική Θεολογία.

«Συχνά ἀρχίζει (αὐτή ἡ πνευματική ὅραση) νά λειτουργεῖ στόν ἀποθνήσκοντα, ἀκόμα καί πρίν τόν θάνατό του καί ἐνόσω ἐξακολουθεῖ νά βλέπει τούς γύρω του». Καί τούς γύρω του βλέπει ἀλλά βλέπει καί τά πνεύματα. Ἀντίστοιχα, σᾶς εἶπα, ἀγαθά ἤ κακά, ἀνάλογα τί ἔχει κάνει. «Ἀκόμα καί νά μιλᾶ μαζί τους -μπορεῖ- ὡστόσο βλέπει αὐτά πού οἱ ἄλλοι δέν μποροῦν νά δοῦν». Λένε, τώρα μέ ποιόν μιλάει;… Παραμιλάει.. Δέν παραμιλάει, κουβεντιάζει μέ τά πνεύματα καί δέν ἔχει τή γνώση ἤ δέν τό συλλαμβάνει ἐκείνη τή στιγμή ὅτι οἰ ἄλλοι δέν τά βλέπουν. Νομίζει ὅτι τά βλέπουν καί οἱ ἄλλοι. Καί λέει, καλά δέν βλέπετε; Ἦρθε ὁ τάδε Ἅγιος ἄς ποῦμε, κ.λ.π. Δέν τά βλέπουν οἱ ἄλλοι καί νομίζουν ὅτι τά ἔχει χάσει. Δέν τά ἔχει χάσει. Ἔχουν ἀνοίξει τά πνευματικά του μάτια.

«Αὐτή ἡ ἐμπειρία τῶν ἀποθνησκόντων ἔχει παρατηρηθεῖ κατά τή διάρκεια τῶν αἰώνων καί δέν ἀποτελεῖ», λέει ὁ π. Σεραφείμ Ρόουζ, «κάποιο νέο σημερινό φαινόμενο. Θά πρέπει, ὡστόσο, νά ἐπαναλάβουμε καί ἐδῶ αὐτά πού εἴπαμε στήν ἀρχή τοῦ βιβλίου: μόνο στήν περίπτωση τῶν θεόπεμπτων ὁραμάτων τῶν δικαίων, κατά τά ὁποῖα τούς ἐπισκέπτονται ἄγγελοι καί ἅγιοι, μποροῦμε νά εἴμαστε βέβαιοι ὅτι πράγματι πρόκειται γιά ὀντότητες ἀπό τόν ἄλλο κόσμο». Ὅταν ὁ ἄνθρωπος εἶναι Ἅγιος, τότε πράγματι τά ὁράματά του εἶναι ἀληθινά, βλέπει ἁγίους, βλέπει ἀγγέλους.

«Οἱ συνηθισμένες περιπτώσεις στίς ὁποῖες ὁ ἀποθνήσκων ἀρχίζει νά βλέπει κεκοιμημένους συγγενεῖς…». Τό ἔχετε ἀκούσει; Λέει ἦρθε ἡ μάνα μου, ἦρθε ὁ πατέρας μου, ἦρθε ἡ ἀδελφή μου, πού ἔχει πεθάνει. Εἶναι πολύ συνηθισμένο αὐτό. Ἤ φίλους πού ἔχουν πεθάνει πρίν χρόνια. Αὐτό λέει ὁ π. Σεραφείμ καί ἔτσι εἶναι «ἴσως ἀποτελοῦν μόνο ἕνα εἶδος «φυσικῆς» εἰσαγωγῆς στόν ἀόρατο κόσμο στόν ὁποῖο πρόκειται νά εἰσέλθει». Τό παραχωρεῖ ὁ Θεός σάν μιά προετοιμασία γιά νά μήν τρομάξουν, ἀλλά δέν εἶναι ὅτι ἔρχεται ὁ συγγενής. Εἶναι κάτι ἄλλο. Ὁ Θεός ξέρει τί εἶναι ἀκριβῶς. Μπορεῖ νά εἶναι ἄγγελοι καί ἐμφανίζονται μέ τή μορφή τοῦ συγγενοῦς γιά νά προετοιμάσει τήν ψυχή. Ἀπό φιλανθρωπία τό κάνει ὁ Θεός κατά τήν εἰσοδό της σ’ αὐτό τόν πνευματικό κόσμο.

«Ἡ ἀληθινή φύση τῶν ὀπτικῶν εἰκόνων τῶν κεκοιμημένων, οἱ ὁποῖες ἐμφανίζονται κατόπιν, ἴσως εἶναι γνωστή μόνον στόν Θεό - δέν χρειάζεται νά προσπαθήσουμε νά τήν ἐξιχνιάσουμε. Προφανῶς ὁ Θεός παραχωρεῖ αὐτήν τήν ἐμπειρία ὡς τόν πιό ἔκδηλο τρόπο γιά νά πληροφορήσει τόν ἀποθνήσκοντα ὅτι ὁ ἄλλος κόσμος δέν εἶναι, σέ τελευταία ἀνάλυση, ἕνας τελείως ξένος τόπος, ὅτι ἡ ζωή σέ αὐτόν ἐπίσης χαρακτηρίζεται ἀπό τήν ἀγάπη πού αἰσθάνεται ὁ ἄνθρωπος γιά τούς οἰκείους του.

Ὁ Ἐπίσκοπος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος ἐκφράζει συγκινητικά αὐτήν τήν ἀλήθεια λέγοντας στήν ἀποθνήσκουσα γυναίκα: «Ἐκεῖ θά σέ συναντήσουν οἱ γονεῖς σου, οἱ ἀδελφοί καί οἱ ἀδελφές σου. Ὑποκλίσου βαθιά ἐνώπιων τους, καί δῶσε τούς χαιρετισμούς μας, καί παρακάλεσέ τους νά προσεύχονται γιά μᾶς. Τά παιδιά σου θά τρέξουν γύρω σου, χαιρετώντας σε γεμάτα χαρά. Θά εἶσαι καλύτερα ἐκεῖ παρά ἐδῶ».

Καί συνεχίζει τώρα ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Μαξίμοβιτς «ὅταν ἀφήνει τό σῶμα, ἡ ψυχή βρίσκεται ἀνάμεσα σέ ἄλλα πνεύματα, ἀγαθά καί πονηρά. Συνήθως ἔχει τήν τάση νά πρόσκειται σέ ἐκεῖνα πού εἶναι περισσότερο συγγενή μέ αὐτήν στό πνεῦμα», δηλαδή μ’ αὐτά τά πνεύματα πού εἶχε σχετιστεῖ πρίν πεθάνει, ἀνάλογα τί ζωή ἔκανε. Εἶναι πολύ σημαντικό νά τό ἐμβαθύνουμε αὐτό. Ὅσο ζεῖ ὁ ἄνθρωπος ἐδῶ δέν σχετίζεται μόνο μέ ἀνθρώπους, σχετίζεται καί μέ τά πνεύματα καί ἑλκύει καί τά ἀνάλογα πνεύματα. Ἅμα ζεῖ ζωή κατά Θεόν, ἑλκύει τά ἀγαθά πνεύματα, τούς ἀγγέλους. Ἄν κάνει ἁγνή ζωή, καθαρή ζωή, ἑλκύει τούς ἁγνούς ἀγγέλους. Ὅταν κάνει πονηρή καί βδελυρά ζωή, ἑλκύει τά πονηρά πνεύματα, τά ἀκάθαρτα πνεύματα. Λοιπόν, μετά θάνατον, ἡ ψυχή θά πρόσκειται, θά εἶναι κοντά, μ’ αὐτά τά πνεύματα μέ τά ὁποῖα εἶχε σχέση ἐδῶ σ’ αὐτή τή ζωή. Βλέπετε; Ἄν εἶχες ἀπό αὐτή τή ζωή σχετιστεῖ μέ τούς βδελυρούς δαίμονες καί μετά θάνατον ἐκεῖ θά πᾶς, πρός τά ἐκεῖ θά ἑλκύεσαι, γιατί θά τά νιώθεις αὐτά σάν συγγενή σου. «Καί ἐάν, ὅσον καιρό βρισκόταν στό σῶμα, τελοῦσε ὑπό τήν ἐπιρροή ὁρισμένων ἐξ αὐτῶν…», εἶναι αὐτό πού λέμε δαιμονική ἐπήρεια, δαιμονική ἐπιρροή. Σήμερα πάρα πολλοί ἄνθρωποι ἔχουν δαιμονική ἐπήρεια. Δέν ἔχουν δαιμονισμό ὑποστατικό.

- Τί θά πεῖ ὑποστατικό;

Δηλαδή νά κατοικεῖ μέσα τους τό πονηρό πνεῦμα, μέσα στό σῶμα τους, ἀλλά ἔχουν δαιμονική ἐνέργεια, δηλαδή ἡ ἐνέργεια τοῦ σατανᾶ ἐπιδρᾶ στόν νοῦ τους, στή σκέψη τους, στή λογική τους, στή φαντασία τους, στίς ψυχικές τους δυνάμεις, οἱ ὁποῖες ψυχικές τους δυνάμεις καθορίζουν καί τίς σωματικές τους λειτουργίες καί δυνάμεις. Αὐτό λέμε δαιμονική ἐπήρεια καί ἐνέργεια. Ὅσο, λοιπόν, βρισκόταν ἡ ψυχή στό σῶμα τελοῦσε ὑπό τήν ἐπιρροή ὁρισμένων πνευμάτων. Μέ αὐτά, μέ τά ὁποῖα σχετιζόταν ὅσο ἦταν ἐδῶ στή ζωή καί ἦταν ἐξαρτημένη, μέ τά ἴδια πνεύματα, ὅταν ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τό σῶμα, θά συνεχίσει νά εἶναι ἐξαρτημένη «ὅσο δυσάρεστη κι ἄν εἶναι τελικά ἡ συνάντηση μαζί τους». Θά σοῦ ποῦνε: Καλώς τονε! Μαζί δέν εἴμαστε στή γῆ; Ἔλα ἐδῶ τώρα.. πάλι μαζί θά ’μαστε. Γιατί μέ αὐτόν ἔχει συγγενέψει. Φοβερό! Κι ὅμως ἔτσι εἶναι.

«Ἐδῶ ἔχουμε μία σοβαρή ὑπενθύμιση», λέει ὁ π. Σεραφείμ, «ὅτι ὁ ἄλλος κόσμος, παρότι δέν θά εἶναι παντελῶς ἄγνωστος γιά ἐμᾶς, δέν θά εἶναι, ὡστόσο, ἕνας τόπος «ἀνεμελιᾶς καί εὐτυχίας», ὅπου θά πραγματοποιήσουμε εὐχάριστες συναντήσεις μέ ἀγαπημένους μας, ἀλλά μία συνάντηση «πνευματικῆς φύσης», ἡ ὁποία θά ἐλέγξει τήν προδιάθεση τῆς ψυχῆς μας σέ αὐτήν τή ζωή, ἐάν δηλαδή κλίνει περισσότερο πρός τούς ἀγγέλους καί τούς ἁγίους μέσω μιᾶς ζωῆς ἀρετῆς καί ὑπακοῆς στίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ ἤ ἐάν, μέσω τῆς ὀλιγωρίας ἤ τῆς ἀπιστίας, κλίνει περισσότερο πρός τά πεπτωκότα πνεύματα. Ὅπως ἔχει πολύ σωστά δηλώσει ὁ Ἐπίσκοπος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος, ἀκόμα καί ἡ δοκιμασία στά ἐναέρια τελώνια μπορεῖ κάλλιστα νά ἀποδειχθεῖ περισσότερο μία δοκιμασία πειρασμῶν παρά κατηγοριῶν». Δέν εἶναι ὅτι οἱ δαίμονες θά σέ κατηγοροῦνε καί θά σέ ἁρπάξουνε, ἀλλά θά πειραστεῖς περνώντας μέσα ἀπ’ αὐτά τά πνεύματα καί θά ἑλκυστεῖς ἀπό αὐτά τά πνεύματα μέ τά ὁποῖα εἶχες δουλέψει ὅσο ἤσουν ἐδῶ, στή γῆ, μέ τό σῶμα. Ἀπό τά ἴδια πνεύματα, ὅταν θά φύγει ἡ ψυχή ἀπό τό σῶμα καί θά τά συναντήσει στήν πορεία της πρός τόν Θεό, θά ἐπηρεαστεῖ καί πάλι, θά ἑλκυστεῖ.

Ἕνας ἄνθρωπος δηλαδή, συγγνώμη, σαρκικός, πού ἔχει μάθει νά ζεῖ σαρκικά καί ἔχει τό πνεῦμα τῆς πορνείας ἀγκαλιά, τό πονηρό πνεῦμα -εἶναι πονηρό πνεῦμα ἡ πορνεία καί ἡ μοιχεία καί ὅλα αὐτά- ὅταν λοιπόν φύγει ἀπό τό σῶμα, θά συναντήσει αὐτό τό πνεῦμα. Θά τοῦ πεῖ, φιλαράκο ἔλα.. μαζί δέν εἴμαστε στή γῆ; Ἔλα καί τώρα… Δέν θά τόν ἀφήσει νά πάει πιό πάνω. Μ’ αὐτή τήν ἔννοια σοῦ λέει, τά τελώνια θά σταματήσουν τήν ψυχή. Ἡ ἴδια ἡ ψυχή δηλαδή θά πάει νά βρεῖ αὐτόν μέ τόν ὁποῖο εἶχε σχετιστεῖ ἐδῶ στή γῆ. Γι’ αὐτό λέει ὁ Ἅγιος Θεοφάνης δέν εἶναι τόσο ὅτι θά σέ κατηγοροῦν οἱ δαίμονες καί αὐτοί θά σέ ἁρπάξουν, ἀλλά ἐσύ θά πειραστεῖς, γιατί θά νιώσεις ἕλξη. Ὅπως βλέπετε, ἕνας ἄνθρωπος πού ἁμαρτάνει, ἔχει ἕνα πάθος.. τσιγάρο.. ἄς ποῦμε ἕνα ἐλαφρό πάθος… δέν εἶναι ἐλαφρό. Κανένα πάθος δέν εἶναι ἐλαφρό. Προσπαθεῖ νά τό κόψει καί τό κόβει μέ τά χίλια ζόρια… καί ἄντε μετά πάει σέ μιά παρέα πού καπνίζουν ὅλοι, τί γίνεται; Ἀμέσως δέν τοῦ ἔρχεται ἡ ἐπιθυμία; Ἑλκύεται ἀπό αὐτό πάλι τό πάθος. Εἶναι τό πονηρό πνεῦμα. Μ’ αὐτό πού σχετιζόσουνα, θά ἑλκυστεῖς ἀπό αὐτό πάλι.

«Ἄν καί καμιά ἀπολύτως ἀμφιβολία δέν ὑπάρχει περί τῆς ὕπαρξης μέλλουσας κρίσης», μᾶς τό ἔχει βεβαιώσει ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ὅτι θά ὑπάρξει κρίσις, θά δώσουμε λόγο, «τόσο τῆς Μερικῆς ἀμέσως μετά τόν θάνατο, ὅσο καί τῆς Τελικῆς στό τέλος τοῦ κόσμου, ἡ ἀπόφαση πού θά ὁρίσει ὁ Θεός θά συμφωνεῖ μέ τήν ἐσωτερική προδιάθεση τήν ὁποία ἔχει ἀναπτύξει μέσα της ἡ ψυχή ἀπέναντι σέ Ἐκείνον -στόν Χριστό δηλαδή- καί στά πνευματικά ὄντα». Δηλαδή ὁ Χριστός δέν θά σέ πάει κάπου πού δέν θά ἔχεις προδιατεθεῖ, δέν θά ἔχεις προετοιμαστεῖ. Εἶναι, ὅπως λέει ὁ λαός ἁπλά, «ὅπως στρώσεις, θά κοιμηθεῖς».

- Ἔκανες συμπεθεριό μέ τόν διάβολο;

Θά σοῦ πεῖ ὁ Κύριος, τί θέλεις ἐδῶ;.. δέν μπορεῖς νά εἶσαι ἐδῶ, ἀφοῦ ἔχεις κάνει συμπεθεριό… ἄντε πήγαινε ἀπό κεῖ… Αὐτό εἶναι ἡ κρίσις. Ὅ,τι ἔχεις ἐσύ ὡς προδιάθεση, αὐτό θά σοῦ δώσει καί ὁ Κύριος. Εἴδατε πού λέει κάπου ὅτι κατά τήν καρδία δίνει ὁ Θεός¹⁰. Γι’ αὐτό πρέπει νά καλλιεργήσουμε στήν ψυχή μας τήν ἀγαθή προδιάθεση καί νά θελήσουμε νά εἴμαστε μέ τόν Χριστό καί ὄχι μέ τόν πονηρό. Ἀνάλογα μέ τόν ποιόν σχετίστηκες ἐνῶ ἤσουνα μέ τό σῶμα, ὅσο ἡ ψυχή σου ἦταν ἑνωμένη μέ τό σῶμα, μ΄ αὐτόν θά σχετίζεσαι καί μετά ἀπό τήν ἔξοδο τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα καί μετά τή Δευτέρα Παρουσία.

Λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης, «Γιά διάστημα δύο ἡμερῶν ἡ ψυχή ἀπολαύει σχετικῆς ἐλευθερίας» μέ τό πού βγαίνει ἀπό τό σῶμα, «καί ἔχει δυνατότητα νά ἐπισκεφθεῖ τόπους πού τῆς ἦταν προσφιλεῖς στό παρελθόν», νά πάει ἐκεῖ πού ἀγαποῦσε ὅσο ζοῦσε, «ἀλλά τήν τρίτη ἡμέρα μετακινεῖται σέ ἄλλες σφαῖρες.

«Ἐδῶ», σχολιάζει ὁ π. Σεραφείμ, «ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἰωάννης ἁπλῶς ἐπαναλαμβάνει τή διδασκαλία πού ἡ Ἐκκλησία ἤδη γνωρίζει ἀπό τόν 4ο αἰῶνα, ὅταν ὁ ἄγγελος πού συνόδευσε τόν Ἅγιο Μακάριο Ἀλεξανδρείας στήν ἔρημο, τοῦ εἶπε, θέλοντας νά ἑρμηνεύσει τήν ἐπιμνημόσυνη δέηση τῆς Ἐκκλησίας γιά τούς νεκρούς τήν τρίτη ἡμέρα», τά λεγόμενα τριήμερα, τριήμερο μνημόσυνο, τήν τρίτη ἡμέρα πού κάνει ἡ Ἐκκλησία «μετά τόν θάνατο». Εἶπε ὁ ἄγγελος στόν Ἅγιο Μακάριο: «Ὅταν γίνεται ἡ προσφορά τῆς ἀναίμακτης θυσίας -μνημόσυνο στή θεία λειτουργία- στήν Ἐκκλησία τήν τρίτη ἡμέρα, ἡ ψυχή τοῦ κεκοιμημένου δέχεται ἀπό τόν φύλακα ἄγγελό της ἀνακούφιση γιά τή λύπη πού αἰσθάνεται λόγω τοῦ χωρισμοῦ της ἀπό τό σῶμα». Αὐτό εἶναι τώρα ἀποκάλυψη τοῦ Ἁγίου ἀγγέλου στόν Ἅγιο Μακάριο. «Στό διάστημα τῶν δύο πρώτων ἡμερῶν ἐπιτρέπεται στήν ψυχή νά περιπλανηθεῖ στόν κόσμο, ὁπουδήποτε ἐκείνη ἐπιθυμεῖ, μέ τή συντροφιά τῶν ἀγγέλων πού τή συνοδεύουν. Ὡς ἐκ τούτου, ἡ ψυχή, ἐπειδή ἀγαπᾶ τό σῶμα, μερικές φορές περιφέρεται στό οἴκημα στό ὁποῖο τό σῶμα της εἶχε σαβανωθεῖ, περνώντας ἔτσι δύο ἡμέρες ὅπως ἕνα πουλί πού γυρεύει τή φωλιά του. Ἀλλά ἡ ἐνάρετη ψυχή πλανιέται σέ ἐκεῖνα τά μέρη στά ὁποῖα συνήθιζε νά πράττει ἀγαθά ἔργα. Τήν τρίτη ἡμέρα, Ἐκεῖνος ὁ Ὁποῖος ἀνέστη ὁ Ἴδιος -ὁ Χριστός- τήν τρίτη ἡμέρα ἀπό τούς νεκρούς καλεῖ τήν ψυχή τοῦ Χριστιανοῦ νά μιμηθεῖ τήν δική Του ἀνάσταση, νά ἀνέλθει στούς Οὐρανούς ὅπου θά λατρεύει τόν Θεό ὅλων».

Νομίζω νά σταματήσουμε ἐδῶ κι ἄν θέλετε νά συζητήσουμε κάτι.. γιά νά μήν κουραστοῦμε πολύ. Πήραμε νομίζω μιά πρώτη γεύση καί ἀκοῦμε τίς ἐρωτήσεις σας.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Δέν τό ὁλοκληρώσαμε αὐτό. Θά τό συνεχίσουμε αὔριο. Νά ποῦμε πρῶτα γιά τήν πρώτη ἐρώτηση. Δέν γνωρίζουμε, εἶπες, ἄν ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά φτάσει στήν ἀπάθεια καί ἐσεῖς ἐδῶ στόν κόσμο πιό δύσκολα ἀπό μᾶς τούς μοναχούς. Κάπως ἔτσι τό εἶπες.. Λοιπόν, μποροῦμε νά φτάσουμε γιατί ἔχουμε Ἁγίους καί ἀπό τούς μοναχούς καί ἀπό τούς ἐγγάμους. Ὑπάρχει ἕνα βιβλίο μάλιστα, πού δέν ἄρεσε καθόλου στούς Μεταπατερικούς Θεολόγους, πού εἶναι οἱ Ἅγιοι ἐξ ἐγγάμων. Ἔχουμε πάρα πολλούς Ἁγίους στήν Ἐκκλησία μας πού ἦταν ἔγγαμοι. Γιατί λένε, καλά ἐσεῖς εἶστε στό μοναστήρι.. δέν μποροῦμε νά σᾶς φτάσουμε… Μπορεῖτε καί νά μᾶς ξεπεράσετε, ὄχι μόνο νά μᾶς φτάσετε! Ὁ γάμος δέν εἶναι ἐμπόδιο γιά τήν ἁγιότητα. Εἶναι ἴσα-ἴσα δρόμος γιά τήν ἁγιότητα. Εἶναι δρόμος γιά τή θέωση ὁ γάμος, ὅταν βιώνεται ὀρθοδόξως καί εἶναι μέσω ἁγιασμοῦ.

Αὐτό πού εἶναι ὁ σκοπός τοῦ γάμου, εἶναι καί ὁ σκοπός τοῦ μοναχισμοῦ, εἶναι καί ὁ σκοπός τῆς ἐνορίας, εἶναι καί ὁ σκοπός τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, εἶναι καί ὁ σκοπός τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ποιός εἶναι; Νά γίνουμε ἕνα. Ὅλοι ἐν Χριστῷ, μέσα στόν Χριστό, νά γίνουμε ἕνα. Τί ἕνα; Ὄχι ἁπλῶς ἕνα σῶμα ἤ μιά ψυχή, ἀλλά καί ἕνα πνεῦμα, μία θέληση. Μία οὐσία εἴμαστε. Ὅλοι ἔχουμε τήν ἀνθρώπινη οὐσία. Ἀλλά μία θέληση εἴμαστε; Ὄχι, δέν εἴμαστε. Ὁ καθένας ἔχει τό δικό του. Λοιπόν… μέσα στήν Ἐκκλησία μαθαίνεις νά μή θέλεις τό δικό σου, ἀλλά νά θέλεις τό συμφέρον τοῦ ἄλλου καί νά θέλεις αὐτό πού θέλει ὁ Χριστός. Κι ἄν ὅλοι τό θέλουν αὐτό πού θέλει ὁ Χριστός, τότε θά γίνουν ἕνα, ἕνα θέλημα. Καί τότε θά γίνει ἡ πνευματική ἕνωση. Ἔτσι πετυχαίνει καί ὁ γάμος. Γιατί χωρίζουν τά ἀνδρόγυνα; Διότι δέν ἔχουν ἕνα θέλημα. Ἄλλο θέλει ὁ ἄνδρας, ἄλλο ἡ γυναίκα. Καί μετά, ἅμα ἔρθουν καί τά παιδιά, ἔχουν καί τά παιδιά τά δικά τους θέλω καί μάλιστα τό σχολεῖο καί ἡ τηλεόραση καί τό ἴντερνετ τώρα τούς βάζουνε ἕνα σωρό θέλω, ἕνα σωρό ἐπιθυμίες. Θέλω.. θέλω… θέλω… σοῦ λέει καί ἀλλοίμονο ἄν δέν τοῦ τό κάνεις αὐτό πού θέλει. Ἐνῶ εἶναι ἄρρωστο ὅλο αὐτό. Ἀντί νά μάθουμε τά παιδιά μας -πρῶτα τόν ἑαυτό μας νά μάθουμε- νά μή θέλουν, ἀλλά νά θέλουν μόνο αὐτό πού θέλει ὁ Χριστός, μαθαίνουμε νά θέλουν. Ἀπό ἐκεῖ ξεκινάει ὅλη μας ἡ ἀρρώστια καί ὁ χωρισμός ἀπό τόν Χριστό. Τό θέλημα, λένε οἱ Πατέρες, εἶναι τό χάλκινο τεῖχος πού μᾶς χωρίζει ἀπό τόν Θεό. Οἱ ἐπιθυμίες πού λέγαμε προηγουμένως εἶναι τά «θέλω». Ἡ ἐπιθυμία εἶναι αὐτή πού πειράζει τόν ἄνθρωπο. Γι’ αὐτό ὁ Χριστός μας μᾶς εἶπε, μήν καλλιεργεῖτε τίς ἐπιθυμίες, ἀλλά νά ζητᾶτε νά γίνει τό θέλημά Μου. Ὄχι τό θέλημά σας, ἀλλά τό θέλημά Μου.

Νά καλλιεργήσετε τήν ὑπακοή. Καί ἡ ὑπακοή εἶναι πανάκεια. Πανάκεια τί εἶναι; Εἶναι τό φάρμακο ἐκεῖνο τό ὁποῖο θεραπεύει ὅλες τίς ἀρρώστιες θεωρητικά... ἄν ὑπάρχει τέτοιο φάρμακο.. Στά πνευματικά ὑπάρχει. Ἡ ὑπακοή. Κόβοντας δηλαδή τό θέλημά του ὁ ἄνθρωπος ἑλκύει τή Χάρη, γιατί ἡ ὑπακοή εἶναι ταπείνωση. Ἑλκύοντας τή Χάρη τελειοποιεῖσαι, θεώνεσαι καί γίνεσαι ἀπαθής, αὐτό πού εἶπες. Ὅλοι μποροῦν νά γίνουν ἀπαθεῖς, ἄν ἀκολουθήσουν τόν δρόμο τῆς ὑπακοῆς. Καί μέσα στόν γάμο… ἔχεις εὐκαιρίες ὑπακοῆς!... Θά σοῦ κόψει ἡ γυναίκα τό θέλημα… Κάθε στιγμή θά στό κόβει. Ἄν εἶσαι ἔξυπνος, θά τό κόβεις τό θέλημα καί θά λές, ναί, ὅ,τι θέλεις! Ἄν εἶσαι ἀνόητος, θά τσακώνεσαι κάθε στιγμή καί θά ζεῖς τήν κόλαση. Καταλάβατε; Ἐνῶ δηλαδή ὁ Χριστός μας μᾶς δίνει τό φάρμακο, ἐμεῖς λέμε δέν θέλω, καί μετά τό πληρώνουμε. Καί σοῦ λέει: ἀσυμφωνία χαρακτήρων. Δέν εἶναι ἀσυμφωνία χαρακτήρων, εἶναι ἐγωισμοί ἑκατέρωθεν καί ἔλλειψη πνευματικῆς ζωῆς, ἔλλειψη ὑπακοῆς. Δέν ἔχει καταλάβει οὔτε ὁ ἕνας οὔτε ἡ ἄλλη τόν τρόπο γιά νά προκόψει πνευματικά.

Λένε, νά φτιάξεις τή ζωή σου. Ἔτσι τήν φτιάχνεις τή ζωή σου; Ἁπλῶς μέ τό νά παντρευτεῖς; Ὄχι. Φτιάξε τή ζωή σου. Μπορεῖς νά τή φτιάξεις μέ τήν ὑπακοή, ὅταν μάθεις νά κάνεις τό θέλημα τοῦ ἄλλου, ἐκτός ἁμαρτίας φυσικά. Ὄχι νά σοῦ πεῖ, πᾶμε νά ληστέψουμε τήν τράπεζα καί νά πᾶς! Ἐννοεῖται… Ἀλλά σέ ὅ,τι ἄλλο πού δέν εἶναι ἁμαρτία σέ συμφέρει νά κόβεις τό θέλημά σου. Καί ὄχι μόνο νά τό κόβεις ὅταν σοῦ τό λέει, καί πρίν σοῦ τό πεῖ. Πῶς; Ρωτώντας. Λές: Γυναίκα τί νά κάνουμε; Δέν εἶναι ταπεινωτικό αὐτό. Μερικοί τό θεωροῦν ταπεινωτικό.. θά πέσει ἡ μύτη τους… Αὐτό εἶναι ἐξυπνάδα. Ἡ πιό μεγάλη ἐξυπνάδα εἶναι αὐτό, γιατί ὅταν ταπεινώνεσαι καί ρωτᾶς τόν ἄλλον, τί νά κάνουμε τώρα… ἐνῶ ἡ λογική σου ἔχει νά σοῦ πεῖ πολλές ἀπαντήσεις … ἀλλά λές, ὄχι θά ρωτήσω!.. Τότε τί γίνεται; Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, ἐπειδή ἐσύ ταπεινώνεσαι, φωτίζει τόν ἄλλον πού ρωτᾶς καί σοῦ λέει τή σωστή ἀπάντηση, πού οὔτε κἄν τήν ἔχεις φανταστεῖ πολλές φορές. Καταλάβατε; Αὐτό εἶναι τό μεγαλεῖο τοῦ γάμου! Καί τοῦ μοναχισμοῦ. Κι ἐμεῖς οἱ καλόγεροι δέν τό ἔχουμε καταλάβει… καί προσπαθεῖ καί ὁ καλόγερος καμιά φορά, ἤ πολλές φορές, νά κάνει τό θέλημά του καί μετά νά πάρει καί εὐλογία στό τέλος… ἐκ τῶν ὑστέρων…

Νά ρωτήσεις. Νά χαίρεσαι νά μήν κάνεις τό θέλημά σου. Ξέρετε τί ὡραῖο πράγμα εἶναι αὐτό;! Ἐνῶ ὁ κόσμος νομίζει ὅτι χαρά εἶναι νά κάνει τό δικό του καί σοῦ λέει, νά κάνεις αὐτό πού θέλεις… πρῶτα αὐτό πού θέλεις ἐσύ νά κάνεις… νά κοιτᾶς τόν ἑαυτό σου… Ὅ,τι πιό ἄρρωστο. Ἐνῶ ἡ ὑγεία εἶναι ἀκριβῶς τό ἀντίθετο. Τί θέλει ὁ ἄλλος; Πρῶτα τί θέλει ὁ Χριστός καί μετά τί θέλει ὁ ἄλλος, πῶς θά ξεκουράσω τόν ἄλλον. Τί νά κάνω τώρα γιά νά ξεκουράσω τόν ἄλλον; Μά.. τό σῶμα σου θά διαμαρτύρεται, πονᾶς… τίποτα… τά ξεχνᾶς ὅλα αὐτά. Πῶς θά ἀναπαύσω τόν ἄλλον. Ξέρετε τί μεγαλεῖο εἶναι αὐτό! Μετά ξεχνᾶς καί τήν κούρασή σου… Δέν ὑπάρχει κούραση, τίποτα… γιατί ἔρχεται ἡ Χάρις καί ἡ Χάρις εἶναι πού ξεκουράζει τόν ἄνθρωπο, δέν τόν ξεκουράζει τό κρεβάτι. Πόσοι ἄνθρωποι ξαπλώνουν καί δέν μποροῦν νά κλείσουν μάτι; Πρέπει νά πάρουν χάπια γιά νά κοιμηθοῦν.. καί ἄν. Γιατί ἡ ἀνάπαυση εἶναι ὁ Θεός. Εἴδατε πού λέει ὁ Ψαλμωδός; «Ἐμνήσθην τοῦ Θεοῦ καί εὐφράνθην»¹¹. Εὐφράνθηκα, χάρηκα. Πότε; Ὅταν θυμήθηκα τόν Θεό. Καί τί θά πεῖ θυμήθηκα τόν Θεό; Ὄχι ἁπλῶς ἔτσι προσευχητικά, καί αὐτό φυσικά, ἀλλά προπάντων ἔκανα αὐτό πού θέλει ὁ Θεός, τήρησα τό θέλημά Του.

Κάνεις μιά μικρή εὐκολία στόν ἄλλον καί βλέπεις πού χαίρεται καί ἐσύ χαίρεσαι πιό πολύ. Εἶναι ἡ χαρά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁπότε, μποροῦμε νά γίνουμε ἀπαθεῖς ὅταν ἑλκύσουμε τή Χάρη. Ἡ Χάρις εἶναι πού μᾶς κάνει ἀπαθεῖς. Εἴτε εἶσαι στό μοναστήρι εἴτε εἶσαι στόν κόσμο εἴτε εἶσαι ἔγγαμος εἴτε εἶσαι ἄγαμος εἴτε εἶσαι ἄρρωστος εἴτε εἶσαι ὑγιής, μπορεῖς νά ἑλκύσεις τή Χάρη μέσα ἀπό αὐτόν τόν δρόμο πού σᾶς εἶπα, τῆς ὑπακοῆς, τῆς ταπείνωσης καί τῆς ὑπακοῆς. Καί πάλι μπορεῖς νά γίνεις ὁ πιό δυστυχισμένος ἄνθρωπος ὅταν πάρεις τόν ἀντίθετο δρόμο, αὐτόν πού λένε οἱ ψυχολόγοι καί οἱ ψυχίατροι, νά ἔχεις ὑψηλή αὐτοεκτίμηση καί νά τήν κρατᾶς ψηλά!… μή σοῦ τήν πάρει ὁ ἄλλος… τήν ἀξιοπρέπεια, καί σοῦ θίξει τόν ἐγωισμό. Καί γίνεσαι ταλαίπωρος. Ὁ ταλαίπωρος τῶν ταλαίπωρων.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Αὐτό εἶναι μεγαλεῖο. Νά μαλώνεις θέλοντας νά μήν κάνεις τό θέλημά σου καί νά κάνεις τοῦ ἄλλου. Ἐδῶ σᾶς θέλω… Αὐτό εἶναι μεγαλεῖο, νά τσακώνεσαι γιά νά κάνεις τό θέλημα τοῦ ἄλλου. Νά μαλώνουν οἱ σύζυγοι γιά τό ποιός θά κόψει πρῶτος τό θέλημά του.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Τά ἔχουμε πεῖ αὐτά πρόσφατα σέ δύο ὁμιλίες πού κάναμε γιά τά ἐναέρια τελώνια. Θά σᾶς τά συνοψίσω λίγο.. Τό ἕνα εἶναι ὅτι ὁ Θεός δέν ἐπιτρέπει νά βλέπουμε τά πονηρά πνεύματα. Τώρα γύρω μας ὑπάρχουν πάρα πολλά πονηρά πνεύματα. Μήν τρομάζετε! Ὁ ἀέρας ὅλος εἶναι γεμάτος δαίμονες! Εἶναι τά πονηρά πνεύματα πού πέσανε ἀπ’ τόν οὐρανό. Τό λέει ὁ Χριστός «εἶδον τόν σατανᾶ ὡς ἀστραπή ἐκ τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα»¹² καί μαζί μέ τόν σατανᾶ ἔπεσαν καί πολλοί ἄλλοι ἄγγελοι καί ἔγιναν δαίμονες. Ὁ Θεός ἔβαλε ἕναν φραγμό. Ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα πρίν τήν πτώση μποροῦσαν νά βλέπουν τά πνεύματα, καί τούς ἀγγέλους καί τούς δαίμονες. Τά ἔβλεπαν, γιατί δέν ὑπῆρχε κίνδυνος. Ὁ κίνδυνος μπῆκε ὅταν ἁμαρτήσαμε, ὁπότε οἱ δαίμονες -ἐπειδή δώσαμε δικαιώματα στόν διάβολο- μποροῦσαν νά μποῦν μέσα μας καί νά μᾶς καταστρέψουν. Ὁπότε ὁ Θεός ἔβαλε ἕνα τεῖχος, ὅπως ἡ Πολιτεία τούς κακοποιούς τούς κλείνει στή φυλακή, τούς μαζεύει κάπου, γιά νά μήν κάνουν κακό στούς ὑπόλοιπους, ἔτσι καί ὁ Θεός ἔκλεισε τούς δαίμονες ἔξω ἀπό μᾶς καί δέν ἐπιτρέπει νά δοῦμε μέ τίς αἰσθήσεις μας τά πονηρά πνεύματα, μέ τά μάτια μας ἄς ποῦμε.

Ποιός εἶναι αὐτός ὁ φραγμός; Ποιό εἶναι αὐτό τώρα πού ἐμποδίζει ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους νά δοῦμε τά πονηρά πνεύματα; Καί τά ἀγαθά, καί τούς ἀγγέλους. Εἶναι αὐτό πού λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, οἱ δερμάτινοι χιτῶνες. Τό λέει καί ἡ Ἁγία Γραφή, ὅτι ὁ Θεός ἔδωσε «δερμάτινους χιτῶνες»¹³ στόν ἄνθρωπο μετά τήν πτώση. Τί εἶναι αὐτοί οἱ δερμάτινοι χιτῶνες; Εἶναι δύο πράγματα, λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός. Τό ἕνα εἶναι ἡ παχύτητα τῆς σάρκας. Τό σῶμα μας μετά τήν πτώση ἄλλαξε. Ἔπαψε νά εἶναι αἰθέριο, λεπτό. Ἔγινε παχύ σῶμα. Ἡ παχύτητα τῆς σάρκας ἀφενός καί ἀφετέρου ἡ θνητότητα. Αὐτό σημαίνει οἱ δερμάτινοι χιτῶνες. Δηλαδή γίναμε θνητοί. Ἐνῶ ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε ἀθάνατος δυνάμει. Δυνάμει τί θά πεῖ; Θά μποροῦσε νά γίνει ἀθάνατος, ἄν ἔκανε ὑπακοή ἐνεργεία. Δυνάμει καί ἐνεργεία. Δυνάμει εἶναι ἡ δυνατότητα. Ἐνεργεία εἶναι ὅταν πραγματοποιεῖς αὐτή τή δυνατότητα. Παίρνεις ἄς ποῦμε μία σύνδεση στό ἴντερνετ, ἔχεις δυνάμει ἴντερνετ. Ἀλλά ἄν δέν τήν ἐνεργοποιήσεις τή σύνδεση, δέν τήν ἔχεις. Ἔχεις τή δυνατότητα, ἀλλά δέν τήν ἔχεις ἀξιοποιήσει. Βαφτιζόμαστε, εἴμαστε δυνάμει τέκνα Θεοῦ, παίρνουμε τή δυνατότητα νά γίνουμε παιδιά τοῦ Θεοῦ. Δέν τό ἐνεργοποιεῖς ὅμως γιατί δέν κάνεις σωστή ζωή. Εἶναι σάν νά μήν τό ἔχεις, σάν νά μή βαφτίστηκες. Πλάστηκε ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα μέ τή δυνατότητα τῆς ἀθανασίας, ἀλλά δέν τήν ἐνεργοποίησαν. Τούς εἶχε πεῖ ὁ Θεός, τούς εἶχε προειδοποιήσει «ἄν φᾶτε ἀπό τόν καρπό αὐτό τοῦ συγκεκριμένου δέντρου θανάτῳ ἀποθανεῖσθε»¹⁴, θά πεθάνετε. Πηγαίνει ὁ διάβολος τώρα μέσα στόν ὄφη καί μιλάει στήν Εὔα. Ἡ Εὔα ραθυμοῦσα πιάνει κουβέντα, ἐνῶ δέν ἔπρεπε, καί χάφτει τό ψέμα πού τῆς εἶπε ὁ διάβολος. Ὁ διάβολος τί ἔκανε; Οὐσιαστικά συκοφάντησε τόν Θεό, διέβαλλε τόν Θεό. Ἔξ οὗ καί διαβολή. Διαβολή εἶναι συκοφαντία. Εἶπε στήν Εὔα ὅτι ὁ Θεός εἶναι ζηλιάρης, εἶναι φθονερός, δέν θέλει νά τοῦ πάρετε τή θέση… γι’ αὐτό σᾶς εἶπε νά μή φᾶτε ἀπό αὐτό τό δέντρο.. Κοιτάξτε πανουργία! Ἐάν φᾶτε, θά ἀνοίξουν τά μάτια σας, θά γίνετε σάν κι Αὐτόν, θά γίνετε θεοί. Καί ἡ Εὔα τά ξέχασε ὅλα… τό ὅτι εἶχε ζήσει μέ τόν Θεό καί ὅλα αὐτά... καί ἔχαψε τό ψέμα τοῦ διαβόλου. Ὅπως καί σήμερα τό ἴδιο ψέμα λέει ὁ διάβολος: ἀφῆστε τί λέει ὁ Θεός, ἡ Ἐκκλησία, ἡ Ὀρθοδοξία κ.λ.π. ἐγώ τί θά σᾶς πῶ! Πάρτε τήν ἐπιστήμη ν’ ἀνοίξουν τά μάτια σας καί ἀφῆστε τήν πίστη καί τήν θρησκεία. Ἀφῆστε τόν Θεό… μέ τήν ἐπιστήμη… καί ἡ ἐπιστήμη θά σᾶς τά λύσει ὅλα τά προβλήματα. Τό ἴδιο ψέμα! Καί ἔτσι ὁ ἄνθρωπος χάνει τήν κοινωνία του μέ τόν Θεό.

Βάζει λοιπόν ὁ Θεός αὐτόν τόν φραγμό, αὐτή τήν παχύτητα στή σάρκα, ἡ ὁποία προσέξτε, κι αὐτή θά καταργηθεῖ. Οἱ δερμάτινοι χιτῶνες θά καταργηθοῦν κι αὐτοί, καί θά ξαναγυρίσει τό σῶμα μας σ’ αὐτή τή λεπτότητα πού εἶχε πρίν τήν πτώση καί θά μποροῦμε πάλι νά βλέπουμε τόν πνευματικό κόσμο. Κι αὐτό γίνεται ἀμέσως μετά τόν θάνατο, πού ἀνοίγουν τά πνευματικά μάτια ἀλλά κατεξοχήν μέ τό σῶμα θά γίνει ὅταν ἀναστηθεῖ τό σῶμα, ἄφθαρτο πλέον, στή Δευτέρα Παρουσία. Καί μάλιστα θά πᾶμε στήν κατάσταση πού θά ἔφτανε ὁ Ἀδάμ ἐάν ἔκανε ὑπακοή. Βεβαίως οἱ ἀγαθοί, ὄχι οἱ κακοί. Οἱ κακοί θά πάρουν κι αὐτοί ἄφθαρτο σῶμα ἀλλά εἰς κόλασιν αἰώνιον καί ὄχι εἰς ζωήν αἰώνιον.

Ὁπότε ὁ Θεός μᾶς προφύλαξε, μᾶς ἔβαλε αὐτό τό στόπ. Τώρα τί γίνεται; Μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος μέ δικούς του τρόπους καί μέσα, δαιμονικά οὐσιαστικά, δικά του ἀλλά συμβουλευμένα ἀπό τόν διάβολο, νά ἀνοίξει τά μάτια καί νά ἀρχίσει, ὅπως εἴπατε, νά βλέπει τά πονηρά πνεύματα. Αὐτό γίνεται μέ τούς μάγους, μέ τίς πνευματιστικές συγκεντρώσεις. Μέ τό ζόρι δηλαδή, ἐκβιάζει ὁ ἄνθρωπος τόν Θεό καί ὁ Θεός τό παραχωρεῖ. Θέλεις νά δεῖς τούς δαίμονες; Θά τούς δεῖς… Θά δεῖς τή γλύκα… Πάει ὁ μάγος, κάνει αὐτόν τόν κύκλο τόν μαγικό, βγάζει τά ροῦχα του κ.λ.π. εἶναι μιά διαδικασία ὁλόκληρη. Μέσα στό σκοτάδι ἐπικαλεῖται τό πονηρό πνεῦμα καί τοῦ ἐμφανίζεται! Καί βλέπει τούς δαίμονες. Ξέρετε τί ζημιά παθαίνει ὁ ἄνθρωπος πού βλέπει τούς δαίμονες; Φοβερή ζημιά! Τί ζημιά παθαίνουν οἱ μάγοι.. Φοβερή ζημιά.. καί τί ταλαιπωρία. Δέν συμφέρει στόν ἄνθρωπο νά βλέπει τά πονηρά πνεύματα. Πάντα κακό παθαίνεις ὅταν βλέπεις τά πονηρά πνεύματα.

Αὐτό γίνεται καί ἔτσι κάποιοι ἄνθρωποι βλέπουν τά πονηρά πνεύματα. Ὑπάρχουν καί κάποιοι ἄλλοι πού πάλι βλέπουν ἀλλά γιά κάποιους ἄλλους λόγους… ὁ Θεός ξέρει. Δέν μποροῦμε νά τά ποῦμε ὅλα. Ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος ἄς ποῦμε, ὅτι ὑπάρχουν περιπτώσεις, πού ὁ ἄνθρωπος, ἄν δέν βαφτιστεῖ σωστά, μπορεῖ ἀπό τό μέρος πού δέν πῆγε τό ἁγιασμένο νερό τῆς κολυμβήθρας, νά μπαίνει καί νά βγαίνει πονηρό πνεῦμα καί νά βλέπει τό παιδί πονηρά πνεύματα. Συμβαίνει κι αὐτό. Καί ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὅτι πρέπει νά ξαναβαφτιστεῖ τό παιδί κανονικά. Γι’ αὐτό λέω καί στούς γονεῖς πού βαφτίζουν, νά λένε στούς παπάδες νά τό βαφτίζουν κανονικά τό παιδί. Ὄχι νά παίρνουν τήν κανάτα καί νά χύνουν ἀπό πάνω νερό. Δέν εἶναι σωστό αὐτό. Μερικοί βάζουνε μιά κανάτα νερό στήν κολυμβήθρα καί βάζουν τό παιδί μέσα..τίποτα.. βρέχεται λίγο ἡ φτέρνα τοῦ παιδιοῦ. Δέν εἶναι βάφτιση αὐτό. Βάφτιση σημαίνει νά μπεῖ ὁλόκληρο τό παιδί μέσα, νά μή μείνει τίποτε ἔξω ἀπό τό νερό. Θά πεῖς, θά πνιγεῖ. Δέν πνίγεται! Ἔχει καί ὁ ἄνθρωπος τά ἀντανακλαστικά του. Λίγο θά τοῦ κλείσει τή μυτούλα καί τό στόμα μέ τό χέρι τό ἀριστερό, μέ τό δεξί θά τό κρατάει καί θά τό βάλει μέσα. Αὐτό εἶναι τό βάφτισμα. Καί ἔχει σημασία. Γι’ αὐτό ἔχουμε μεγάλες κολυμβῆθρες. Ἀλλιῶς θά παίρναμε ἕνα πιάτο, ἕνα αὐτό… θά τό ραντίζαμε, ὅπως κάνουν οἱ Παπικοί. Δέν εἶναι βάφτισμα αὐτό. Καί ἡ λέξη τό λέει. Βαφτίζω θά πεῖ ἐμβαπτίζω, τό βουτάω ὅλο μέσα, νά μή μείνει κομμάτι δηλαδή πού νά μή μπεῖ μέσα στό νερό.

Ἀλλά κυρίως βλέπουν δαίμονες αὐτοί πού εἶναι μπερδεμένοι, τό ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, καί μέ τή λέξη «μπερδεμένοι» ὁ Ἅγιος Πορφύριος ἐννοοῦσε τούς πολύ ἐγωιστές. Αὐτοί ἔχουν τέτοιες, ἄς τό ποῦμε.. ἐπιπλοκές, περιπλοκές, συμπλοκές μέ πονηρά πνεύματα. Ἐπειδή ἔχουν δώσει πολλά δικαιώματα, ἀφήνει ὁ Θεός καί ἔχουν τέτοιες δαιμονικές ἐμπειρίες.

Καί αὐτό πού εἶπες, ὅτι γνωρίζεις καλύτερα, δέν γνωρίζεις καλύτερα. Δέν προσθέτει τίποτα στή γνώση νά δεῖς ἕναν δαίμονα. Νομίζεις θά τόν καταλάβεις; Δέν θά τόν καταλάβεις. Πότε καταλαβαίνεις ἕναν δαίμονα, νά μπεῖς λίγο στήν οὐσία του; Ὅταν τόν γνωρίσεις πνευματικά. Ἡ πνευματική γνώση, ἡ πνευματική ὅραση. Πού σημαίνει τί; Νά ἔχεις πνευματική γνώση. Νά ἔχεις δηλαδή ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ, ὁπότε θά ἔχεις καί τό ἀντίθετο. Ὅπως ἕνας πού ξέρει ποιό εἶναι τό καλό κρασί, ἔχει γευτεῖ τό καλό κρασί, πολύ εὔκολα καταλαβαίνει τό δευτέρας ποιότητος καί πολύ εὔκολα καταλαβαίνει τό ξίδι. Ἐνῶ ἕνας πού δέν ἔχει σχέση, εἶναι ἄσχετος τελείως, δέν ἔχει ποτέ γευτεῖ τί εἶναι Χάρις ἄς ποῦμε, τά μπερδεύει τά πράγματα καί λέει πνευματική ἐμπειρία κι αὐτή, πνευματική καί ἡ ἄλλη.. πνεῦμα τό ἕνα, πνεῦμα καί τό ἄλλο. Πνεῦμα εἶναι… Πνευματικές ἐκδηλώσεις κάνει καί ὁ κόσμος… καί χορεύουν οἱ δαίμονες, τά πονηρά πνεύματα! Πνευματικός ἄνθρωπος… καί ἔχει ἕνα πλῆθος δαιμόνων πίσω του ἄς ποῦμε πού τόν ἀκολουθοῦνε. Ὅλοι αὐτοί οἱ πνευματικοί ἄνθρωποι, καλλιτέχνες μεγάλοι, ἔχουν καταντήσει σήμερα… στόν δαιμονισμό, στήν εἰδωλολατρία, οἱ πιό πολλοί ἀπό αὐτούς..

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Ἔχουμε καί τέτοιες περιπτώσεις, ἀλλά εἶναι σπανιότατες. Ἀναφέρουν κάποιες τέτοιες περιπτώσεις γιά μεγάλους Ἁγίους πού ἔκαναν προσευχή καί ἔβγαλαν κάποιους ἀπό τήν κόλαση. Δέν εἶναι ὅμως ἡ τελική κόλαση. Προσέξτε, εἶναι μιά πρόγευση τῆς κόλασης. Γιατί ἡ κόλαση ἀκόμα δέν ἔχει δεχτεῖ κανέναν οὔτε ὁ Παράδεισος, μέ τήν ἔννοια τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἀκόμα, ἐπειδή δέν ἔχει γίνει ἡ Δευτέρα Παρουσία, δέν ἔχουν κατασταλάξει πλήρως τά πράγματα. Γι’ αὐτό καί ἔχει μεγάλη δύναμη ἡ προσευχή τῶν ζώντων, ἡμῶν δηλαδή, πού εἴμαστε ἐδῶ, γιά τούς κεκοιμημένους. Ἔχει μεγάλη δύναμη, γι’ αὐτό κάνουμε καί τά μνημόσυνα, τά τριήμερα, τά ἐννιάμερα, τά τεσσαρακονθήμερα, τά τρίμηνα, τά ἐξάμηνα καί ὅλα αὐτά. Γι’ αὐτό ἔχουν νόημα καί οἱ ἐλεημοσύνες πού κάνουμε καί τά κομποσκοίνια πού κάνουμε καί τά τρισάγια καί τά σαρανταλείτουργα. Ὅλα αὐτά πρέπει νά τά κάνουμε, εἶναι μεγάλη βοήθεια. Ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος, κι ἄν δέν τούς πάρεις νά τούς βγάλεις ἀπ’ τήν κόλαση, τούς δίνεις μιά πορτοκαλάδα. Εἶναι μιά ἀναψυχή κι αὐτό. Καί μοῦ ἔλεγε ἕνας ἅγιος, σύγχρονος ἄνθρωπος, εἶχε ἐμπειρία τῆς κόλασης καί εἶδε λέει τόν Ἄρειο. Φαντάζεστε νά δεῖ τόν Ἄρειο! Τόν μεγάλο αὐτόν.. καί λέει, πώ, πώ, ἦταν σέ ἄθλια κατάσταση ὁ ἄνθρωπος, νά κάνουμε, λέει, προσευχή καί γιά τόν Ἄρειο, νά τοῦ δώσουμε ἔτσι μιά ἀναψυχή. Τόν λυπήθηκε. Βλέπετε πῶς εἶναι ὁ Ἅγιος; Ἐμεῖς θά λέγαμε, ὤ… ὁ παλιοαιρετικός, ἄς ποῦμε, καλά νά πάθει… Δέν εἶναι ἔτσι. Κι αὐτός ἄνθρωπος εἶναι… Τραγικός ἄνθρωπος! Ὁ χριστιανός συμπονάει τούς πάντες καί σοῦ λέει νά κάνουμε προσευχή γιά τόν Ἄρειο. Φοβερό δέν εἶναι;

Εἴμαστε τελικά πολύ-πολύ κοντά οἱ ἄνθρωποι μέ τούς κεκοιμημένους μας. Καί ὅλοι εἴμαστε κοντά.. Γιά σκέψου θά πᾶς στήν ἄλλη ζωή καί θά εἶσαι μέ τόν Μέγα Βασίλειο -ὁ Θεός νά δώσει- μέ τήν Παναγία! Δέν εἶναι μακριά μας αὐτά. Οὔτε καί εἶναι πολύ μακριά μας ὁ θάνατος. Μπορεῖ νά εἶναι καί αὔριο, πολύ γρήγορα. Γι’ αὐτό πρέπει νά εἴμαστε ἕτοιμοι κάθε στιγμή. Αὐτή ἡ ζωή εἶναι, ὅπως τό διαβάσαμε, περίοδος προετοιμασίας καί ἔχει ἡμερομηνία λήξης. Ἀλλά ξεχνιόμαστε καί νομίζουμε ὅτι θά μείνουμε αἰώνια ἐδῶ πέρα.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Νά μή βασιστοῦμε σ’ αὐτό. Ἐντάξει, οἱ Ἅγιοι ἔχουν μεγάλη δύναμη στήν προσευχή τους, ἀλλά νά κάνουμε κι ἐμεῖς ὅ,τι ἐξαρτᾶται ἀπό μᾶς. Θά ζητήσουμε βέβαια νά μᾶς κάνουν καί τά μνημόσυνά μας καί τά σαρανταλείτουργά μας καί πολύ καλά κάνουν κάποιοι καί λένε ὅτι θά ἀφήσω τήν περιουσία μου, ὄχι στόν τάδε χαραμοφάη, ἄς εἶναι καί πρώτου βαθμοῦ συγγενής, θά τά ἀφήσω στόν ἄνθρωπο πού θά μοῦ κάνει κι ἕνα σαρανταλείτουργο. Καλά κάνουν. Θά σκεφτοῦν καί τήν ψυχή του. Ὁ ἄλλος θά τά φάει, θά καταστραφεῖ καί ὁ ἴδιος καί αὐτός πού τά δίνει δέν θά ἔχει καί αὐτός ὁ καημένος καμιά ὠφέλεια.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Ὅπως ὁ Χριστός τήν Ἐκκλησία, ὄχι ἁπλῶς ὡς ἑαυτόν, προσέξτε! Πῶς ἀγάπησε ὁ Χριστός τήν Ἐκκλησία; Ὑπέρ ἑαυτόν! Πάνω ἀπό τόν ἑαυτό Του! Εἶναι μεγαλεῖο αὐτό. Καί λέει ὁ Χριστός, ὅπως Ἐγώ ἀγάπησα ἐσᾶς, ἔτσι θέλω κι ἐσεῖς νά ἀγαπᾶτε ὁ ἕνας τόν ἄλλον. Ἄντρας - γυναίκα καί μεταξύ μας κ.λ.π. Πῶς μᾶς ἀγάπησε ὁ Χριστός; Ἄχρι θανάτου. Ἄχρι θά πεῖ μέχρι. «Μέχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυροῦ»¹⁵ καί ἔτσι θέλει νά ἀγαπιόμαστε κι ἐμεῖς, νά εἴμαστε ἕτοιμοι νά σταυρωθοῦμε γιά τόν ἀδελφό μας. Ἄρα, νά ἀγαπᾶμε τόν ἄλλον πάνω ἀπό τόν ἑαυτό μας. Ἀφοῦ εἶσαι διατεθειμένος νά πεθάνεις γιά τόν ἄλλον, σημαίνει ὅτι εἶσαι ἕτοιμος νά ὑπερβεῖς τόν ἑαυτό σου καί τήν ὕπαρξή σου καί νά τή δώσεις στόν ἄλλον. Ἔτσι θέλει νά ἀγαπιόμαστε καί ἔτσι θέλει καί ὁ ἄνδρας νά ἀγαπάει τή γυναίκα, πού σημαίνει -αὐτό εἶναι πολύ ἀνώτερο καί ἀπό τήν ὑπακοή- ὅτι θά τῆς κάνει καί ὑπακοή. Ὅταν ἀγαπᾶς τόν ἄλλον, εἶναι αὐτονόητο ὅτι θά τοῦ κάνεις καί τό χατίρι. Δέν θά σοῦ πεῖ ἡ γυναίκα σου πᾶμε μιά βόλτα κι ἐσύ θά πεῖς ἄσε με τώρα, εἶμαι κουρασμένος.. Θά πεῖς, θά τό κάνω. Ἀφοῦ τό ζητᾶς καί τό θέλεις, θά τό κάνω. Κι ἄς εἶσαι κουρασμένος, δέν τό σκέφτεσαι αὐτό, γιατί ἡ ἀγάπη ξεχνάει τήν κούραση καί ὑπερβαίνει τή φιλαυτία. Ὁπότε ἡ ὑπακοή εἶναι ἀμφίδρομη. Ὁ Ἀπόστολος λέει, ἡ γυναίκα νά κάνει ὑπακοή στόν ἄνδρα, ἀλλά αὐτό δέν σημαίνει ὅτι ὁ ἄνδρας θά εἶναι ὁ δερβέναγας καί θά δίνει διαταγές καί θά κραδαίνει τό Εὐαγγέλιο καί θά λέει, κοίταξε ἐδῶ, θά πρέπει νά κάνεις ὑπακοή... Ἡ ἀγάπη ἔχει μέσα καί τήν ὑπακοή.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Θά πάρεις καί τά παιδιά μαζί. Ὅλοι μαζί. Ξέρετε ἅμα λειτουργήσει σωστά ὁ γάμος, μετά μπαίνουν καί τά παιδιά μέσα σ’ αὐτό τό κλίμα τῆς ὑπακοῆς καί γίνεται ἕνας Παράδεισος. Ἀλλά τό πρόβλημα εἶναι ὅτι εἴμαστε ἀτελεῖς. Πολλές φορές βιαζόμαστε στίς ἐπιλογές μας, ἤ καί ἐμεῖς δέν ξέρουμε καλά-καλά τί μᾶς γίνεται, δέν ἔχουμε μετανοήσει. Ἔχουμε πολλά τέτοια ζευγάρια πού ξεκίνησαν ὡς εἰδωλολάτρες, ὡς κοσμικοί, κατ’ ὄνομα χριστιανοί, κάποιος στήν πορεία ἄλλαξε, μετά μπορεῖ νά ἄλλαξε καί ὁ ἄλλος, μέ διαφορά ταχύτητας, φάσης, προθυμίας κ.λ.π. ὁ ἕνας τραβάει τόν ἄλλον... Τά παιδιά τώρα ποῦ θά πᾶνε;.. Στό πιό εὔκολο, στό πιό βολικό, ἐκεῖ πού μᾶς τρέφουν τά πάθη μας! Καί γίνεται αὐτή ἡ ἀκαταστασία.

Εὐχῆς ἔργο θά ἦταν αὐτοί οἱ γονεῖς πού εἶναι χριστιανοί, συνειδητοποιημένοι, νά φτιάξουν παιδιά πού νά βγάλουν τέτοιες οἰκογένειες, πού νά ξεκινήσουν ἀπό μωρά, ἀπό μικρά παιδιά νά ζοῦνε τό πνεῦμα τοῦ Χριστοῦ. Πάλι ὁ διάβολος πολεμάει, ἀλλά θά εἶναι πολύ πιό εὔκολα καί πολύ πιό χαρούμενα τά πράγματα. Νά σᾶς πῶ ἕνα.. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέει ὅτι τά παιδιά πρέπει νά παντρεύονται μικρά καί ἀπό 16 χρονῶν ἀκόμα. Σκεφτεῖτε δυό τέτοια παιδιά, πού ἀγαπᾶνε τόν Χριστό, ἀπό 16 ἐτῶν καί ξεκινᾶνε τήν οἰκογένειά τους, πόσο πιό εὔκολα τά παιδιά τους θά μποῦνε μέσα σ’ αὐτό τό πνεῦμα. Οὔτε τηλεόραση οὔτε ἴντερνετ οὔτε κινητά τίποτε... Ἁγία Γραφή, μελέτη, Ἅγιοι Πατέρες, μετάνοιες, κομποσκοίνια.. Θά πεῖς εἶναι δυνατόν; Εἶναι. Γίνεται, ἀλλά προϋποθέτει διάφορα πράγματα. Νά ἐφαρμόσεις ὅλα αὐτά πού λέει ὁ Ἅγιος Πορφύριος γιά τή σύλληψη. Ἡ ἀγωγή τοῦ παιδιοῦ ξεκινάει ἀπ’ τή σύλληψη. Ὅταν ἡ σύλληψη γίνει μέσα σέ μιά ἅγια ἀτμόσφαιρα -θά βγάλουμε πρῶτα ὁ Θεός ἕνα βιβλιαράκι πού τά λέμε αὐτά μέσα ἐκεῖ- πού λέει πρέπει οἱ γονεῖς νά θυμιάσουν, νά προσευχηθοῦν, μετά νά συνέλθουν κ.λ.π. Νά ὑπάρχει μιά ἅγια ἀτμόσφαιρα καί ὄχι μιά σαρκική καί φιλήδονη ἄς ποῦμε ἀτμόσφαιρα. Μετά αὐτό μεταγγίζεται στό παιδάκι πού θά προέλθει ἀπό μιά τέτοια σχέση. Ὅταν ἡ γυναίκα εἶναι ἔγκυος καί ζεῖ κατά Θεόν, ἁγιάζεται κάθε μέρα, μελετᾶ τήν Ἁγία Γραφή, δυνατά ὅπως λέει ὁ Ἅγιος, νά ἀκούει καί τό ἔμβρυο, μελετᾶ καί ὁ πατέρας δίπλα στή μητέρα, ἀκούει τό παιδί καί τή φωνή τοῦ πατέρα, θυμιάζουνε, ἐκκλησιάζονται, κοινωνοῦνε.. τό παιδάκι μέχρι νά βγεῖ, ἐννιά μῆνες, ἔχει ἁγιαστεῖ ἤδη. Ἀπό τήν κοιλιά τῆς μάνας του εἶναι ἅγιο καί τό χαίρεσαι κι ἐσύ τότε.

Βλέπετε, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος, λέει, σκίρτησε στήν κοιλιά τῆς μητέρας του¹⁶ ἕξι μηνῶν ἔμβρυο. Τί θά πεῖ σκίρτησε; Ἔτσι τυχαῖα τοῦ ἦρθε νά κλωτσήσει ἐκείνη τήν ὥρα; Ὄχι! Αἰσθάνθηκε τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ πού ἤτανε στήν κοιλιά τῆς Θεοτόκου. Καί πῶς τήν αἰσθάνθηκε; Ἐπειδή οἱ γονεῖς του ἦταν ἅγιοι. Ὁ Ἅγιος Ζαχαρίας καί ἡ Ἁγία Ἐλισάβετ εἶχαν μεταγγίσει τήν ἁγιότητα στόν Τίμιο Πρόδρομο καί εἶχε πνευματικά αἰσθητήρια ὁ Τίμιος Πρόδρομος ἀπ’ τήν κοιλιά τῆς μάνας του. Καί αἰσθάνθηκε τόν Χριστό.. Εἶχε προφητικό χάρισμα ἀπό ἔμβρυο! Μεγαλεῖο... Ἀπό ἔμβρυο Προφήτης! Ἔβλεπε μέ τά σωματικά μάτια; Ὄχι! Πῶς εἶδε τόν Χριστό στήν κοιλιά τῆς Παναγίας; Τόν εἶδε μέ τά μάτια τά προφητικά, τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτό εἶναι τό μεγαλεῖο. Δηλαδή, ἄν οἱ γονεῖς εἶναι ἅγιοι, ἡ ρίζα, μεταγγίζεται αὐτό τό πράγμα. Καί ἀπό γενιά σέ γενιά αὐτό αὐξάνεται καί αὐτή εἶναι ἡ ἐλπίδα τοῦ κόσμου, νά δημιουργηθεῖ μιά γενιά ἁγίων. Ἄν δεῖτε τήν πορεία τοῦ Χριστοῦ, πῶς προῆλθε ὁ Χριστός; Ἀπό γενιά σέ γενιά, τό οἰκονόμησε ἔτσι ὁ Θεός, καί ἔγινε ἕνας ἐξαγνισμός, μιά κάθαρση στούς προγόνους τοῦ Χριστοῦ καί φτάνουμε στό ἁγιότερο ζευγάρι πού ὑπῆρξε ποτέ στή γῆ, τόν Ἅγιο Ἰωακείμ καί τήν Ἁγία Ἄννα. Τό ἁγιότερο ζευγάρι ἀπό τό ὁποῖο προέρχεται ἡ Θεοτόκος. Δέν εἶναι τυχαῖο... Ἡ Παναγία λέμε.. Πῶς βρέθηκε ἡ Παναγία; Τυχαῖα; Ὄχι. Ἔγινε μιά προεργασία αἰώνων, μέ συνεργασία τῶν ἀνθρώπων, τῶν προγόνων τοῦ Χριστοῦ, καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καταλάβατε; Δέν εἶναι τυχαῖο δηλαδή ἕνας ἅγιος. Εἶναι προεργασία ἀνθρώπων καί Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτό εἶναι καί τό καθῆκον τῶν γονέων, νά παράγουν Ἁγίους.

Εἶναι πολύ σπουδαῖο πράγμα ὁ γάμος. Εἶναι τό θεμέλιο τῆς ζωῆς καί τοῦ κόσμου, στήν παροῦσα κατάσταση, γιατί εἴπαμε μετά θάνατον θά καταργηθεῖ καί ὁ γάμος. Μερικοί ἔχουν φτάσει στό ἄλλο ἄκρο καί ἔχουν ἀπολυτοποιήσει τόν γάμο. Εἶναι ἄλλη παγίδα κι αὐτή καί σοῦ λέει: πάνω ἀπ’ ὅλα οἰκογένεια… τό παιδί πρέπει νά παντρευτεῖ… Καί ἐγώ ἀπό μικρός αὐτό ἄκουγα, σκοπός τοῦ ἀνθρώπου εἶναι νά κάνει οἰκογένεια... Ποῦ τό γράφει αὐτό; Τό λέει πουθενά; Πουθενά δέν τό λέει στήν Ἁγία Γραφή. Σκοπός τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ θέωση, δέν λέει νά κάνει οἰκογένεια. Ἀλλά ἔχει ἀπολυτοποιηθεῖ ὁ γάμος ὡς κάτι πού δέν ὑπάρχει ἀνώτερό του. Ἐνῶ ὑπάρχει καί εἶναι ἡ παρθενία. Εἶναι αὐτό πού ὑπῆρχε πρίν ἀπό τόν γάμο ἀκόμα. Πρίν ἀπό τόν γάμο τί βασίλευε στόν Παράδεισο; Ἡ παρθενία. Ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα ἦταν παρθένοι καί αὐτό θά ξαναρθεῖ. Μετά τήν Δευτέρα Παρουσία πάλι ἡ παρθενία θά βασιλεύει, θά καταργηθεῖ ὁ γάμος. Γι’ αὐτό δέν πρέπει νά ἀπολυτοποιεῖται ὁ γάμος. Εἶναι ἕνα σχῆμα, σᾶς εἶπα, πρός κατάργηση, ὅπως καί ἡ κοιλία καί τά βρώματα - τά φαγητά. Θά καταργηθοῦν αὐτά. Τό ἔχει ὁ Θεός γιά τήν παροῦσα κατάσταση τῆς πτώσης. Δέν πρέπει νά πιέζουμε τά παιδιά ὁπωσδήποτε νά παντρευτοῦν, λές καί εἶναι ἐπιτυχία ὁ γάμος. Ἐπιτυχία δέν εἶναι νά κάνεις γάμο. Ἐπιτυχία εἶναι νά κάνεις ἕναν ἐν Χριστῷ γάμο καί νά ἔχεις μία ἐν Χριστῷ οἰκογενειακή ζωή. Τότε ναί, εἶναι ἐπιτυχία. Ἀλλιῶς, μπορεῖ νά εἶναι καί κόλαση καί νά σέ ὁδηγήσει σέ κόλαση αὐτός ὁ γάμος πού δέν εἶναι ἐν Χριστῷ. Σήμερα, ἄς ποῦμε, ἔτσι ὅπως ἔχει γίνει ὁ γάμος σέ πολλές περιπτώσεις δέν εἶναι παρά μιά διαδικασία κολαστική, γιατί ὑπό τήν κάλυψη τοῦ γάμου γίνονται ὅλες οἱ διαστροφές, οἱ σαρκικές διαστροφές. Καί ἔχει καταντήσει νά εἶναι ἕνας νομιμοφανής σοδομισμός, νά τό ποῦμε ἔτσι. Ξέρετε τί θά πεῖ ἡ λέξη σοδομισμός. Σόδομα καί Γόμορρα. Καί φυσικά αὐτό σέ καμιά περίπτωση δέν τό θέλει ὁ Θεός.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Τί λέει τό Εὐαγγέλιο; Θά εἴμαστε «ὅπως οἱ ἄγγελοι στόν οὐρανό»¹⁷. Οἱ ἄγγελοι ἔχουν φύλο; Δέν ἔχουν φύλο. Θά καταργηθοῦν αὐτά.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Ἔχει συνείδηση, αὐτοσυνειδησία. Καί μνήμη.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Ἀφοῦ δέν θά ἔχει αἰσθήσεις. Πῶς μποροῦμε νά τό ποῦμε νά τό καταλάβουμε; Θά ἔχει τήν μνήμη, θά ἔχει τήν ἐπιθυμία αὐτή νά γευτεῖ πάλι, ἀλλά δέν θά μπορεῖ νά τό γευτεῖ ἀφοῦ δέν θά ἔχει σῶμα καί αἰσθήσεις, ὅλα αὐτά, μέ τή λειτουργία αὐτή πού ἔχουμε τώρα. Τώρα τό σῶμα δίνει μιά παρηγοριά στήν ψυχή, λίγο ὁ ἄνθρωπος ξεχνιέται ἄς ποῦμε. Ἐνῶ ἔχει τύψεις, βάσανα.. τρώει ἕνα καλό φαγητό καί λίγο ξεχνιέται, παρηγοριέται... ξαπλώνει λίγο, κοιμᾶται... πάει στήν θάλασσα. Ἐκεῖ δέν θά ἔχεις τίποτα ἀπό αὐτά. Θά εἶσαι μόνο μέ τίς ἐπιθυμίες σου καί μέ τίς μνῆμες σου, τίς τύψεις ἤ τά καλά πού ἔκανες. Θά ἔχεις τήν αἴσθηση, ἄν ἔκανες καλά, αὐτῆς τῆς Χάρης τοῦ Θεοῦ. Ἀπό τό ἄλλο, ἀπό τά κακά θά ἔχεις τίς τύψεις, θά ἔχεις τόν ἔλεγχο τῆς συνειδήσεως. Γιατί νά τό κάνω ἐγώ τό κακό αὐτό; Δέν θά ἔχεις παρηγοριές σωματικές, γιατί δέν θά ὑπάρχουν οἱ σωματικές αἰσθήσεις.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Ἐδῶ τώρα τό ξεχνᾶμε! Τρῶς ἕνα καλό φαγητό, αὔριο τό θυμᾶσαι; Δηλαδή θυμᾶσαι τήν εὐχαρίστηση; Τίποτα δέν θυμᾶσαι. Ἁπλῶς ὅτι ἦταν ἕνα ὡραῖο φαγητό. Ἐντάξει. Καί τί ἔγινε; Μετά ἀπό δέκα μέρες κι αὐτό τό ξεχνᾶς, δέν μένει κάτι δηλαδή. Εἶναι μάταιο. Ἀκόμα -συγγνώμη- κι αὐτή ἡ σαρκική πράξη, ἄς ποῦμε, καί οἱ ἴδιοι τό λένε, δέν εἶναι τίποτα αὐτό τό πράγμα. Αὐτό εἶναι;, σοῦ λέει ὁ ἄλλος, πού μᾶς τό ἐξογκώνουν καί μᾶς τό παρουσιάζουν σάν νά εἶναι κάτι τό τρομερό καί φοβερό.. τίποτα σοῦ λέει δέν εἶναι αὐτό.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Τό θέμα εἶναι πώς δέν μένει τίποτα. Καί πῶς τό καταλαβαίνουμε πώς δέν μένει τίποτα; Γιατί ὁ ἄνθρωπος πού τό κάνει αὐτό, μετά ἀπό λίγο θέλει νά τό ξανακάνει. Ἄν ἔμενε αὐτή ἡ εὐχαρίστηση, δέν θά χρειαζόταν νά τό ξανακάνει. Καί ὄχι μόνο θέλει νά τό ξανακάνει, πρόσεξε! Ὅταν τό κάνεις καί πολλές φορές, τό βαριέσαι καί μετά θέλεις νά κάνεις κάτι ἄλλο γιά ποικιλία καί πᾶς ἀπό διαστροφή σέ διαστροφή. Αὐτό γίνεται. Γι’ αὐτό δέν πρέπει ὁ ἄνθρωπος νά κολλήσει σ’ αὐτές τίς ἡδονές. Αὐτό γίνεται τώρα στόν κόσμο, ἔχει κολλήσει στήν ἡδονή στό σῶμα καί κυνηγάει ὁ ἄνθρωπος τίς ἡδονές τοῦ σώματος. Αὐτό εἶναι τό παρά φύσιν. Ἡ ἡδονή, λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες, ἀρχικά ἦταν στόν νοῦ, δέν ἦταν στό σῶμα. Ἦταν ἡδονή πνευματική πού εἶχε ὁ ἄνθρωπος κοινωνώντας μέ τόν Θεό. Αὐτή εἶναι ἡ πραγματική ἡδονή, τήν ὁποία ἡδονή δέν ξεχνᾶς. Αὐτή τήν ἡδονή δέν ξεχνᾶς. Αὐτή διατηρεῖται. Ἕνας ἄς ποῦμε πού μιά φορά εἶδε τόν Θεό, εἶχε μιά ἐμπειρία θεώσεως.. μπορεῖ νά ἔχεις – νά δώσει ὁ Θεός νά ἔχεις! Αὐτό δέν ξεχνιέται ποτέ. Τό τί αἰσθάνθηκες, πόσο ὡραῖα ἤσουνα τότε, δέν τό ξεχνᾶς ποτέ. Εἶναι ἡ ἡδονή τοῦ νοῦ, αὐτή δέν ξεχνιέται. Ἡ ἡδονή τοῦ σώματος ξεχνιέται. Λοιπόν, καί τί ἔγινε μέ τήν πτώση; Ἡ ἡδονή ἔφυγε ἀπό τόν νοῦ καί πῆγε στό σῶμα καί ἄρχισε ὁ ἄνθρωπος νά κυνηγάει τήν ἡδονή πού ἔρχεται μέσω τῶν αἰσθήσεων, μέσω τοῦ ἐρεθισμοῦ τῶν αἰσθήσεων, τί θά δῶ, τί θά ἀκούσω - μουσική, τί θά γευτῶ - ἡ γλώσσα, ὁ οὐρανίσκος, τί θά πιάσω... πῆγε στίς αἰσθήσεις.

Ἡ ἀποκατάσταση τώρα τοῦ ἀνθρώπου ποιά εἶναι; Νά ξαναγυρίσει ἡ ἡδονή στόν νοῦ. Γι’ αὐτό ὁ ἄνθρωπος θά πρέπει νά ἀγωνιστεῖ. Μέ τήν ἐγκράτεια ὁ ἔγγαμος, ἄς ποῦμε. Εἶσαι ἔγγαμος... ἐντάξει. Τί θά πεῖ εἶσαι ἔγγαμος; Θά πρέπει νά γίνεις δοῦλος στό σῶμα; Στή σάρκα; Νά μή σκέφτεσαι τίποτα ἄλλο, μόνο αὐτό; Νά γίνεις ἕνα ζῶο, ἕνας χοῖρος πού θά κυλιέσαι συνέχεια στίς σαρκικές ἡδονές; Ὄχι, θά βάλεις ὅρια. Σοῦ λέει: Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο δέν θά κάνεις, γιατί εἶναι μέρες νηστείας, Σαρακοστές, μεγάλες γιορτές... ἔχει ἕνα σωρό περιορισμούς. Ποιός; Ἡ Ἐκκλησία. Γιατί; Γιά νά σέ μάθει νά πάρεις τήν ἡδονή ἀπό τή σάρκα καί νά τήν πᾶς στόν νοῦ, νά μήν κυνηγᾶς τή σαρκική ἡδονή.

Ὁ μοναχός, πού δέν ἔχει σαρκικές σχέσεις, θά κάτσει στήν τράπεζα. Δέν θά σκέφτεσαι τό φαγητό, θά ἀκοῦς τόν ἀναγνώστη πού διαβάζει. Νά εἶναι ὁ νοῦς σου ἐκεῖ. Ὄχι ἄν εἶναι νόστιμο ἤ ὄχι, ἄν ὁ μάγειρας τό ἔκαψε τό φαγητό ἤ δέν τό ἔκαψε. Αὐτός εἶναι ὁ ἀγώνας καί τῶν μέν καί τῶν δέ.

Καί τότε πετυχαίνει ὁ γάμος, ὅταν καταφέρει ὁ ἔγγαμος νά ἀπαγκιστρώσει τήν ἡδονή ἀπό τό σῶμα καί νά τήν πάει στόν νοῦ καί νά φτάσουν νά μήν ἔχουν ἀνάγκη σαρκικῆς σχέσης, νά ζοῦνε σάν ἀδέλφια καί νά ἔχουν τή χαρά τους στόν Θεό καί ὄχι στή σάρκα.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Βέβαια, γιατί ὁ ἄνθρωπος μέ τήν νοερά προσευχή ἀρχίζει νά γευέται τίς ἡδονές τοῦ νοῦ, πού εἶναι πνευματικές ἡδονές, εἶναι ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ πού ἀρχίζει καί τήν αἰσθάνεται ὁ ἄνθρωπος στήν καρδιά του καί εἶναι αὐτή ἡ ἡδονή ἡ ὁποία δέν μολύνει τόν ἄνθρωπο, ἴσα-ἴσα τόν ἁγιάζει. Αὐτές τίς ἡδονές πρέπει νά κυνηγᾶμε, τίς πνευματικές ἡδονές.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Ναί, καί ὁ Ἅγιος Παΐσιος τό λέει αὐτό, γιατί μετά θά εἶναι Παράδεισος. Ἀλλά θά ὑπάρχει αὐτή ἡ μνήμη τῶν ἀγαθῶν πράξεων. Ὅλα αὐτά θά ὑπάρχουν στόν ἄνθρωπο, οἱ καλές πράξεις πού ἔκανε καί ὅλα αὐτά. Λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος, θά εἶναι σάν ἕνα δωμάτιο, ὅπως εἴμαστε καλή ὥρα τώρα ἐδῶ ἄς ποῦμε, μέσα στό φῶς, οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, θά χαιρόμαστε, θά ἔχουμε κοινωνία μεταξύ μας, μέ τόν Χριστό, μέ τούς ἁγίους, ἐνῶ οἱ κολασμένοι εἶναι αὐτοί πού θά εἶναι ἀπ’ ἔξω. Ἐμεῖς δέν θά τούς βλέπουμε αὐτούς, γιατί μετά δέν θά εἶναι Παράδεισος νά βλέπεις τήν Κόλαση, τί τραβᾶνε αὐτοί ἐκεῖ. Ἐνῶ αὐτοί θά βλέπουν τά φῶτα καί θά καίγονται, θά αὐξάνει ἡ λύπη τους. Εἶναι τό τί στερηθήκαμε λόγω τῆς ἀνοησίας μας. Ἀλλά καί οἱ ἴδιοι θά ζοῦνε μία μεγάλη ἀπομόνωση καί κόλαση. Αὐτό πού εἶπε πάλι ὁ Ἅγιος Μακάριος ρωτώντας τό κρανίο ἐκεῖνο πού βρῆκε στήν ἔρημο καί τοῦ εἶπε ὅτι εἴμαστε δεμένοι πλάτη μέ πλάτη. Εἶναι αὐτή ἡ ἀκοινωνησία γιά τήν ὁποία μιλήσαμε, αὐτή ἡ ἀποξένωση. Δέν βλέπει ὁ ἕνας τό πρόσωπο τοῦ ἄλλου. Ἀκοινωνησία…

Τώρα μοῦ ἔρχεται νά πῶ κάτι… ἐντάξει μποροῦμε νά τό ποῦμε… Βλέπετε καί στίς διεστραμμένες σχέσεις, στό ἀνδρόγυνο ἄς ποῦμε, δέν βλέπει ὁ ἕνας τό πρόσωπο τοῦ ἄλλου. Ὅταν ὑπάρχει σχέση θά πρέπει ὁ ἕνας νά βλέπει τό πρόσωπο τοῦ ἄλλου, ἀλλιῶς εἶναι διαστροφική σχέση. Τά ζῶα δέν βλέπουνε. Τά ζῶα βλέπετε πάει τό ἕνα πίσω ἀπό τό ἄλλο. Δέν εἶναι αὐτό σωστό. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά βλέπει ὁ ἕνας τό πρόσωπο τοῦ ἄλλου, νά μή χάνεται ἡ κοινωνία. Ποτέ δέν πρέπει νά χάνεται ἡ κοινωνία.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Μπορεῖ νά εἶναι καί τῆς φαντασίας του. Ἡ φαντασία, ὅταν ὁ ἄλλος ἔχει ἐπιθυμία νά δεῖ κάποιον, ἔχει τή δυνατότητα νά πλάθει τήν μορφή του καί νά νομίζει ὅτι βλέπει ὄντως αὐτόν πού βλέπει. Μπορεῖ νά εἶναι πλάσματα τῆς φαντασίας του ἤ μπορεῖ νά εἶναι καί ἀπό τόν πονηρό ἤ μπορεῖ νά εἶναι καί αὐτό πού λέει ὁ π. Σεραφείμ, μιά προετοιμασία. Παραχωρεῖ ὁ Θεός… Ἀλλά ἐκεῖνο πού γνωρίζουμε εἶναι ὅτι οἱ ψυχές δέν μετακινοῦνται. Εἶναι ἐκεῖ πού εἶναι. Ποῦ εἶναι; Ἐκεῖ πού θέλει ὁ Θεός νά εἶναι μέχρι νά γίνει ἡ τελική Κρίση. Στόν τόπο πού ἔχει ὁρίσει ὁ Θεός, δέν μετακινοῦνται. Ἐκτός ἐάν θελήσει ὁ Θεός νά τίς μετακινήσει. Καί οἱ Ἅγιοι ἀκόμα πῶς βοηθοῦν; Ἐπειδή εἶναι μέσα στό Φῶς τοῦ Θεοῦ, καταλάμπονται ἀπό τό Φῶς τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεός διά τῆς Χάριτός Του τούς πληροφορεῖ ὅτι ὁ Μιχάλης τώρα ἄς ποῦμε παρακαλεῖ τόν Ἅγιο Παντελεήμονα νά τόν βοηθήσει. Ὁ Ἅγιος Παντελεήμονας δέεται καί ἡ προσευχή τοῦ Ἁγιου Παντελεήμονος ἀκουμπάει τόν Μιχάλη. Αὐτό γίνεται. Ἔτσι μᾶς βοηθοῦν οἱ Ἅγιοι. Δέν εἶναι πανταχοῦ παρόντες. Οὔτε οἱ Ἄγγελοι οὔτε οἱ Ἅγιοι. Πανταχοῦ παρών εἶναι μόνο ὁ Θεός μέ τή Χάρη Του, μέ τή Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί αὐτή ἡ Χάρις εἶναι πού πληροφορεῖ καί τούς Ἁγίους καί οἱ προσευχές μας φθάνουν μέσω τῶν ἁγίων ἀγγέλων στόν Θεό καί ἑνώνονται μέ τίς προσευχές τῶν Ἁγίων. Λέει στήν Ἀποκάλυψη πού οἱ ἀγγελοι ἔχουν τίς φιάλες μέ τίς προσευχές τῶν ἁγίων μπροστά στόν θρόνο τοῦ Θεοῦ.

Ἀλλά τελευταῖα, λέει, οἱ Ἅγιοι ἔχουν ἀνεργία… δέν τούς ἐπικαλούμαστε. Τούς ἔχουμε ξεχάσει, ἐνῶ ἔχουν τεράστιες δυνατότητες οἱ Ἅγιοι. Νά τούς ἐπικαλούμαστε τούς Ἁγίους πάρα πολύ. Γιατί εἶναι ἄνθρωποι κι αὐτοί σάν κι ἐμᾶς καί μᾶς καταλαβαίνουν πολύ καλά καί εἶναι πρόθυμοι νά μᾶς βοηθήσουν.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Ὄχι, πτωτική ὄχι. Ἀνοδική θά ἔχει. Ἕνας πού πεθαίνει ἐν μετανοίᾳ, δηλαδή εἶναι σέ κατάσταση ἁγιασμοῦ, συνεχίζεται ἡ ἄνοδος καί μετά. Αὐτό τό ἄνοιγμα συνεχίζεται στήν αἰωνιότητα. Ὅταν ὅμως εἶναι κακός, σταματάει ἡ κακία του. Ὁπότε ὁ θάνατος εἶναι καλός καί γιά τούς καλούς καί γιά τούς κακούς. Γιά τούς καλούς γιατί τούς ἀνοίγει τόν δρόμο γιά τήν ἁγιότητα ἀκόμα περισσότερο καί πλέον δέν φοβοῦνται μήπως πέσουν. Ἐνῶ ὅσο εἴμαστε ἐδῶ, πάντα ἔχεις αὐτό τόν φόβο. Λές μήν ἀμελήσω, μήν, μήν… καί πρέπει νά τόν ἔχουμε. Χωρίς ἄγχος, νά ἔχουμε ἕναν καλό φόβο μή χάσουμε τήν ψυχή μας. Ὁ κακός πάλι ὠφελεῖται μέ τόν θάνατο γιατί παύει νά ἁμαρτάνει. Δέν συνεχίζεται ἡ πτωτική του πορεία. Ὅπου πῆγε, πῆγε. Μέχρι ἐκεῖ, δέν πάει πιό κάτω.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Ἐφόσον δέν ἦταν ἐν μετανοίᾳ, δέν μπορεῖ νά βελτιωθεῖ. Γιατί δέν μπορεῖ; Γιατί δέν θέλει ὁ ἴδιος. Ἐφόσον στή ζωή αὐτή δέν θέλησε, μετά θάνατον οὐκ ἔστι μετάνοια, τό λένε σαφῶς οἱ Ἅγιοι Πατέρες. Δέν μπορεῖ νά ἀλλάξει. Μετά θάνατον παγιώνεται, σταθεροποιεῖται.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Ἐφόσον εἴμαστε ἐν μετανοίᾳ, ὁ Θεός θά βοηθήσει καί θά τά ξεπεράσουμε. Σιγά-σιγά, προϊόντος τοῦ χρόνου θά ἁγιαστοῦμε, θά ἐξελιχθοῦμε ἀνοδικά καί θά τά ἀποβάλλουμε.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Ἡ μετάνοια εἶναι τό πρῶτο ἄκτιστο φῶς πού βλέπει ὁ ἄνθρωπος. Βλέπω πολλές φορές, καί πολύ χαίρομαι, τή μεταμόρφωση τοῦ ἀνθρώπου μετά τή συγχωρητική εὐχή. Πάρα πολλές φορές τό ἔχω δεῖ αὐτό, ἰδίως στούς ἀνθρώπους πού πρώτη φορά ἐξομολογοῦνται. Τοῦ λές, ἔχεις ἐξομολογηθεῖ ποτέ σου; Λέει, μικρό παιδί.. καί ἔρχεται τώρα 35-40 χρονῶν καί τόν βλέπεις εἶναι μέσα στίς μαῦρες του πού λέμε. Ἀγέλαστος, σκοτεινός… λές ἄντε βρέ παιδί μου, θά σέ βοηθήσω καί ἐγώ… ἄντε σιγά-σιγά… τόν βοηθᾶς κι ἐσύ καί ἀφοῦ τοῦ διαβάσεις τήν εὐχή καί μετά σοῦ σπάει ἔνα χαμόγελο! Καί λές, βρέ παιδί μου, ἔτσι! Ἄνοιξε ὁ οὐρανός! Αὐτό εἶναι. Αὐτό εἶναι μεταμόρφωση. Αὐτό εἶναι ἀπάθεια. Αὐτό εἶναι ἄκτιστο φῶς. Τό πρῶτο ἄκτιστο φῶς. Νά τί κάνει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ. Ἄντε νά τό κάνει ἕνας ψυχίατρος αὐτό… Κανένας δέν μπορεῖ νά τό κάνει, ἕνας ψυχολόγος… δέν μπορεῖ.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Μπορεῖ νά εἶναι καί ἀπάτες, τό πρῶτο πού πρέπει νά ξέρετε. Μερικοί πού βλέπουν κάθε μέρα τήν Παναγία καί τόν Χριστό καί…

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Οἱ πραγματικές ἐμφανίσεις εἶναι πάλι ὅπως θέλει ὁ Θεός. Μπορεῖ ὁ Θεός νά παραχωρεῖ. Μπορεῖ νά εἶναι καί ἄγγελος πού νά παίρνει τή μορφή τοῦ ἁγίου. Μπορεῖ κι αὐτό.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Μπορεῖ νά εἶναι ἄγγελος μέ τή μορφή τοῦ ἁγίου. Μπορεῖ νά εἶναι καί ὁ ἴδιος ὁ ἅγιος.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Οἱ Πατέρες μᾶς λένε εἶναι θεολογούμενο τό θέμα. Ἀλλά ὁπωσδήποτε αὐτό τό καημένο δέν φταίει τίποτε, ἔτσι;

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Ἄνθρωπος εἶναι βέβαια. Ἔχει ψυχή καί σῶμα. Ἀπό τή στιγμή πού γίνεται ἡ σύλληψη καί ἑνώνονται τά δύο κύτταρα, ἔρχεται καί ἡ ψυχή, ὑπάρχει καί ἡ ψυχή. Γι’ αὐτό εἶναι φόνος ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς συλλήψεως, ὅταν ἀποβληθεῖ καί ὄχι ἀπ’ τήν τρίτη ἑβδομάδα, 14^η μέρα κ.λ.π. ἤ ὅταν σχηματιστεῖ. Ὄχι. Αὐτά εἶναι αἱρετικά πράγματα. Ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς συλλήψεως ἐμψυχοῦται τό ἀνθρώπινο ἔμβρυο καί ὁπωσδήποτε κι ἐμεῖς ἐλπίζουμε ὅτι κι αὐτά πᾶνε στήν ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ.

Καί αὐτά ὅλα τά ὁράματα, πού εἶδε καί ὁ Ἅγιος Παΐσιος καί ἄκουσε τά ἔμβρυα αὐτά πού κλαίγανε, αὐτά -πῶς νά τό ποῦμε- εἶναι καί γιά τή δική μας τήν παιδαγωγία, γιά νά μήν προχωρᾶνε οἱ ἄνθρωποι καί γίνονται φονεῖς. Γιατί ἄν σκεφτεῖς ὅτι φτάνουν κάπου 1.000.000 λένε κάποιοι, ἄλλοι λένε 300.000 στήν Ἑλλάδα μόνο... ἄρα, ἔχει μείνει κανένας καί καμία πού νά μήν εἶναι φονιάς καί φόνισσα; Πολύ λίγοι.. ἅμα σκεφτεῖς αὐτά τά τρομερά νούμερα! Φοβερό! Καί πόσα γίνονται πού δέν τά καταλαβαίνουν.. Ἰδίως τώρα πού παίρνουν τό «χάπι τῆς ἑπόμενης μέρας», πού εἶναι ἐκτρωτικό ἤ τά σπιράλ, πού εἶναι ἐκτρωτικά ὅλα αὐτά, δέν εἶναι ἁπλῶς παρεμπόδιση. Πού κι αὐτό εἶναι μεγίστη ἁμαρτία, ἡ παρεμπόδιση τῆς σύλληψης. Ἀλλά ἡ ἔκτρωση εἶναι ἀκόμα περισσότερο, μεγαλύτερη ἁμαρτία. Καί τό ἀκόμα φρικτότερο καί φοβερότερο, πού καί μόνο νά τό σκεφτεῖ κανείς ἀνατριχιάζει, εἶναι ὅτι παίρνουν αὐτά τά ἔμβρυα, τίς σάρκες τους, καί τά κάνουν καλλυντικά. Φοβερό! Ὑπάρχουν βιομηχανίες στήν Ἰταλία πού κάνουν αὐτή τή δουλειά. Ἤ ἄλλο, τώρα τό ἄκουσα αὐτό, τά βάζουνε, λέει, γιά νά νοστιμίζουνε τίς τροφές, σάν πρόσθετα... Φοβερά πράγματα δηλαδή! Εἴμαστε κανίβαλοι. Κανίβαλοι...

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Ὅσο εἴμαστε στή γῆ ἐξαγνίζουμε καί τό σῶμα. Αὐτή τήν ἔννοια ἔχει καί ἡ ἄσκηση. Ἡ ἄσκηση εἶναι ψυχοσωματική. Κάνουμε μετάνοιες, κάνουμε νηστεία... Ἡ νηστεία καθαρίζει καί τό σῶμα καί τήν ψυχή. Ἡ μέν κακοπάθεια, λέει ὁ Ἅγιος Μάξιμος, ἀφαιρεῖ τίς σωματικές ἁμαρτίες, ἡ δέ ταπείνωση τίς ψυχικές. Καποπάθεια καί ταπείνωση ἀφαιροῦν ὅλα τά πάθη, λέει ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής. Εἶναι πάρα πολύ ὡραῖος ὁ Ἅγιος Μάξιμος γιατί συνοψίζει σέ μιά πρόταση τά πάντα. Καποπάθεια καί ταπείνωση. Ἡ μέν κακοπάθεια ἀφαιρεῖ λέει τά σωματικά ἁμαρτήματα καί πάθη, ἡ δέ ταπείνωση τά ψυχικά. Ἄρα, ὠφελεῖ ἡ κακοπάθεια τό σῶμα.

Θυμᾶμαι ἕναν γέροντα στό Ἅγιο Ὄρος ἦταν σχεδόν κλωστή, πετσί καί κόκκαλο καί εἶδε κάποτε ἕναν χοντρό πού εἶχε ἔρθει στό κελί μας στήν Κερασιά, καί λέει, «πώ, πώ, πῶς ἀντέχει αὐτά τά πάθη πού ἔχει πάνω του;». Μόνο πού τόν εἶδε ἔτσι χοντρό, σοῦ λέει τί πάθη θά κουβαλάει αὐτός... Χωρίς νά τόν ρωτήσει. Λέει κάπου ἕνα πολύ ὡραῖο ὁ Ἅγιος Σιλουανός: ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἀγαπᾶ νά κατοικεῖ σέ ἀσκητικά σώματα. Σέ λιπόσαρκα σώματα ἀγαπᾶ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ νά κατοικεῖ, γιατί αὐτό τό σῶμα ἔχει λιγότερες ὀρέξεις καί ἐπιθυμίες, σαρκικότητα ἄς ποῦμε. Καί πάλι λένε οἱ Ἅγιοι, ὅσο πιό πολύ τρῶς, τόσο πιό πολλούς λογισμούς ἔχεις. Γιά ἀκοῦστε το αὐτό ἔ! Δηλαδή, τό πολύ φαγητό παράγει πολλές ἀναθυμιάσεις, οἱ ὁποῖες θολώνουν τόν νοῦ. Λέει ὁ ἄλλος, τί σημασία ἔχει τό σῶμα; Νά πού ἔχει σημασία, τεράστια σημασία! Καί ἡ δίαιτα βεβαίως... γιά τήν πνευματική ζωή.. γι’ αὐτό λέγανε κάποιοι Ἅγιοι μέ τό ζύγι νά τρῶς τό ψωμί σου καί νά πίνεις τό νερό σου. Νά τά ζυγίζεις! Γιατί; Γιατί μέ λίγο παραπάνω ἀρχίζουν φουντώνουν οἱ λογισμοί μετά.. Καί μετά τή γαστέρα πᾶς στά ὑπό τή γαστέρα, στά πάθη -καταλαβαίνετε- τῶν ὑπογαστρίων. Γι’ αὐτό σήμερα καί οἱ νέοι δέν μποροῦν νά συμμαζέψουν τά σαρκικά πάθη. Γιατί ὑπάρχει ἡ ὑπερκατανάλωση τῆς τροφῆς. Τρῶνε πάρα πολύ ἰσχυρές τροφές.. ἀπό αὐτά τά χάμπουργκερ μέ τίς πολλές θερμίδες καί τά πολλά λίπη ξεσηκώνεται ἡ σάρκα καί ἔχουν ἕνα σωρό λογισμούς καί μετά λένε, δέν μπορῶ νά ἀντισταθῶ... Βέβαια, ποῦ νά ἀντισταθεῖς! καί ὄχι μόνο τό φαγητό.. καί αὐτά πού βλέπει.. καί αὐτά πού ἀκούει.. Ὅταν ἄς ποῦμε δώσεις τό κτίριο μέ ἐκρηκτικά καί μετά ἀρχίζεις νά παίζεις μέ τούς διακόπτες.. κάποια στιγμή θά τά τινάξεις ὅλα στόν ἀέρα... Δέν θά μείνει τίποτα.

Γι’ αὐτό, βλέπετε, ἡ Ἐκκλησία μας φιλανθρώπως φερόμενη, γιά νά μᾶς βοηθήσει, μᾶς ἔχει βάλει τίς περιόδους τῆς νηστείας, τίς περιόδους τῆς ἐγκράτειας. Γιά νά μᾶς βοηθήσει. Τήν κακοπάθεια. Λέει ἄς ποῦμε, Τετάρτη, Παρασκευή θά κάνεις ἀλάδωτο ὅλο τόν χρόνο καί ὅποιος δέν κάνει ἀλάδωτο ἀφορίζεται. Τό ξέρετε αὐτό; Ὅτι ὑπάρχει τέτοιος Κανόνας; Ὑπάρχει τέτοιος Κανόνας. Ἤ ὅποιος δέν κάνει τή Μεγάλη Τεσσαρακοστή ἀλάδωτο, ἀφορίζεται, ἄν εἶναι λαϊκός. Ἄν εἶναι κληρικός, καθαιρεῖται. Τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Δηλαδή τίς πέντε ἡμέρες ἀλάδωτο καί τίς δύο ἡμέρες λαδερό, Σάββατο-Κυριακή. Ἐκτός φυσικά ἐάν ἔχεις λόγο ὑγείας καί πάρεις εὐλογία ἀπό τόν Πνευματικό νά μήν νηστέψεις. Ἐντάξει τότε. Σοῦ κάνει οἰκονομία καί εἶσαι ἐντάξει, εἶσαι κατοχυρωμένος ἀπέναντι στόν Θεό. Ἄν ὅμως δέν ἔχεις λόγους ὑγείας, ὀφείλεις νά νηστέψεις. Καί τί ἄκουσα τελευταῖα καί μοῦ ἔκανε τρομερή ἐντύπωση! Ἐπιστημονικά ἀποτελέσματα τώρα μιᾶς ἔρευνας τί δείχνουνε; Ὅτι οἱ ἄνθρωποι πού δύο φορές τήν ἑβδομάδα τρῶνε πολύ λίγες θερμίδες, αὐτό πού κάνουμε ἐμεῖς δηλαδή Τετάρτη - Παρασκευή, αὐτοί λέει δέν παθαίνουν ἐκφυλιστικές νόσους τοῦ ἐγκεφάλου, τό λεγόμενο Ἀλτσχάιμερ, τήν ἀμνησία καί ὅλα αὐτά. Γιατί; Γιατί λέει μέ τό ζόρι πού τρώει ὁ ὀργανισμός αὐτές τίς δυό μέρες 500 θερμίδες, ἐνῶ κανονικά γιά νά χορτάσεις θέλεις τουλάχιστον 1500, μέ αὐτό τό ζόρι παράγεται μία πρωτεΐνη, ἡ ὁποία προφυλάσσει τόν ἐγκέφαλο ἀπό τόν ἐκφυλισμό. Ἀκοῦτε;.. Καί ὁ ἄνθρωπος ἔχει καθαρό μυαλό. Δέν λένε ὅτι ἡ νηστεία καθαρίζει τό μυαλό; Νά, αὐτό εἶναι!

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Ὄχι, ἄσχετος ἦταν, ὄχι ὀρθόδοξος.

Ἐρ. : …………………….

Ἀπ. : Κάποιος μεγάλος γιατρός ἔλεγε πώς, ἄν οἱ ἄνθρωποι τηροῦσαν τίς νηστεῖες τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τά λέει ἡ Ἐκκλησία, θά κλείνανε τά μισά νοσοκομεῖα! Δηλαδή θά εἴχαμε τεράστια ὠφέλεια! Βέβαια.. Οἱ πιό πολλές ἀσθένειες εἶναι ἀπό τό πολύ φαγητό σήμερα.

Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

https://hristospanagia3.blogspot.gr/

1 Ἀποκ. 22, 11.

2 Α΄Θεσ. 4, 13.

3 Ἑβρ. 9, 27.

4 Α΄Κορ. 15, 42.

5 Ἰακ. 1, 14.

6 Ἰωάν. 21, 7.

7 Κολ. 3, 10.

8 Πρβλ. Β΄Κορ. 11, 14.

9 Β΄Κορ. 12, 4.

10 Πρβλ. Ψαλμ. 19, 5.

11 Ψαλμ. 76, 4.

12 Λουκ. 10, 18.

13 Πρβλ. Γεν. 3, 21.

14 Γεν. 2, 17.

15 Φιλιπ. 2, 8.

16 Λουκ. 1, 41.

17 Ματθ. 22, 30.