Μετάνοια καί ἐξομολόγηση. Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

Ἀκοῦστε τήν ὁμιλία ἐδῶ: «Μετάνοια καί Ἐξομολόγηση»

Εὐχαριστῶ τόν Πανάγιο Κύριο, πού μέ ἀξιώνει νά εἶμαι πάλι κοντά σας, τόν δικό σας Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη κ. Γεώργιο καί τόν δικό μας κ. Ἰωήλ γιά τήν εὐλογία πού μᾶς δίνουν καί παρακαλῶ καί ὅλους ἐσᾶς νά εὐχηθεῖτε, ὥστε καί αὐτή ἡ συνάντηση νά εἶναι πρός δόξαν τοῦ Ἁγίου μας Τριαδικοῦ Θεοῦ καί πρός μία μικρή βοήθεια ἐνόψει τῆς σημαντικότατης αὐτῆς περιόδου, πού ἀνοίγεται μπροστά μας καί λέγεται Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ἡ ὁποία -ὅπως ὅλοι γνωρίζουμε- εἶναι ἡ κατεξοχήν περίοδος τῆς μετανοίας.

«Μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα», ψάλλουμε στήν Ἐκκλησία μας. Παρακαλοῦμε δηλαδή τόν Κύριο νά μᾶς ἀνοίξει τίς πύλες τῆς μετάνοιας, πού σημαίνει ὅτι μόνοι μας δέν μποροῦμε νά ἔχουμε καί νά δείξουμε πραγματική μετάνοια. Οὔτε κἄν μποροῦμε νά περάσουμε τίς πύλες, ἄν δέν μᾶς τίς ἀνοίξει ὁ Κύριος. Ἕνας μεγάλος ἅγιος, ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος, παρακαλεῖ καί λέει: «δῶσ’ μοι Κύριε μετάνοιαν ὁλόκληρον», ὁλοκληρωμένη μετάνοια «καί καρδίαν ἐπίπονον εἰς ἀναζήτησίν σου».

Θά ποῦμε λοιπόν, μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, λίγα λόγια γιά τό τί εἶναι μετάνοια. Ἄν καί πιστεύω ὅτι γνωρίζετε τί θά πεῖ μετάνοια, ἀφοῦ ἔχετε χρόνια καλλιεργηθεῖ ἀπό τούς ἁγίους σας Πνευματικούς πατέρες, πού ἔχετε ἐδῶ στή Μητρόπολη. Ὡστόσο, θά ποῦμε κάποια ἀπό αὐτά πού λένε οἱ Ἅγιοι καί στή συνέχεια θεωρῶ σκόπιμο νά ἀναφερθοῦμε σέ κάποια πιό ἐπίκαιρα πού προβληματίζουν, ὅπως τό θέμα πνευματικοῦ καί ψυχιάτρου. Κάποιοι σήμερα ἀντί νά ἐξομολογοῦνται, πηγαίνουν καί κάνουν ψυχανάλυση καί συμβουλεύονται ψυχολόγους καί ψυχιάτρους καί ὄχι πνευματικούς. Θεραπεύεται ἄραγε ἡ ψυχή μέσα ἀπ’ αὐτά; Εἶναι σύγχρονα ἐρωτήματα πού κάποιοι δυστυχῶς δέν δίνουν τίς σωστές ἀπαντήσεις. Θά δοῦμε τί ἀπαντοῦν σ’ αὐτά οἱ σύγχρονοι Ἅγιοι, ὅπως ὁ ἅγιος Παΐσιος καί ὁ ἅγιος Πορφύριος.

Στό τέλος θά ποῦμε καί λίγα γιά τό πῶς ἐπιλέγουμε τόν Πνευματικό μας. Ἕνα τεράστιο θέμα, τό ὁποῖο χρειάζεται ἰδιαίτερη προσοχή κι ὅμως δέν ἀκούγεται ὅσο πρέπει. Ὅπως κανείς ἐπιλέγει τόν σωστό γιατρό καί δέν πάει στόν πρῶτο τυχόντα πού φοράει ἄσπρη μπλούζα, ἔτσι πρέπει νά προσέξει πολύ καί στήν ἐπιλογή τοῦ Πνευματικοῦ του πατέρα. Γιατί μέ τόν Πνευματικό πατέρα θά πᾶμε μαζί στόν Παράδεισο καί ἀλλοίμονο ἄν ὁ ἴδιος δέν μᾶς δείξει τόν σωστό δρόμο.

Λέει λοιπόν ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος:

- Τί σημαίνει μετάνοια;

Καί ἀπαντάει: «Μετάνοια σημαίνει ἀνανέωσις τοῦ βαπτίσματος, συμφωνία μέ τόν Θεό γιά νέα ζωή. Μετανοῶν σημαίνει ἀγοραστής τῆς ταπεινώσεως. Μετάνοια σημαίνει μόνιμος ἀποκλεισμός κάθε σωματικῆς παρηγορίας. Μετάνοια σημαίνει σκέψη αὐτοκατακρίσεως, ἀμεριμνησία γιά ὅλα τά ἄλλα καί μέριμνα γιά τήν σωτηρία τοῦ ἑαυτοῦ μας. Μετάνοια σημαίνει θυγατέρα τῆς ἐλπίδος καί ἀποκήρυξις τῆς ἀπελπισίας. Μετανοῶν σημαίνει κατάδικος ἀπηλλαγμένος ἀπό αἰσχύνη».

Ἀξίζει λίγο νά τά ἀναλύσουμε αὐτά ἕνα-ἕνα ὥστε νά κατανοήσουμε τί σημαίνει μετάνοια. Τό πρῶτο, εἶναι ἀνανέωση, λέει, τοῦ βαπτίσματος. Μά θά ρωτήσει κάποιος:

- Χρειάζεται ἀνανέωση τό Βάπτισμά μας; Δέν ἰσχύει;

Ἐφόσον ὅλοι εἴμαστε βαφτισμένοι δέν ἔχουμε ἐνεργό τό Βάπτισμα; Δυστυχῶς, δέν τό ἔχουμε ἐνεργό ὅλοι. Τί σημαίνει νά ἔχουμε ἐνεργό τό Βάπτισμα; Σημαίνει νά ἐνεργεῖ μέσα μας τό Ἅγιο Πνεῦμα. Θά πεῖτε δέν ἐνεργεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα; Ἄν ἐνεργοῦσε τό Ἅγιο Πνεῦμα, θά εἴχαμε φανερό καί τόν καρπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

- Ποιός εἶναι ὁ καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος;

Τό λέει ὁ Ἁπόστολος Παῦλος (Γαλ. 5,22). Ὁ καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι πρῶτον χαρά. Δηλαδή θά ἔπρεπε νά εἴχαμε ὅλοι χαρά καί ὄχι μιά χαρά πού κρατάει ἕνα, δύο, πέντε δευτερόλεπτα ἤ ἕνα λεπτό καί μετά τή χάνουμε, ἀλλά μία μόνιμη χαρά, πού δέν τή χάνεις ποτέ. Ἀκόμα κι ἄν σέ πιέζανε τά ΕΝΦΙΑ καί τό ΔΝΤ καί τό ὅτι δέν ἔχεις ἐργασία καί τό ὅτι τό παιδί σου δέν πάει καλά, δέν θά χάναμε ποτέ τή χαρά μας.

Μετά λέει ὁ καρπός τοῦ Πνεύματος ἐστιν ἀγάπη. Κι αὐτή ἡ ἀγάπη πάλι δέν χάνεται ποτέ. Δέν παύεις ποτέ ν’ ἀγαπᾶς, ἀκόμα κι αὐτόν πού δέν σ’ ἀγαπάει, ἀκόμα κι αὐτόν πού σ’ ἐχθρεύεται.

Ἐπίσης ὁ καρπός τοῦ Πνεύματος ἔχει μέσα τήν εἰρήνη. Δέν χάνεις ποτέ τήν εἰρήνη. Συνεπῶς συμπεραίνουμε ἀπό αὐτά -γιά νά μήν προχωρήσουμε καί πιό κάτω- ὅτι ἐφόσον δέν τά ἔχουμε σταθερά καί μόνιμα, πάντοτε, δέν ἔχουμε ἐνεργό μέσα μας τό Ἅγιο Πνεῦμα. Βλέπετε πόσο εὔκολα χάνουμε τήν εἰρήνη μας; Θυμώνουμε, ταραζόμαστε κ.λ.π. Σημαίνει ὅτι κάτι δέν πάει καλά. Ναί μέν, τό πήραμε στό Ἅγιο Βάφτισμα καί στό Ἅγιο Χρίσμα, ἀλλά ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος, τό ἔχουμε ‘μπαζώσει’, τό ἔχουμε ἀπενεργοποιήσει.

- Πῶς γίνεται αὐτό τό ‘μπάζωμα’;

Ὅπως ὅταν κάποιος ἔχει μιά πηγούλα καί ρίξει πέτρες καί χῶμα, μπορεῖ καί νά χαθεῖ τελείως τό νερό καί νά πρέπει νά ξανασκάψει γιά νά ξαναβρεῖ τήν πηγή, ἔτσι καί μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ρίχνουμε στήν ψυχή μας πολλές ἁμαρτίες, πολλά μπάζα, ὀγκόλιθους, πάθη καί κακές συνήθειες, ἁμαρτωλές, οἱ ὁποῖες παγιώνονται μέσα μας καί μπαζώνουν αὐτήν τήν πηγούλα, πού εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα. Χρειάζεται μετά ὁ ἄνθρωπος νά σκάψει, νά βγάλει τά μπάζα, νά ξαναβρεῖ αὐτό τό νεράκι, πού δέν εἶναι ἄλλο παρά ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί νά μπορέσει νά ξεδιψάσει. Καί τότε ἔχει βρεῖ τήν πηγή τῆς χαρᾶς, τῆς ἀγάπης, τῆς εἰρήνης, ἔχει βρεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα, τό ὁποῖο εἶχε πάρει ἀπό τό Βάπτισμα, ἀλλά τό εἶχε μπαζωμένο.

Αὐτό τό ἔργο κάνει ὁ ἄνθρωπος ὅταν μετανοεῖ. Ξεμπαζώνει καί ἀνακαλύπτει τήν κρυμμένη χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί στή συνέχεια ἐξομολογεῖται βέβαια καί προχωράει σταθερά πλέον καί δέν ξανακάνει τίς προηγούμενες ἁμαρτίες.

Ἑπομένως μετάνοια, γιά νά τό ποῦμε ἐπιγραμματικά, τί εἶναι; Ἀφενός μέν ὁ ἄνθρωπος νά σταματήσει τό κακό καί ἀφετέρου νά κάνει τό καλό. Ὅπως λέει ὁ Δαβίδ πολύ ὄμορφα: «Ἔκκλινον ἀπό κακοῦ καί ποίησον ἀγαθόν» (Ψαλμ. 33,15). Ξέκλινε, φύγε ἀπό τό κακό καί κάνε ἀπό δῶ καί μπρός πλέον τό καλό. Ἐνῶ μέχρι τώρα πόρνευες, μοίχευες, ἔβλεπες πονηρά πράγματα, ἀσελγοῦσες μέ τά μάτια σου, μέ τήν ἐπιθυμία σου, μέ τή σκέψη σου, τώρα δέν θά τό ξανακάνεις ποτέ αὐτό καί θά κάνεις τό ἀντίθετο. Δηλαδή θά βλέπεις μέ ἁπλότητα -ἤ ἄν δέν μπορεῖς μή βλέπεις καί καθόλου, γιά νά μήν πέφτεις σέ πειρασμό-, θά διορθώνεις τίς αἰσθήσεις σου, θά διορθώνεις τή δίαιτά σου, -γιατί κι αὐτό παίζει ρόλο στό νά χαλιναγωγήσει κανείς τά σαρκικά πάθη-, δέν θά εἶσαι γαστρίμαργος καί λαίμαργος. Θά κάνεις δηλαδή τά ἀντίθετα καλά ἀπό τά κακά πού ἔκανες μέχρι τώρα. Αὐτό ἐννοοῦμε λέγοντας ὅτι ἡ μετάνοια εἶναι ἀνανέωση τοῦ βαφτίσματος. Γίνεται δηλαδή ὁ ἄνθρωπος διά τῆς μετανοίας καί τῆς ἐξομολόγησης, πού εἶναι ἡ κορύφωση τῆς μετάνοιας, σάν νεοβαπτισμένος.

Ἐάν δεῖτε νεοβαπτισμένο ἄνθρωπο, λάμπει ὁλόκληρος. Ὄχι μόνο τά μικρά παιδάκια, πού φωτίζονται καί λάμπουν, ἀλλά καί οἱ μεγάλοι. Ἕνας πρώην προτεστάντης ἤ παπικός, πού βαφτίστηκε -ὄχι ἁπλῶς χρίστηκε, βαφτίστηκε κανονικά- λάμπει ὁλόκληρος. Εἶναι αὐτή ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτή τή λάμψη πού ἔχει αὐτός, πρέπει νά τήν ἔχουμε ὅλοι οἱ χριστιανοί, ἀλλά δέν τήν ἔχουμε, γιατί, ὅπως εἴπαμε, ἔχουμε ἀπενεργοποιήσει τό Ἅγιο Πνεῦμα μέ τίς πολλες μας ἁμαρτίες. Ὅταν ὅμως καθαριστοῦμε, ἀποκτοῦμε πάλι αὐτή τή λάμψη.

Αὐτή ἡ λάμψη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἡ λάμψη πού βλέπουμε στίς ἁγίες εἰκόνες μας, τό φωτοστέφανο τῶν ἁγίων. Δέν εἶναι δηλαδή ἕνα σχῆμα πού διάλεξαν οἱ ἁγιογράφοι γιά νά μᾶς δείξουν τήν ἁγιότητα μόνο, ἀλλά εἶναι μιά πραγματικότητα κι ἄν διαβάσετε τούς βίους τῶν ἁγίων θά δεῖτε πού ἔλαμπαν. Ἀκόμα καί ζωντανοί ἔλαμπαν, ὅπως στόν Ἅγιο Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ σέ μία συζήτηση πού εἶχε μέ ἕναν ἔμπορο τόν Μοτοβίλωφ, ἔλαμψε τό πρόσωπό του σάν τόν ἥλιο. Αὐτό εἶναι τό φωτοστέφανο πού εἰκονίζουμε στίς ἅγιες εἰκόνες καί μᾶς δείχνει αὐτήν τήν Χάρη τήν ἐνεργό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τήν ὁποία ἐπαναλαμβάνω πρέπει νά τήν ἔχουμε ὅλοι μας.

«Μετάνοια σημαίνει συμφωνία μέ τόν Θεό γιά νέα ζωή». Τό θέμα δέν εἶναι ἁπλῶς νά ἀπαριθμήσουμε κάποιες ἁμαρτίες μπροστά στόν Θεό στήν προσευχή μας ἤ στόν Πνευματικό μας. Αὐτό εὔκολο εἶναι. Ἀλλά τό βασικό εἶναι νά συμφωνήσεις μέ τόν Θεό ὅτι δέν θά τό ξανακάνεις.

Ὑπάρχει μιά ὡραία ἱστορία –τό λέω γιατί μᾶς ἀρέσουν οἱ ἱστορίες καί εἶναι πολύ διδακτικές- μέ κάποιον Γέροντα, πού εἶχε τό ἰδιαίτερο χάρισμα νά βλέπει τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων. Εἶχε τό λεγόμενο διορατικό χάρισμα. Αὐτός λοιπόν στάθηκε στήν πόρτα τῆς Ἐκκλησίας καί ἔβλεπε ἕναν-ἕναν τούς μοναχούς, πού ἔμπαιναν μέσα στήν Ἐκκλησία. Ἦταν στή Σκήτη -σέ μιά περιοχή πού ἦταν μόνο μοναχοί. Τούς ἔβλεπε ὅλους νά εἶναι χαρούμενοι, νά ἔχουν τόν ἄγγελό τους καί νά παίρνουν τή θέση τους γιά νά λάβουν μέρος στή Θεία Λειτουργία καί νά κοινωνήσουν. Μπῆκε ὅμως καί ἕνας, ὁ ὁποῖος ἀντί γιά τόν ἀγγελό του, εἶχε ἕναν διάβολο κοντά του καί ὁ ἄγγελός του στεκόταν καταλυπημένος πιό μακριά. Τό πρόσωπό του δέν ἦταν φωτεινό, ἦταν μαῦρο καί λυπήθηκε πολύ ὁ Γέροντας. Δέν τοῦ εἶπε τίποτα, προσευχήθηκε ὅμως γι’ αὐτόν.

Ὅταν τέλειωσε ἡ Θεία Λειτουργία καί κοινώνησαν οἱ Πατέρες, στάθηκε πάλι στήν πόρτα κι ἔβλεπε τά πρόσωπά τους καί τίς ψυχές τους. Ἔβλεπε τώρα πάλι τούς μοναχούς ἔχοντας κοινωνήσει νά εἶναι ἀκόμα πιό φωτεινοί, πιό λαμπροί, πιό χαρούμενοι καί ὤ! τοῦ παραδόξου θαύματος κι ἐκεῖνος πού εἶχε μαῦρο πρόσωπο, εἶχε τώρα φωτεινό πρόσωπο καί ὁ διάβολος εἶχε φύγει πολύ μακριά καί ἦταν κοντά του ὁ ἄγγελός του. Ὁπότε κάλεσε αὐτόν τόν ἀδελφό καί τοῦ εἶπε:

- Ἀδελφέ μου, σέ παρακαλῶ, θέλω νά μοῦ ἐξηγήσεις κάτι καί τοῦ εἶπε τήν ἱστορία πού σᾶς διηγήθηκα. Τοῦ λέει τότε ὁ μοναχός:

- Γέροντα, πολύ καλά καταλαβαίνεις τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων. Ἔτσι εἶναι. Ὅταν μπῆκα μέσα, εἶχα τό τάδε πάθος, ἀλλά στή Λειτουργία μέσα ἐξομολογήθηκα στόν Θεό μέ εἰλικρίνεια, ἔκλαψα καί ὑποσχέθηκα στόν Θεό ὅτι δέν θά τό ξανακάνω ποτέ καί μετά πού κοινώνησα ἔγινε αὐτό πού εἶδες.

Ὁ Γέροντας λοιπόν γεμάτος χαρά φώναξε τούς ὑπόλοιπους ἀδελφούς γιά νά τούς ἀνακοινώσει τό μεγάλο θαῦμα καί τούς διηγήθηκε ὅλη αὐτή τήν ἱστορία καί τή θαυμαστή μεταμόρφωση. Γιατί πραγματικά ἡ μετάνοια μεταμορφώνει τόν ἄνθρωπο καί τόν γεμίζει μέ τό φῶς τοῦ Θεοῦ.

Μετάνοια λοιπόν σημαίνει νά συμφωνήσω μέ τόν Θεό ὅτι δέν θά ξανακάνω πιά αὐτό τό κακό πού ξέρω. Ὅλοι ξέρουμε τά κακά μας καί τά στραβά μας -συγνώμη γιά τήν ἔκφραση- ἀλλά λίγο-πολύ τά ξέρουμε τά λάθη μας. Ἔχουμε μέσα μας τή συνείδηση, πού εἶναι ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία μᾶς πληροφορεῖ. Βέβαια ὑπάρχει καί ἡ κατάσταση στήν ὁποία φτάνει κανείς μετά ἀπό πολλές ἁμαρτίες, ὅπου πλέον δέν ἀκούει τή συνείδησή του, τή φιμώνει ἤ καί τή διαστρέφει καί τότε εἶναι πολύ δύσκολα τά πράγματα. Ὁ Θεός βέβαια δέν δεσμεύεται, μπορεῖ νά κάνει θαῦμα, ἀρκεῖ ὁ ἄνθρωπος νά θελήσει τή σωτηρία του. Ὅταν μετανοοῦμε λοιπόν, συμφωνοῦμε μέ τόν Θεό ὅτι θά σταματήσουμε τό κακό καί θά κάνουμε ἀπό ἐδῶ καί στό ἑξῆς τό καλό.

«Μετανοῶν» ἐπίσης λέει ὁ ἅγιος, «σημαίνει ἀγοραστής τῆς ταπεινώσεως». Αὐτός πού μετανοεῖ μοιάζει μέ ἕναν πού ἀγοράζει ταπείνωση. Γιατί; Γιατί μετάνοια καί ταπείνωση πᾶνε μαζί. Δέν εἶναι δυνατόν κάποιος πού μετανοεῖ νά μήν ἔχει ταπείνωση. Καί τί σημαίνει ταπείνωση;

- Πῶς φτάνει κανείς στήν ταπείνωση;

Λέει ὁ ἀββᾶς Δωρόθεος ὅτι μέ τρεῖς τρόπους φτάνει κανείς στήν ταπείνωση. Πρῶτον, μέ τό νά βάζει τόν ἑαυτό του κάτω ἀπό ὅλους. Προσέξτε, γιατί αὐτά εἶναι καί χαρακτηριστικά τοῦ μετανοοῦντος. Ἕνας δηλαδή πού μετανοεῖ, δέν μπορεῖ νά ἔχει τήν ἰδέα ὅτι εἶναι ἀνώτερος ἀπό κάποιον. Τό πρῶτο λοιπόν εἶναι αὐτό: θεωρεῖ τόν ἑαυτό του πιό ἁμαρτωλό ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους.

Δεύτερον, φτάνουμε στήν ταπείνωση, μέ τό νά ἀγαπήσουμε τόν κόπο τόν σωματικό, αὐτόν πού μᾶς βάζει ἡ Ἐκκλησία μας. Τώρα τή Μεγάλη Σαρακοστή, γιά παράδειγμα, ἀρχίζουμε πολύ δυναμικά τήν ἄσκηση. Κάποιοι δηλαδή, μέ τήν εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ τους, κάνουν τό λεγόμενο τριήμερο. Δηλαδή τρεῖς μέρες δέν τρῶνε καί δέν πίνουν τίποτα. Παλιότερα οἱ χριστιανοί τό ἔκαναν ὅλη τήν ἑβδομάδα. Ὄχι οἱ μοναχοί! Στίς μέρες μας κάποιοι κρατᾶνε τό τριήμερο καί μερικοί τό συνεχίζουν καί ὅλη τήν ἑβδομάδα, ὅπως παλιά. Δέν τρώγανε δηλαδή ὅλη τήν ἑβδομάδα τίποτα καί τό Σάββατο τρώγανε ἕνα λαδερό φαγητό, ὅπως προβλέπεται ἀπό τήν Ἐκκλησία.

Ἡ νηστεία λοιπόν μᾶς βάζει δυναμικά στήν ἀγάπη τοῦ σωματικοῦ κόπου, τόν ὁποῖο πρέπει νά κάνουμε πάντοτε οἱ χριστιανοί. Ἡ ἄσκηση βέβαια δέν εἶναι μόνο ἡ νηστεία, εἶναι καί οἱ γονυκλισίες, οἱ λεγόμενες μετάνοιες, ἡ ἀγρυπνία καί ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή. Ὅλα αὐτά εἶναι ἕνας κόπος σωματικός. Γιατί τόν κάνουμε αὐτόν τόν κόπο τώρα; Λένε κάποιοι –Γιατί νά βασανίζεις τό σῶμα σου τό καημένο, τί φταίει αὐτό; Ὄχι, δέν φταίει τό σῶμα. Αὐτό τό λέμε κι ἐμεῖς. Ἀλλά τί φταίει; Φταίει τό σωματικό φρόνημα, τό σαρκικό φρόνημα, ἡ φιλοσωματία, ἡ φιλαυτία, ἡ ἄλογη ἀγάπη πού ἔχουμε στό σῶμα, ἡ ὁποία τροφοδοτεῖ τά τρία μεγάλα πάθη: τή φιληδονία, τή φιλαργυρία καί τή φιλοδοξία, τά ὁποῖα βασανίζουν ὅλους τούς ἀνθρώπους καί μᾶς ἐμποδίζουν νά προχωρήσουμε στόν Θεό. Ἄν ὅμως δέν σκοτώσεις αὐτά τά πάθη ἤ δέν τά ὑποτάξεις, δέν μπορεῖς νά προχωρήσεις στόν Θεό. Γιά νά τά ὑποτάξεις, πρέπει νά ὑποτάξεις τή μητέρα τους, τή φιλαυτία, τήν ἄλογη ἀγάπη δηλαδή πού ἔχουμε στό σῶμα κι αὐτό γίνεται μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ βέβαια, ἀλλά καί μέ τήν ἄσκηση.

Θυμηθεῖτε τί εἶπε ὁ Χριστός μας: «τοῦτο τό γένος τῶν δαιμόνων δέν βγαίνει ἀπ’ τόν ἄνθρωπο, παρά μέ προσευχή καί νηστεία (Ματθ. 17,21). Οἱ Προτεστάντες καί οἱ προτεστατίζοντες ὀρθόδοξοι ἰσχυρίζονται πώς δέν χρειάζεται νά νηστεύεις, μόνο νά ἔχεις ταπείνωση. Μά πῶς θά ἔχεις ταπείνωση, ἅμα δέν νηστεύεις; Ἡ ταπείνωση τοῦ σώματος, πού εἶναι ἡ νηστεία, ἡ ἀγρυπνία, ἡ κακοπάθεια, ὁδηγεῖ στήν ταπείνωση τῆς ψυχῆς. Ἕνα σῶμα καλοθρεμμένο, καλοταϊσμένο, μέ καλόν ὕπνο κ.λ.π. εἶναι ὑπερήφανο σῶμα καί σκιρτάει καί ζητάει τά σωματικά, τά δικά του καί αὐτό ἐμποδίζει τήν ψυχή νά ταπεινωθεῖ. Ἕνα σῶμα ὅμως λίγο ἀδυνατισμένο μέ τήν ἄσκηση -βέβαια μέ μέτρο πάντα καί διάκριση γιατί δέν εἴμαστε σωματοκτόνοι, ἀλλά παθοκτόνοι- ἕνα σῶμα, τό ὁποῖο εἶναι λίγο ἀσθενικό γιά χάρη τοῦ Κυρίου, γίνεται κατοικητήριο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ἐπειδή εἶναι ταπεινωμένο, ὁδηγεῖ καί τήν ψυχή στήν ταπείνωση.

Οἱ ἅγιοι λένε, ἀνάλογα μέ τήν κατάσταση τοῦ σώματος, συνδιαμορφώνεται καί ἡ κατάσταση τῆς ψυχῆς. Ἄν λοιπόν τό σῶμα εἶναι ταπεινωμένο μέ τήν ἄσκηση, τή νηστεία κ.λ.π. καί ἡ ψυχή βοηθιέται νά ταπεινωθεῖ καί βοηθιέται ἔτσι ὁ ἄνθρωπος νά μετανοήσει. Ὁ δεύτερος λοιπόν τρόπος γιά νά φτάσουμε στήν ταπείνωση εἶναι νά ἀγαπήσουμε αὐτόν τόν σωματικό κόπο.

Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία μᾶς τά τονίζει αὐτά καί μάλιστα ἡ Μεγάλη Σαρακοστή εἶναι ἕνα στάδιο ἄσκησης καί προσευχῆς περισσότερης, ἀλλά καί νηστείας καί ἀγρυπνίας καί μετανοιῶν. Κάθε φορά πού λέμε τό «Κύριε καί Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιεργείας...» κάνουμε καί μετάνοιες. Στό Ἅγιον Ὄρος κάνουν ἐδαφιαῖες μετάνοιες, πέφτουν κάτω κάτω.

Τέλος ὁ τρίτος τρόπος, πού λέει ὁ ἀββᾶς Δωρόθεος, γιά νά φτάσουμε στήν ταπείνωση, εἶναι νά προσευχόμαστε ἀδιάλειπτα. Αὐτά τά τρία βοηθᾶνε τόν ἄνθρωπο νά ταπεινωθεῖ.

- Ὅταν κανείς προσεύχεται συνεχῶς τί εἶναι;

Εἶναι ἕνας ζητιάνος τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ. Ὅσο ζητιανεύουμε, τόσο ταπεινωνόμαστε. Ὅσο ζητᾶμε, τόσο ἐξαρτώμαστε ἀπό τόν Θεό καί ὄχι ἀπό τόν ἑαυτό μας. Ἐνῶ, ὁ ἄνθρωπος πού δέν προσεύχεται –καί δυστυχῶς οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι δέν προσεύχονται σήμερα- δέν ἐξαρτᾶται ἀπό τόν Θεό, ἀλλά ἀπό τόν ἑαυτό του, ἀπό τή σύνεσή του. Πόση σύνεση νά ἔχει ἕνας ἄνθρωπος ἀπό μόνος του, ἀπό τίς σκέψεις του ἤ καί ἀπό ἄλλους ἀνθρώπους; Κρεμιέται ἀπό ἄλλους ἀνθρώπους. Ἀλλά ἕνας ἄνθρωπος πού ἐμπιστεύεται τόν ἑαυτό του ἤ προσκολλᾶται καί ἐμπιστεύεται ἄλλους, λέει ἠ Ἁγία Γραφή ὅτι γίνεται ἐπικατάρατος (Ἱερ. 17,5), δηλαδή χωρισμένος ἀπό τόν Θεό, ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ. «Ἐπικατάρατος πᾶς ὁ ἐλπίζων ἐπ’ ἄνθρωπον ἤ στηρίζων βραχίονα αὐτοῦ», στηρίζεται στόν βραχίονά του, στά μπράτσα του δηλαδή.

Σήμερα οἱ ἄνθρωποι λόγω τῆς ψεύτικης ἐπιστήμης καί τῆς ψεύτικης παιδαγωγικῆς διδάσκονται νά ἔχουν αὐτοπεποίθηση καί οἱ ταλαίπωροι πολιτικοί λένε νά πιστέψουμε στόν ἑαυτό μας. Τί θά κάνουμε ἄν πιστέψουμε στόν ἑαυτό μας; Ἁπλούστατα θά γίνουμε καταραμένοι. Θά χωριστοῦμε ἀπό τόν Θεό καί θά φύγει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ τελείως, γιατί αὐτό σημαίνει ἐπικατάρατος καί ἀφορᾶ κάθε ἄνθρωπο πού ἐλπίζει στόν ἑαυτό του ἤ σέ ἄλλον ἄνθρωπο. Πόσοι ἀπό μᾶς δέν ἐλπίσαμε στούς πολιτικούς; Τώρα τά λουζόμαστε γιατί ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀδιάψευστος καί πρέπει νά τόν διαβάζουμε τόν νόμο τοῦ Θεοῦ καί νά τόν ἀκολουθοῦμε. Ἄν δέν τόν τηροῦμε, θά ἔρθουν οἱ συνέπειες.

Δέν μᾶς ἐκδικεῖται ὁ Θεός. Ὁ Θεός μᾶς ἀγαπάει, ἀλλά μᾶς ἔχει δώσει προδιαγραφές ζωῆς, ὁδηγίες χρήσεως τοῦ σώματος καί τῆς ψυχῆς μας, πού εἶναι οἱ ἐντολές του. Ἄν δέν τίς τηροῦμε, καταστρέφουμε σῶμα καί ψυχή καί ἡ ζωή μας γίνεται μαύρη. Γιατί δέν θέλουμε νά ὑπηρετήσουμε τό πραγματικό ἀφεντικό μας, πού εἶναι ὁ Θεός καί ὑπηρετοῦμε τό μαῦρο ἀφεντικό, πού ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος. Ἄν ὑπηρετεῖς τόν μαῦρο καί ἡ ζωή σου θά εἶναι μαύρη, ὅπως εἶναι τῶν περισσότερων Ἑλλήνων σήμερα. Γιατί οἱ περισσότεροι Ἑλληνες, γιά νά εἴμαστε εἰλικρινεῖς, ἔχουν φύγει ἀπό τόν Θεό καί δέν ζοῦν ζωή μετανοίας.

Συνοψίζοντας λοιπόν, τά τρία πράγματα πού μᾶς ὁδηγοῦν στήν ταπείνωση εἶναι πρῶτον νά βάζουμε τόν ἑαυτό μας κάτω ἀπό ὅλους, νά θεωροῦμε ὄτι εἴμαστε οἱ χειρότεροι ἀπό ὄλους τούς ἀνθρώπους, οἱ πιό ἁμαρτωλοί. Νά τό πιστεύουμε αὐτό, ὁπότε δέν θά κατακρίνουμε, δέν θά θυμώνουμε μέ τούς ἄλλους κ.λ.π. Εἶναι αὐτονόητες οἱ συνέπειες. Δεύτερον, νά ἀγαπήσουμε τόν σωματικό κόπο, τή νηστεία, τήν ἄσκηση καί τρίτον νά προσευχόμαστε ἀδιάλειπτα. Αὐτά τά τρία μᾶς ὁδηγοῦν στήν ταπείνωση καί ὅποιος ἀγοράζει ταπείνωση, εἶναι –λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης- μετανοῶν.

Ὄχι ἁπλῶς νά μετανοήσουμε μιά φορά, γιατί ἡ μετάνοια δέν εἶναι ὐπόθεση μιᾶς στιγμῆς ἤ ἔστω μιᾶς ἐξομολόγησης. Τώρα, λόγου χάρη, πού εἶναι Σαρακοστή νά πᾶμε νά κάνουμε καί μιά ἐξομολόγηση, νά πάρουμε καί μιά συγχώρεση. –Διάβασέ μου μιά εὐχή πάτερ, λένε μερικοί καί δέν ἐξομολογοῦνται τίποτα. Στάσου, ἀναμάρτητος εἶσαι; Αὐτό δείχνει τελεία ἀγνωσία. Ὅταν λοιπόν θέλουμε νά μετανοοῦμε -ὄχι νά μετανιώσουμε μιά στιγμή καί μετά πάλι νά κάνουμε τά ἴδια- θά πρέπει νά ἀσχοληθοῦμε μ’ αὐτό τό ἔργο τῆς ταπείνωσης. Νά μάθουμε αὐτούς τούς τρεῖς τρόπους ταπείνωσης καί νά τούς βάλουμε σέ πράξη στή ζωή μας, γιατί ὁ μετανοῶν εἶναι αὐτός πού ἀγοράζει ταπείνωση.

«Μετάνοια» ἀκόμα «σημαίνει μόνιμος ἀποκλεισμός κάθε σωματικῆς παρηγοριᾶς». Αὐτό τό ἀναλύσαμε λίγο προηγουμένως, νά μήν ἐπεκταθοῦμε. Εἶναι τό θέμα τῆς ἐγκράτειας, τῆς ἄσκησης, τῆς γενικότερης ὑπακοῆς στήν Ἐκκλησία καί στούς κανόνες τῆς Ἐκκλησίας μας. Σήμερα δυστυχῶς πολεμιέται πάρα πολύ τό πνεῦμα τῆς ἄσκησης καί τῆς ἐγκράτειας καί ἔχει ἐπικρατήσει τό πνεῦμα τῆς ἄνεσης, ἡ ὁποία ἄνεση θεωρεῖται ὅτι εἶναι καί τό κλειδί τῆς εὐτυχίας. Ἡ ἄνεση ὅμως δέν ὁδηγεῖ στήν εὐτυχία. Ἡ ἄνεση, λένε οἱ ἅγιοι, ὁδηγεῖ στήν ἀνία, δηλαδή στή βαρεμάρα καί στό τέλος ἀφοῦ ἀηδιάσεις καί τόν ἴδιο σου τόν ἑαυτό, νά ἀχρηστέψεις καί τόν ἑαυτό σου.

Ὁ ἄνθρωπος λοιπόν εἶναι φτιαγμένος γιά νά ζεῖ μέ τόν Θεό. Γιά νά ζοῦμε μέ τόν Θεό, πρέπει νά μετανοοῦμε καί γιά νά μετανοοῦμε, πρέπει νά ταπεινωνόμαστε καί γιά νά εἴμαστε ταπεινοί, θά πρέπει νά ἀγαπήσουμε τήν κακοπάθεια, τόν σωματικό κόπο, ὁ ὁποῖος ὁδηγεῖ στήν ταπείνωση τή σωματική καί αὐτή στήν ταπείνωση τῆς ψυχῆς.

«Μετάνοια» ἀκόμα «σημαίνει σκέψη αὐτοκατακρίσεως». Πόσοι ἄνθρωποι σήμερα κατακρίνουν ὁ ἕνας τόν ἄλλον; ‘Θάβουνε’, ὅπως συνηθίζουν νά λένε, τούς ἄλλους, σέ παρέες, στά ἐργασιακά περιβάλλοντα κ.λ.π. Τό ἀποτέλεσμα εἶναι νά γεμίζουν οἱ ἴδιοι μέ ὑπερηφάνεια καί μέ πονηρό πνεῦμα. Μετάνοια εἶναι ἀκριβῶς τό ἀντίθετο, νά μήν κατακρίνεις τούς ἄλλους, ἀκόμα κι ἄν φταῖνε, ἀκόμα κι ἄν σέ ἀδίκησαν, νά κατακρίνεις πάντοτε τόν ἑαυτό σου. Ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει τό πνεῦμα τῆς αὐτομεμψίας, τῆς αὐτοκατάκρισης βρίσκει ἀνάπαυση ὁπουδήποτε.

Λένε οἱ ἅγιοι στό Γεροντικό πολύ ὡραῖα, «ἄν κατακρίνει ὁ ἄνθρωπος τόν ἑαυτό του, μπορεῖ νά ζήσει ὄχι μόνο μέ ἀνθρώπους, μέ κάθε ἄνθρωπο, ἀλλά καί μέ ἄγρια θηρία», γιατί παντοῦ βρίσκει ἀνάπαυση ἐκεῖνος πού κατηγορεῖ τόν ἑαυτό του σέ ὅλα. Ἐμεῖς ὅμως τούς κατηγοροῦμε ὅλους, ἐκτός ἀπό τόν ἑαυτό μας καί γι’ αὐτό δέν βρίσκουμε ἀνάπαυση πουθενά.

«Μετάνοια σημαίνει ἀμεριμνησία γιά ὅλα τά ἄλλα καί μέριμνα γιά τή σωτηρία τοῦ ἑαυτοῦ μας». Ποιός σήμερα νοιάζεται γιά τή σωτηρία του; Ὅλοι νοιάζονται γιά χίλια-δυό ἄλλα πράγματα, γιά τό ἐπάγγελμα, γιά τό σπίτι, γιά τά παιδιά, γιά τό ὅτι τά παιδιά δέν ἔχουν ἐργασία, γιά τό πῶς θά προοδεύσουν νά πάρουν πολλά πτυχία... Γιά τή σωτηρία τῶν παιδιῶν σου νοιάζεσαι; Γιά τή σωτηρία τῆς ψυχῆς σου νοιάζεσαι; Αὐτό εἶναι τό πρῶτο καί ὅλα τά ἄλλα εἶπε ὁ Θεός θά σᾶς τά δώσω Ἐγώ. «Ζητεῖτε πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. 6,33), ὅλα τά ἄλλα, τά ἀναγκαῖα καί ἀπαραίτητα, θά σᾶς τά προσθέσω Ἐγώ, δηλαδή θά σᾶς τά δώσω ἕτοιμα.

«Μετάνοια σημαίνει θυγατέρα τῆς ἑλπίδος καί ἀποκήρυξις τῆς ἀπελπισίας».

- Τί κάνει ὁ διάβολος; Πῶς ἐργάζεται;

Προσπαθεῖ νά μᾶς ρίξει στήν ἀπελπισία διά μέσω τῆς ἁμαρτίας. Καί πῶς μᾶς ρίχνει στήν ἁμαρτία; Διά μέσω τῆς ἀμέλειας. Σοῦ λέει: ‘Ἐντάξει τώρα μή ζορίζεσαι καί πολύ. Καλά τά λέει ὁ π. Σάββας καί οἱ Πατέρες, ἀλλά ἐντάξει μήν τά ἀκολουθεῖς κατά γράμμα... εἶναι καί ἀπόλυτος καί πολύ αὐστηρός. Βάλε καί λίγο νερό στό κρασί σου. Νά εἶσαι ὅπως ὅλοι. Φυσιολογικά πράγματα’. Καί θεωροῦμε φυσιολογικό τό ἀμελές, τό λεγόμενο χαλαρό καί λίγο Θεός καί λίγο κόσμος καί λίγο νά ἔχουμε τίς «χαρές» τοῦ κόσμου, -πού δέν εἶναι χαρές- καί λίγο νά πηγαίνουμε καί στήν Ἐκκλησία νά τακτοποιοῦμε τή συνείδησή μας. Νά μή μᾶς ἐλέγχει ὅτι εἴμαστε καί ἄθεοι. Ἀλλά ἔτσι δέν ζοῦμε τίποτα. Εἴμαστε στήν κατηγορία τῶν χλιαρῶν, τούς ὁποίους, λέει ὁ Κύριος στήν Ἀποκάλυψη, ὅτι «θά τούς ἐμέσω» (Ἀποκ. 3,16), θά τούς κάνω ἐμετό. Ἔτσι λοιπόν ὁ διάβολος διά τῆς ἀμέλειας μᾶς ρίχνει στίς διάφορες ἁμαρτίες.

Βλέπετε τί γίνεται τήν περίοδο αὐτή μέ τίς Ἀπόκριες καί τά καρναβάλια. Ὅταν ὅμως εἴμαστε μακριά ἀπό τόν Θεό, ὅλο τόν χρόνο εἴμαστε καρναβάλια. Γιατί; Γιατί ὅλο τόν χρόνο ὑποκρινόμαστε. Φορᾶμε μάσκες. Γιατί ὁ ἄνθρωπος πού εἶναι μακριά ἀπό τόν Θεό, ὑποκρίνεται. Ἄλλος φαίνεται πώς εἶναι καί ἄλλος εἶναι στήν πραγματικότητα. Τό ψέμα ἔχει ποτίσει πάρα πολύ τήν ζωή μας σήμερα! Κληρικῶν καί λαϊκῶν. Νά μή λέμε τά δικά σας, νά λέμε καί τά δικά μας. Τεράστια ὑποκρισία. Ὅλο αὐτό τί εἶναι; Εῖναι τό πνεῦμα τῆς ἀμέλειας, τό ὁποῖο ὁδηγεῖ στήν ἁμαρτία.

Ἡ ἁμαρτία κατόπιν δίνει ἀφορμή στόν διάβολο νά μᾶς ὠθήσει στήν ἀπελπισία καί νά μᾶς πείσει ὅτι δέν ὑπάρχει γιά μᾶς ἐλπίδα σωτηρίας. ‘Οὔτως ἤ ἄλλως χαμένος εἶσαι, κάνε λοιπόν καί τίς ὑπόλοιπες ἁμαρτίες καί μήν ἔχεις κανέναν ἐνδοιασμό, καμιά ἀναστολή’. Αὐτό ἀδελφοί μου εἶναι ὅ,τι χειρότερο. Μπορεῖ νά ἔχουμε κάνει ὅλες τίς ἁμαρτίες καί πολλές φορές μάλιστα, ὅμως μήν ἀπελπιστοῦμε ποτέ. Ἔτσι, διά τῆς ἀποβολῆς τῆς ἀπελπισίας, ὁδηγούμαστε στή μετάνοια.

Ἡ ἁγία Μαρία ἡ Αἰγυπτία τόσα χρόνια δούλευε στήν ἁμαρτία, ἐπειδή ὅμως δέν ἀπελπίστηκε, βρῆκε τελικά τόν δρόμο καί ἔγινε πολύ μεγάλη Ἁγία καί ἐκεῖ πού πρῶτα πόρνευε δεκαεπτά χρόνια, μετά ἔφτασε νά προσεύχεται καί νά σηκώνεται δύο μέτρα ἀπό τό ἔδαφος καί νά περπατάει πάνω στόν Ἰορδάνη ποταμό, ὅπως περπατᾶμε ἐμεῖς στήν ξηρά.

Μετάνοια λοιπόν σημαίνει ἀποκήρυξη τῆς ἀπελπισίας καί θυγατέρα τῆς ἐλπίδας. Γιά ποιούς σταυρώθηκε ὁ Χριστός μας ἀδελφοί μου; Γιά μᾶς δέν σταυρώθηκε τούς ἁμαρτωλούς; Γιά μᾶς. Μήν ἔχουμε τήν ἰδέα ὅτι δέν ἔχουμε ἀνάγκη μετανοίας. Τέτοια ἰδέα εἴχανε οἱ Φαρισαῖοι. Καί ὁ Χριστός τούς εἶπε «Ἐγώ ἦρθα γιά τούς ἄρρωστους. Δέν ἦρθα γιά τούς ὑγιεῖς». Μά ποιός εἶναι ὑγιής; Οἱ Φαρισαῖοι νόμιζαν ὅτι εἶναι ὑγιεῖς. Μή γίνουμε σάν κι αὐτούς. Ὅλοι ἔχουμε ἀνάγκη μετανοίας καί πρῶτος ἐγώ καί νά εὔχεστε καί γιά μένα. Αὐτή ἡ μετάνοια, εἴπαμε, εἶναι ἔργο ζωῆς καί τό κάνουμε κάθε στιγμή. Δέν πρέπει νά θεωροῦμε ὅτι τό κάναμε μιά φορά ἤ ὅτι τό κάναμε κάποιες φορές τόν χρόνο καί εἴμαστε ἐντάξει. Κάθε στιγμή πρέπει νά διορθώνουμε τόν ἑαυτό μας, νά ἀποτασσόμαστε τό κακό καί νά κάνουμε τό καλό.

«Μετάνοια» ἐπίσης «σημαίνει συμφιλίωση μέ τόν Κύριο μέ ἔργα ἀντίθετα μέ τά παραπτώματά μας», λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης. «Μετανοῶν σημαίνει κατάδικος ἀπηλλαγμένος ἀπό αἰσχύνη». Ὄλοι εἴμαστε κατάδικοι ἀδελφοί μου. Ἄν ὁ Θεός μᾶς κρίνει κατά τά ἔργα μας, ὅλοι πρέπει νά κολαστοῦμε. Δέν ὑπάρχει σωτηρία ἐξ’αἰτίας τῶν ἔργων μας. Ὅλα τά ἔργα μας εἶναι κατά βάση ἁμαρτωλά. Ἀλλά τί μᾶς σώζει; Μᾶς σώζει δωρεάν τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί ἐκεῖ ἐλπίζουμε. Ὅταν μετανοοῦμε καί καταφεύγουμε ἀκριβῶς σ’ αὐτό τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ ἀπαλλασσόμαστε ἀπό τήν αἰσχύνη καί ἀπό τήν καταδίκη.

«Μετάνοια σημαίνει καθαρισμός τῆς συνειδήσεως. Μετάνοια σημαίνει θεληματική ὑπομονή ὅλων τῶν θλιβερῶν πραγμάτων. Τί μᾶς λένε οἱ ἅγιοι; Ἔχεις θλίψεις; Πολύ καλά!

- Γιατί συμβαίνουν οἱ θλίψεις στήν ζωή μας;

Διότι ἔχουμε πολλές ἁμαρτίες. Ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος: «ἄν δέν ἔχεις ἁμαρτίες ἤ ἄν δέν ἔχεις καμιά ἁμαρτία καί ἔχεις θλίψεις, πάλι νά χαίρεσαι γιατί κάνεις καταθέσεις στόν οὐρανό». Τό ὅτι συμβαίνουν λοιπόν θλίψεις, σημαίνει δύο πράγματα: εἴτε ξεχρεώνουμε ἁμαρτίες, εἴτε ἄν δέν ἔχουμε ἁμαρτίες –πού ποιός δέν ἔχει!- κάνουμε καταθέσεις στόν οὐρανό, ὅπου θά βροῦμε πολύ μεγάλη δόξα. Ξεχρεώνουμε ἁμαρτίες βεβαίως ἐφόσον κάνουμε ὑπομονή καί δέν ἀντιστεκόμαστε στόν Θεό καί δέν λέμε ‘Γιατί Θεέ μου σέ μένα, τί Σοῦ ἔκανα’; Τί τοῦ ἔκανες; Μά τί δέν ἔχεις κάνει! Ὅλα τά ἔχεις κάνει κι ἄν δέν τά ἔκανες στήν πράξη, ἔχεις κάνει ὅλα τά ἁμαρτήματα κατά διάνοια. Λοιπόν, δέν πρέπει νά καθαριστεῖς; Ἡ κάθαρση γίνεται μέσα ἀπό τίς θλίψεις, ὅταν ὑπομένουμε στίς θλίψεις.

«Μετάνοια σημαίνει ὑπερβολική ταλαιπωρία τῆς κοιλίας μέ νηστεία καί κτύπημα τῆς ψυχῆς μέ ὑπερβολική συναίσθηση». Τό πρῶτο λίγο τό ἀναλύσαμε, γιά τό κτύπημα τῆς ψυχῆς, θυμόμαστε τόν τελώνη πού ἔλεγε «ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ» (Λουκ. 18,13) καί τήν αὐτομεμψία, στήν ὁποία ἐπίσης ἀναφερθήκαμε.

«Μετανοῶν σημαίνει ἐπινοητής τιμωριῶν τοῦ ἑαυτοῦ του». Νά βάζεις ἐσύ ὁ ἴδιος κανόνα στόν ἑαυτό σου. Ἐπειδή ὅμως αὐτό χρειάζεται διάκριση, ἄς τό κάνετε ἔχοντας τήν εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ σας.

Αὐτά πολύ συνοπτικά γιά τό τί εἶναι μετάνοια μέ ὁδηγό τόν ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος. Πάρα πολλά μποροῦμε νά ποῦμε ἀκόμα. Ὁ ἅγιος Πορφύριος μᾶς λέει ἐπίσης ὅτι δέν ὑπάρχει ἀνώτερο πράγμα ἀπό αὐτό πού λέγεται μετάνοια καί ἐξομολόγηση. Καί αὐτό τό μυστήριο δέν εἶναι τίποτα ἄλλο, παρά ἡ προσφορά τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Καί μέ αὐτόν τόν τέλειο τρόπο ἀπαλλασσεται ὁ ἄνθρωπος ἀπό τό κακό. Πηγαίνουμε, ἔλεγε, ἐξομολογούμαστε, αἰσθανόμαστε τή συνδιαλαγή μέ τόν Θεό, ἔρχεται ἡ χαρά μέσα μας, φεύγει ἡ ἐνοχή.

- Ποιός ἀδελφοί μου μπορεῖ νά μᾶς ἀπαλλάξει ἀπό τήν ἐνοχή;

Μήπως ὁ ψυχολόγος ἤ ὁ ψυχίατρος; Ὄχι, σέ καμιά περίπτωση. Μόνο ὁ Θεός διά τοῦ Πνευματικοῦ, γιατί ὅπως γνωρίζετε ὁ Θεός ἔδωσε τέτοια ἐξουσία στούς Πνευματικούς, τούς ἱερεῖς «ἄν τινων ἀφῆτε τάς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται» (Ἰω. 20,23).

Αὐτό τό μυστήριο λοιπόν τῆς ἐξομολόγησης ἄς τό προσεγγίζουμε πιό συχνά καί μέ πολύ προσοχή, συναίσθηση καί εὐλάβεια. Εἶναι ἕνα τεράστιο θέμα, θά πῶ μόνο ἐπιγραμματικά στήν ἀγάπη σας πώς χρειάζεται πολύ καλή προετοιμασία, πρίν τήν ἐξομολόγηση. Εἶναι ἀπαραίτητο νά προηγηθεῖ προσευχή. Νά βροῦμε ἕναν ἥσυχο τόπο καί λίγο χρόνο πού δέν θά ἔχουμε περισπασμούς νά συγκεντρωθοῦμε, νά προσευχηθοῦμε, νά παρακαλέσουμε τόν Θεό νά μᾶς δείξει τά λάθη μας, νά μᾶς ἀποκαλύψει τήν κατάστασή μας καί μετά νά καταγράψουμε τούς λογισμούς μας, τίς σκέψεις μας, τίς πράξεις μας τίς κακές, ὅλα αὐτά πού θά μᾶς ἀποκαλύψει ὁ Θεός καί νά τά ἐξομολογηθοῦμε πρῶτα στόν Θεό κάνοντας προσευχή ἐξομολογητική, μετανοίας καί μετά καί στόν Πνευματικό μας.

Δυστυχῶς, ὅπως εἶπα, πολλοί ἄνθρωποι σήμερα θεωροῦν ὅτι τό μυστήριο αὐτό εἶναι περιττό. Ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος, τό ἔργο τοῦ Πνευματικοῦ σήμερα τό κάνουν οἱ ψυχίατροι. Ξέρουμε ἀπό τούς ἅγιους Πατέρες ὅτι «τά πάθη εἶναι ἀρρώστια τῆς ψυχῆς», ἀλλά καί τοῦ σώματος. Γνωρίζετε βέβαια, ὅτι πολλοί ἀπό τούς ψυχιάτρους δέν πιστεύουν κάν ὅτι ὑπάρχει ψυχή. Πῶς λοιπόν μπορεῖ νά σέ βοηθήσει ἕνας ἄνθρωπος νά θεραπεύσεις τήν ψυχή, ὅταν δέν πιστεύει κἄν ὅτι ὑπάρχει;

Λέει ὁ ἅγιος Συμεών ὁ νέος Θεολόγος: «ὅπως εἶναι ἡ ἀρρώστια στό κορμί, ἔτσι εἶναι καί ἡ ἁμαρτία στήν ψυχή. Γι’ αὐτό, ἡ ἰατρική τῶν ψυχῶν δέν καταγίνεται μέ τίποτε ἄλλο, παρά μόνο μέ τήν καταπολέμηση τῆς ἁμαρτίας καί τῶν αἰτιῶν τῆς ἁμαρτίας», πού εἶναι τά πάθη, οἱ κακές συνήθειες, οἱ ἁμαρτωλές πού ἔχουν ἐδραιωθεῖ μέσα μας λόγω τῆς πολυχρόνιας πτώσης. Ὅταν κανείς συνέχεια πέφτει σέ ἕνα ἁμάρτημα, ἀποκτάει τό ἀντίστοιχο πάθος.

Σήμερα δυστυχῶς ὑπάρχει ἀποπροσανατολισμός τοῦ σύγχρονου κόσμου, ὁ ὁποῖος μᾶς ἦρθε ἀπό τή Δύση καί οἱ ἄνθρωποι καί μέσα ἀπό τά Μ.Μ.Ε. καί μέσα ἀπό τήν παιδεία στρέφονται τεχνηέντως πρός τίς ψυχο-ἐπιστήμες, ὅπως τίς λένε, ψυχολογία, ψυχιατρική, παιδοψυχολογία, παιδοψυχιατρική, παιδιατρική, παιδαγωγική κ.λ.π. Ἀλλά ὅλα αὐτά ἐπειδή μᾶς ἦρθαν ἀπό τή Δύση εἶναι θεμελιωμένα οὐσιαστικά σέ θεωρίες ἀθέων. Ὁ Γιούνγκ καί ὁ Φρόυντ, στούς ὁποίους εἶναι βασισμένη ἡ σύγχρονη ψυχιατρική ἦταν ἄθεοι καί μάλιστα -διάβαζα μία μελέτη πρόσφατα- ἦταν καί ἀποκρυφιστές, δηλαδή μάγοι. Ὁ Γιούνγκ ἦταν ἀποκρυφιστής, ἀσχολιόταν δηλαδή καί εἶχε ἐπικοινωνία μέ πονηρά πνεύματα καί χρησιμοποιοῦσε διάμεσους, δηλαδή μέντιουμ καί αὐτά πού μᾶς διδάσουν οὐσιαστικά εἶναι διδασκαλίες δαιμόνων καί στήν ἐποχή μας τούς ἔχουμε γιά μεγάλους ἐπιστήμονες, ἐνῶ στήν πραγματικότητα διατύπωσαν κάποιες δαιμονικές θεωρίες, οἱ ὁποῖες ἐπικράτησαν μέσω κάποιων ἐπιτηδείων. Συνεπῶς δέν πρέπει νά δεχόμαστε ἀβασάνιστα ὁ,τιδήποτε κυκλοφορεῖ ὡς ἐπιστήμη γιατί δέν εἶναι ἐπιστῆμες.

Ὑπάρχει λοιπόν αὐτός ὁ ψευτοδιαφωτισμός, πού μᾶς ἦρθε ἀπό τή Δύση καί ἐπικρατεῖ σιγά-σιγά καί στήν πατρίδα μας. Στήν Ἀμερική βέβαια εἶναι δεδομένο ὅτι πρέπει νά ἔχει ὁ καθένας τόν ψυχολόγο του. Κι ὅμως ὅλοι εἶναι μέ ψυχοφάρμακα! Ξέρετε ὅτι ἡ Ἀμερική πού ἔχει τόν ὑψηλότερο δείκτη, θά λέγαμε, οἰκονομικό, πολιτισμικό, κ.λ.π. ἔχει καί τήν μεγαλύτερη κατανάλωση σέ ψυχοφάρμακα; Πρόσφατα -ἐξ’ ἰδίας πείρας τό ἔμαθα αὐτό- ὅτι στά παιδάκια στά σχολεῖα δίνουν ψυχοφάρμακα. Στό δημοτικό σχολεῖο, ὑποχρεωτικά! Ὄχι προαιρετικά. Γιατί παρακαλῶ; Γιά νά κάθονται ἥσυχα! Τά λέμε γιά νά ἔχετε γνώση γιά τό τί πρόκειται νά ἀκολουθήσει. Ἐκεῖ θέλουν νά καταλήξουμε κι ἐμεῖς. Τά ναρκώνουν τά παιδάκια γιά νά κάθονται ἥσυχα. Βέβαια ἕνα παιδάκι πού θά μάθει ἀπό μικρό τά ψυχοφάρμακα, φαντασθεῖτε τί ἐξέλιξη θά ἔχει στή ζωή του μετά..

«Ὁ ἄνθρωπος πού δέν πιστεύει στόν Θεό καί στήν μέλλουσα αἰώνια ζωή», ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος, «καταδικάζει αἰώνια τήν ψυχή του καί μένει ἀπαρηγόρητος καί σ’ αὐτή τή ζωή». Δηλαδή καί στήν αἰώνια ζωή δέν θά ὑπάρξει, δέν θά μετέχει καί σ’ αὐτή τή ζωή θά εἶναι ἀπαρηγόρητος. Γιατί τί εἶναι ἡ ἁμαρτία, ἀδελφοί μου, δέν εἶναι μία κόλαση, μιά πρόγευση τῆς κόλασης; Μή μοῦ πεῖτε ὅτι οἱ ἁμαρτωλοί ἔχουνε χαρά καί εἰρήνη; Ἔχουν μιά ψευτοχαρά πού διαρκεῖ δευτερόλεπτα, λεπτά καί μετά ἕνα τεράστιο κενό στήν ψυχή τους.

«Νομίζω ὅτι ὅλη ἡ προσπάθεια, λέει ὁ ἅγιος Παΐσιος. «πρέπει νά γίνει σ’ αὐτή τήν κατεύθυνση. Διότι βλέπουμε σχεδόν ὅλη τήν Εὐρώπη, πού διέθεσε ὅλη τήν ἐπιστήμη (τήν ἀνθρώπινη γνώση), γιά νά διορθώσει δῆθεν τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ἐπειδή δέν εἶναι οἱ ἴδιοι στραμμένοι πρός τόν Θεόν, καί δέν ζητᾶνε καί τήν θεία Του ἐπέμβαση, ταλαιπωροῦνται συνέχεια καί ταλαιπωροῦν συνέχεια μικρούς καί μεγάλους· καί ἀπό τό φυσικό περιβάλλον, τό ὁποῖο σιγά-σιγά παραμορφώνουν, ἄρχισαν νά παραμορφώνουν καί τούς ἀνθρώπους καί νά τούς ‘περιποιοῦνται’ στά ψυχιατρεῖα μέ ἠλεκτροσόκ».

Διάλεξε, θέλεις ἠλεκτροσόκ ἤ θέλεις Πνευματικό καί ἀληθινό «ψυχίατρο», πού εἶναι ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ; Ἤ θέλεις τόν ἑαυτό σου αὐτονομημένο ἀπό τόν Θεό καί ἔχοντας ὡς βοηθό αὐτές τίς ψευτοεπιστῆμες; Δυστυχῶς αὐτό τό πνεῦμα ἔχει περάσει καί σέ κάποιους ἱερεῖς, οἱ ὁποῖοι παροτρύνουν τούς ἀνθρώπους νά πᾶνε στόν ψυχίατρο καί στόν ψυχολόγο. Ἀναμφισβήτητα, ὑπάρχει καί περίπτωση νά ἔχει βλαφτεῖ τό νευρικό σύστημα. Τότε χρειάζεται νά συμβουλευτεῖς καί νά πάρεις καί κάποια φάρμακα ἀπό τόν ψυχίατρο, ὄχι ἀπό τόν ψυχολόγο. Ὅταν ἔχει βλαφτεῖ τόσο πολύ ἡ ψυχή, πού πλέον ἔχει πειραχτεῖ τό νευρικό σύστημα. Ἀλλά αὐτά τά χάπια θά εἶναι γιά τό νευρικό σύστημα, ὄχι γιά τήν ψυχή. Κακῶς τά λένε ψυχοφάρμακα. Εἶναι ἁπλῶς κάποια φάρμακα γιά νά ἠρεμήσει λίγο ὁ ἄνθρωπος καί νά μήν αὐτοκτονήσει. Κατόπιν ὅμως, θά πρέπει νά πάει νά ἐξομολογηθεῖ, νά βρεῖ τόν Θεό, νά βρεῖ τήν κρυμμένη βαπτισματική Χάρη γιά νά θεραπευτεῖ ἡ ρίζα τοῦ κακοῦ. Ἡ ρίζα τοῦ κακοῦ δέν εἶναι στόν ἐγκέφαλο, οὔτε στό νευρικό σύστημα. Ἡ ρίζα τοῦ κακοῦ εἶναι στήν ψυχή. Καί δέν εἶναι, ὅπως ἔλεγε ὁ Φρόυντ, ἡ αἰτία τῶν ψυχικῶν προβλημάτων, ἡ σεξουαλικότητα. Ἀλλά ποιά εἶναι ἡ αἰτία καί ἡ ρίζα; Ἡ ὑπερηφάνεια, λέει ὁ ἅγιος Πορφύριος, οἱ ἅγιοι Πατέρες καί ὅλοι οἱ σύγχρονοι ἅγιοι Γέροντες.

Ἀπό τήν ὑπερηφάνεια, πού εἶναι ἡ χειρότερη ἁμαρτία, ἡ πιό μεγάλη ἀκαθαρσία, πηγάζουν καί τά ψυχικά νοσήματα καί ἡ κατάθλιψη, πού παίζει πρωταρχικό ρόλο στίς μέρες μας. Ἄν θέλουμε λοιπόν καί ἐμεῖς, ἱερεῖς καί πνευματικοί, νά βοηθήσουμε ἀληθινά τούς ἀνθρώπους, θά πρέπει νά μήν κάνουμε μιά ἐκκοσμικευμένη ποιμαντική, ἀλλά νά ἀσχοληθοῦμε μέ τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων καί ὄχι μέ χορούς καί κτίρια, ὅπως γίνεται πολλές φορές. Δέν θέλω νά κατακρίνω ἤ νά κατηγορήσω κανέναν, ἀλλά τό κύριο βάρος δέν πρέπει νά πέφτει, ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος, στήν πρόνοια ἤ στά συσσίτια ἤ στήν φιλανθρωπία. Αὐτό τό κάνουν καί οἱ κοσμικοί καί καλύτερα ἀπό ἐμᾶς τούς ἱερεῖς. Τό κύριο βάρος τῶν ἱερέων καί τῶν Πνευματικῶν θά πρέπει νά πέσει στήν θεραπεία τῶν ψυχῶν. Αὐτό βέβαια προϋποθέτει ὅτι πρῶτα ἐμεῖς οἱ ἴδιοι εἴμαστε θεραπευμένοι.

Γι’ αὐτό, ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος, «βλέπω τήν καημένη τή νεολαία ἐγκαταλελειμένη άπό Πνευματικούς, γιατί οἱ περισσότεροι Πνευματικοί ἀσχολοῦνται μέ τήν πρόνοια, ἐνῶ ὑπάρχει ἡ κοινωνική πρόνοια καί κάνει πιό καλύτερα τή δουλειά της στόν τομέα αὐτόν καί τό ἔργο τοῦ πνευματικοῦ (δυστυχῶς), τό κάνουν ψυχίατροι, πού οἱ περισσότεροι δέν παραδέχονται ψυχή ἤ τήν παραδέχονται μέ τόν δικό τους τρόπο καί δέν ἀναγνωρίζουν τήν ἀξία τῆς ψυχῆς, πού μιά ψυχή ἀξίζει περισσότερο ἀπό ὅλον τόν κόσμο, καθώς μᾶς λέει ὁ Χριστός».

«Ἐάν δέν ὑπῆρχαν τά ψυχολογικά βιβλία, θά εἴχαμε λιγότερες αὐτοκτονίες». Προσέξτε ἔχουν κάνει μεγάλη ζημιά τά ψυχολογικά βιβλία, μήν τά διαβάζετε. Διαβάζουν αὐτά τά βιβλία οἱ ἄνθρωποι καί ἀπελπίζονται γιατί –σᾶς εἶπα- πίσω ἀπό τόν Φρόυντ καί ὅλους αὐτούς κρύβονται πονηρά πνεύματα. Τό πονηρό πνεῦμα εἶναι ἀνθρωποκτόνο. Θέλει νά ὠθήσει τόν ἄνθρωπο στήν αὐτοκτονία.

«Γιατί πολλοί πού τά διαβάζουν, καταδικάζουν τόν ἑαυτό τους, ἐνῶ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ διώχνει καί τά κληρονομικά καί σκορπάει καί χαρά». Πράγματι, ὑπάρχουν καί τά κληρονομικά, ὑπάρχει ἡ ἐπιρροή. Ἔλεγε ὁ ἅγιος Πορφύριος «ἔχουμε μέσα μας ὅλον τόν Ἀδάμ». Κληρονομᾶμε ὅλο τό καλό καί ὅλο τό κακό, ἀπό τόν Ἀδάμ μέχρι τώρα. Ἀνάλογα κυρίως μέ τό τί ἦταν οἱ γονεῖς μας, οἱ ἄμεσοι πρόγονοι καί πῶς ἦταν ἡ μητέρα μας ὅταν μᾶς κυοφοροῦσε. Ἔχει τεράστια σημασία αὐτό, πῶς ζοῦσε, τί βιώματα εἶχε ὅταν ἐμεῖς εἴμαστε στήν κοιλία της. Αὐτό ἐπιδράει στή ζωή μας καί διαμορφώνει καί τή συμπεριφορά μας. Καί πῶς διορθώνεται αὐτό; Λέει ὁ ἅγιος Πορφύριος, «ὅταν ὁ ἄνθρωπος κάνει μιά καλή, γενική ἐξομολόγηση». Τότε φεύγουν καί τά κληρονομικά.

Μπορεῖ, λέει, νά ἔχεις μία λαιμαργία καί νά μή μπορεῖς νά τή χαλιναγωγήσεις καί νά φταίει τό ὅτι ὅταν ἡ μητέρα σου σέ κυοφοροῦσε ἤ στήν πολύ μικρή σου ἡλικία δέν πῆρες ὅση ἀγάπη ἔπρεπε νά πάρεις. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι σήμερα ἔχει ψυγεῖ ἡ ἀγάπη, ἀκόμα καί τῶν μητέρων πρός τά παιδιά. Πρίν λίγα χρόνια ἄκουγα, στή Γαλλία ὅταν χωρίζουνε -σήμερα ἔχει γίνει πολύ τῆς μόδας νά χωρίζουν οἱ ἄνθρωποι- τσακώνονται ποιός δέν θά πάρει τά παιδιά! Ὄχι ποιός θά πάρει τά παιδιά. Ἔχει χαθεῖ δηλαδή καί ἡ φυσική ἀγάπη. Αὐτό θά ἔρθει καί ἐδῶ, ἄν δέν μᾶς ἔχει ἔρθει ἤδη.

Ἑπομένως, λέει ὁ ἅγιος Παΐσιος, «ἐάν δέν ὑπῆρχαν αὐτά τά βιβλία θά εἴχαμε λιγότερες αὐτοκτονίες». Ἄν οἱ ἄνθρωποι πήγαιναν στή Χάρη τοῦ Θεοῦ θά ἔφευγαν καί τά κληρονομικά καί θά ἔβρισκαν οἱ ἄνθρωποι τή σωτηρία τους. Θυμᾶμαι ἕνα χαριτωμένο, πού ἔλεγε πάλι, ἄν πάει κάποιος σέ ἕνα ψυχιατρεῖο καί τούς διαβάσει τόν ἀββᾶ Ἰσαάκ τόν Σύρο, μόνο νά τούς τόν διάβαζε, θά ἄδειαζε τό ψυχιατρεῖο!

Ἔχετε διαβάσει ἀββᾶ Ἰσαάκ; Νά δεῖτε τί γλυκύτατα πράγματα λέει. Γιατί; Γιατί, λέει, ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ σοῦ δείχνει τό νόημα τῆς ζωῆς. Σέ προσανατολίζει σωστά. Σήμερα ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀπροσανατόλιστος καί ὅλοι εἶναι σέ μιά κατάσταση ἀκηδίας, ὅπως ἔλεγε ὁ π. Σωφρόνιος, δηλαδή ἀφροντισιᾶς, ἀμέλειας. Ἀπό τήν ἀμέλεια, εἴπαμε, πᾶμε στήν ἁμαρτία καί ἀπό τήν ἁμαρτία στήν ἀπελπισία.

«Πίσω ἀπό τά ποικίλα ψυχικά - ψυχολογικά νοσήματα κρύβονται δαιμόνια καί πάθη». Τί θά κάνουν τά χάπια στούς δαίμονες; Σιγά μή φοβᾶται ὁ δαίμονας τά χάπια. Πᾶρε ὅσα χάπια θέλεις, ὁ δαίμονας δέν φεύγει καί ἑπομένως δέν φεύγει καί ἡ κατάθλιψη.

«Κύριον αἴτιον εἰς τήν κατάθλιψη» ἔλεγε ὁ ἅγιος Γέροντας Πορφύριος «καί σέ ὅλα αὐτά πού τά λένε πειρασμικά, σατανικά, ὅπως εἶναι ἡ νωθρότης, ἡ ἀκηδία, ἡ τεμπελιά, πού μαζί μ’ αὐτά εἶναι τόσα ἄλλα ψυχολογικά, δηλαδή πειρασμικά πράγματα, εἶναι ὅτι ἔχεις μεγάλον ἐγωισμό μέσα σου». Βλέπετε; Νά ἡ αἰτία γιά τά λεγόμενα ψυχολογικά: Ὁ μεγάλος ἐγωισμός. Προκαλεῖ μάλιστα ἐντύπωση πού ὁ ἅγιος ἀποκαλεῖ καί τά ψυχολογικά, πειρασμικά, δηλαδή δαιμονικά. Σήμερα ἀκούγεται φυσιολογικό νά ἔχεις καί λίγη κατάθλιψη καί λίγο ἄγχος. Ἀπό ποῦ κι ὡς ποῦ εἶναι φυσιολογικό νά ἔχεις ἄγχος; Δηλαδή κάναμε καί τό δαιμονικό, φυσιολογικό.

Ὅλα λοιπόν, λέει ὁ ἅγιος Πορφύριος, αὐτά πού ἐγκολπώνεται ὁ ἄνθρωπος μέ τήν ἐλεύθερη θέλησή του καί μετά ὁδηγεῖται στά ψυχολογικά, εἶναι οὑσιαστικά δαιμονικές ἐνέργειες, οἱ ὁποῖες ὅμως δέν ἐνεργοῦν αὐθαίρετα καί ἀνεξέλεγκτα καί καταναγκαστικά στόν ἄνθρωπο. Τίς θέλει καί ὁ ἄνθρωπος καί τίς ἐγκολπώνεται αὐτές τίς δαιμονικές ἐνέργειες. Πῶς γίνεται αὐτό; Ἁπλούστατα μέ τίς διάφορες ἁμαρτίες πού κάνουμε. Ὅταν πᾶς σέ ἕνα μάγο, σέ μιά μάγισσα, ξέρεις πόσες δαιμονικές ἐνέργειες ἐγκολπώνεσαι; Γιατί ὁ μάγος καί ἡ μάγισσα εἶναι καθέδρα τοῦ σατανᾶ. Ὅταν θά πᾶς λοιπόν ἐκεῖ θά γεμίσεις μέ Ἅγιο Πνεῦμα; Μέ πονηρό πνεῦμα θά γεμίσεις. Καί τό πονηρό πνεῦμα εἶναι πονηρό! Δέν θά σοῦ δείξει ἀμέσως τήν κακία του. Μπορεῖ νά νιώσεις καί λίγο καλά καί νά νομίσεις ὅτι σέ ὠφέλεισε κιόλας καί μετά θά ἔρθουν οἱ φοβερές συνέπειες.

«Λοιπόν αύτό εἶναι τό μυστικό» λέει ὁ Γέροντας Πορφύριος: «Ἔχω πολλά νά σᾶς πῶ πάνω σ’ αὐτά πού ἔχω ἰδεῖ στή ζωή μου, ἀπό ἀνθρώπους, πού κατείχοντο ἀπό τέτοια συναισθήματα, δηλαδή σατανικά συναισθήματα, δηλαδή ὁ διάβολος, ὁ κακός ἑαυτός μας», πού ὑποτάσσεται στόν διάβολο «κατορθώνει καί παίρνει ἀπό τή μπαταρία τῆς ψυχῆς μας, πού ἔχει τή δύναμη γιά νά κάνομε τό καλό, τήν προσευχή, τήν ἀγάπη, τή χαρά, τήν εἰρήνη, τήν ἕνωσή μας μέ τόν Θεό, αὐτός κατορθώνει καί μᾶς παίρνει αὐτή τήν ἐνέργεια καί τήν κάνει θλίψη, κατάθλιψη, καί ξέρω πῶς τά λένε οἱ λεγόμενοι ψυχίατροι». Μᾶς κλέβει ὁ διάβολος δηλαδή τήν ψυχική μας ἐνέργεια καί μᾶς ὑποτάσσει σ’ αὐτά τά δαιμονικά πράγματα, στίς δαιμονικές καταστάσεις, πού τίς λένε κατάθλιψη κ.λ.π., ἀλλά οὐσιαστικά εἶναι δαιμονικές ἐνέργειες καί ἐπήρειες.

«Λέμε ἀκηδία, λέμε λογισμοί», εἶναι τοῦ ἁγίου Πορφυρίου λόγια. «Λέμε ὁ διάβολος τῆς ἀκηδίας, ὁ διάβολος τῆς πορνείας, ὁ διάβολος, ὁ διάβολος, ὁ διάβολος». Ἐνῶ οἱ ψυχίατροι δέν τά λένε ἔτσι. Λένε: ἔχεις ψύχωση, ἔχεις νεύρωση, ἔχεις ἀνασφάλεια, ἔχεις διάφορα ψυχολογικά. Ἔχουν ἀλλάξει τήν ὁρολογία καί γι’ αὐτό μᾶς παραπλανοῦν καί δέν πρέπει νά ἀκολουθοῦμε καί νά υἱοθετοῦμε αὐτά τά πράγματα.

«Οἱ λεγόμενοι ‘ψυχίατροι’ γιά νά μή χρησιμοποιοῦν τή λέξη διάβολος», ἡ ὁποία ὑποκινεῖ τόν ἄνθρωπο στόν ἐγωισμό, ἡ δαιμονική αὐτή ὀντότητα, «ἔχουν ἐφεύρει, ἄλλες λέξεις. Τά λένε ἀνασφάλεια, τά λένε πολλές ὀνομασίες ... καί τά ἔχουνε βγάλει ἔτσι γιά νά μήν λένε τόν διάβολο». Ἄν ὅμως βγάλεις τόν διάβολο ἀπό τήν θρησκεία μας, πεῖς ‘δέν ὑπάρχει διάβολος’, ὅπως πολλοί, ἀκόμα καί χριστιανοί τό λένε, τότε, λέει, «πᾶνε ὅλα τά τῆς θρησκείας μας» γιατί εἶναι δόγμα ὅτι, ὅπως ὑπάρχει ὁ Θεός, ὑπάρχει καί ὁ διάβολος, ὑπάρχουν και οἱ ἐνέργειες οἱ δαιμονικές.

Χρειάζεται λοιπόν, γιά νά θεραπευθοῦμε ἀπό αὐτά τά ψυχολογικά, νά ἀπομακρύνουμε τά αἴτια, τούς δαίμονες δηλαδή καί τίς ἐνέργειές τους. Ὅλα αὐτά βέβαια δέν φεύγουν μέ χάπια καί ἠλεκτροσόκ, ἀλλά μέ τό μυστήριο τῆς ἐξομολόγησης καί, ὅπως σᾶς εἶπα, ἰδιαίτερα ἔλεγε ὁ ἅγιος Πορφύριος, τῆς γενικῆς ἐξομολόγησης. Νά κάνει ὁ ἄνθρωπος, ἔλεγε, ἀπό καιροῦ εἰς καιρόν, εἶναι πολύ ὠφέλιμο, μιά καλή, γενική ἐξομολόγηση, ὅλη του τή ζωή.

Δυστυχῶς -ἀπό τήν πείρα μου ὡς Πνευματικοῦ σᾶς λέω- ἔχω συναντήσει ἀνθρώπους μεγάλης ἡλικίας καί πολύ μεγάλης πού ἔχουν ἀνεξομολόγητα ἁμαρτήματα λόγω ντροπῆς. Πῶς μετά θά ἔχουμε ἐνεργό τόν Θεό μέσα μας; Θά κοροϊδέψουμε τόν Θεό; «Νά ντρέπεσαι», λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, «ὅταν κάνεις τήν ἁμαρτία, ὄχι ὅταν εἶναι νά ἐξομολογηθεῖς». Ἀλλά ὁ διάβολος αὐτό κάνει: ὅταν ἁμαρτάνουμε μᾶς παίρνει τήν ντροπή καί μᾶς τή δίνει ὅταν εἶναι νά θεραπευθοῦμε. Ὅταν πᾶς στόν γιατρό, ντρέπεσαι; Ἅμα ντρέπεσαι νά τοῦ δείξεις τήν πληγή σου, δέν πρόκειται νά πάρεις τή σωστή διάγνωση καί τή σωστή θεραπεία.

Ὁ ἅγιος Παΐσιος, ἐνῶ συνιστοῦσε στούς ἀσθενεῖς νά συμβουλεύονται χριστιανούς γιατρούς, «γιατί τούς φωτίζει ὁ Θεός», ὅπως τό λέει καί ἡ Ἁγία Γραφή «Τίμα ἰατρόν καί γάρ αὐτόν ἔκτισε Κύριος» (Σοφ.Σειρ. 38,1), εἶχε ἐκφράσει ἐπανειλημμένως τήν ἀπαρέσκειά του πρός τά «ψυχολογικά» βιβλία.

Δέν ἔχω κανένα πρόβλημα μέ τούς ἀνθρώπους, τούς ψυχολόγους, μή νομίζετε ὅτι τούς ἔχω ἄχτι, ἀλλά αὐτά πού λένε καί διαδίδουν ὅτι εἶναι τάχατες ἐπιστήμη καί θεραπεύει τόν ἄνθρωπο εἶναι προβληματικά. Δέν θεραπεύει γιατί εἶναι λανθασμένη ὅλη ἡ βάση, ὅπως εἴπαμε.

Εἶχε λοιπόν πολύ μεγάλη ἀπέχθεια καί στά ψυχολογικά βιβλία καί πρός τήν ἴδια τήν «ψυχολογία» καί τήν «ψυχιατρική», ἡ ὁποία ἀσκεῖται ἀπό ἐπιστήμονες καί ἰατρούς, οἱ ὁποῖοι δέν πιστεύουν στήν ὕπαρξη τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς, ὅπως τήν δέχεται ἡ Ὀρθόδοξη θεολογία. Ὄντας ὁ ἴδιος βαθύς γνώστης, Χάριτι Θεοῦ, τοῦ μυστηρίου τῆς ἐνοικούσης στόν ἄνθρωπο λογικῆς καί νοερᾶς ψυχῆς, τῶν φυσιολογικῶν, ἀλλά καί τῶν παθολογικῶν ἐκδηλώσεών της, στενοχωριόταν καί ὑπέφερε, ὅταν ἔβλεπε τίς βαριές ἀστοχίες καί τά λάθη στήν ἀντιμετώπιση τῶν ἀσθενιῶν αὐτῶν.

«Αὐτοί πού δέν εἶναι καλά πνευματικά, εἶναι μερικοί ἱερωμένοι πού σπουδάζουν ψυχολογία, γιά νά βοηθήσουν τίς ψυχές (μέ ἀνθρώπινες τέχνες). Καί τό παράξενο εἶναι πού οἱ δάσκαλοί τους οἱ ψυχολόγοι δέν πιστεύουν στόν Θεό καί δέν παραδέχονται οὔτε ψυχή, ἤ τήν παραδέχονται μέ ἕνα δικό τους τρόπο (σχεδόν ὅλοι). Ἀπό αὐτήν τήν πράξη τους οἱ κληρικοί αὐτοί φανερώνουν ὅτι πνευματικά εἶναι ἄρρωστοι». Εἶναι σάν νά λένε δηλαδή ὅτι ‘Δέν φτάνει ὁ Χριστός, χρειάζεται καί ἡ ἐπιστήμη. Ὁ Χριστός δέν μπορεῖ νά θεραπεύσει πλήρως τήν ψυχή’. Αὐτό εἶναι βλάσφημία.

Ἔχω συναντήσει τέτοιους ἱερεῖς, πού σκορπᾶνε ἀπελπισία, ἐνῶ ὁ ἱερέας πρέπει νά ἔχει τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νά σκορπάει τή χαρά, τήν Ἀνάσταση. Νά σκορπάει ἀπελπισία ὁ ἱερέας ἐπιτρέπεται; Ὄχι βέβαια, ἀλλά ἄν ὁ ἴδιος δέν ἔχει θεραπευθεῖ, πῶς θά θεραπεύσει τούς ἄλλους; «Καί ἔχουν ἀνάγκη ἀπό Ἁγιοπατερικές ἐξετάσεις», ὅπως τά ἔλεγε χαριτωμένα ὁ ἅγιος, «καί ἀφοῦ θεραπευθοῦν, τότε θά διακρίνουν καί μόνοι τους τό ἄρρωστο αὐτό πνεῦμα καί θά γνωρίσουν παράλληλα καί τή θεία Χάρη, γιά νά χρησιμοποιοῦν στό ἑξῆς τίς ψυχές πού πάσχουν τήν θεία ἐνέργεια καί ὄχι τίς ἀνθρώπινες τέχνες». Πῶς θά θεραπευθεῖ ἡ ψυχή, ἄν ὄχι μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ;

- Ξέρετε τό πρόβλημα στή Δύση ποιό εἶναι;

Δέν ἔχουν νόημα ζωῆς. Δέν ξέρουν γιατί νά ζοῦν. Ὁπότε πολύ εὔκολα μποροῦν νά προωθήσουν καί τήν εὐθανασία. ‘Γιατί νά ζεῖς τώρα, κάνε μία ἔνεση καί πέθανε’. Ἰδίως ἅμα προχωρήσει λίγο ἡ ἡλικία καί ἀρχίσουν οἱ πόνοι... Νομιμοποιοῦμε τήν αὐτοκτονία δηλαδή. Καί ἔχει ἀρχίσει καί συζητιέται καί ἐδῶ τό θέμα αὐτό τῆς εὐθανασίας. Ἐκεῖ φτάνει ἡ ἔλλειψη νοήματος ζωῆς! Γιά νά φτάσει κάποιος στό σημεῖο νά ζητήσει εὐθανασία, σημαίνει ὅτι δέν βρίσκει νόημα στή ζωή. Δέν ἔχει ἔννοια ἡ ζωή του. Εἶναι δυνατόν ὅμως νά μήν ἔχει ἔννοια ἡ ζωή μας; Δέν ξέρεις γιατί ζεῖς; Δέν ξέρουν, ὅτι ἡ ζωή αὐτή μᾶς δόθηκε νά ἐτοιμαστοῦμε γιά τήν αἰώνια ζωή, γιά νά μετανοήσουμε, νά ἐξαγοράσουμε τόν καιρό, τήν κάθε εὐκαιρία καί νά ἀνοιχτοῦμε στή χάρη τοῦ Θεοῦ.

Ὅταν λοιπόν προσανατολιστεῖ σωστά ὁ ἄνθρωπος καί θά βοηθήσει σ’ αὐτό ὁ προσανατολισμός τῶν ἁγίων Πνευματικῶν, τῶν Πατέρων μας, τότε καί οἱ ἄνθρωποι θά βροῦνε τό νόημα τῆς ζωῆς.

«Ὅταν ὁ ἄνθρωπος βοηθηθεῖ νά πιστέψει στόν Θεό καί στή μέλλουσα ζωή, τήν αἰώνιο – συλλάβει δηλαδή τό βαθύτερο νόημα τῆς ζωῆς – καί μετανοήσει, ἀλλάξει ζωή, ἔρχεται ἀμέσως ἡ θεία παρηγοριά μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ἀλλοιώνει τόν ἄνθρωπο, διώχνοντας καί ὅλα τά κληρονομικά του. Ἔτσι ἔγινε σέ πολλούς ἀνθρώπους πού μετανόησαν, ἀγωνίστηκαν φιλότιμα, χαριτώθηκαν, ἔγιναν καί Ἅγιοι καί τούς προσκυνᾶμε τώρα μέ εὐλάβεια καί ζητᾶμε καί τίς πρεσβεῖες τους, ἐνῶ πρίν εἶχαν πολλά πάθη καί κληρονομικά».

«Ἐπί παραδείγματι, ὁ Ὅσιος Μωυσῆς ὁ Αἰθίωψ, ἐνῶ πρίν ἦταν ὁ πιό αἱμοβόρος ληστής –καί μάλιστα λέγεται αἰθίωψ γιατί ἦταν μαῦρος, ἦταν τέτοιο χρῶμα τό δέρμα του- μέ κληρονομική κακία –αὐτά τά λέει ὁ ἅγιος Παΐσιος-, μόλις πίστεψε στόν Θεό, μετανόησε, ἀσκήθηκε, ἔφυγαν ὅλα τά πάθη, τόν ἐπισκέφθηκε ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καί ἀξιώθηκε νά λάβει ἀκόμα καί τό προφητικό χάρισμα. Πέρασε δέ στήν εὐαισθησία ἀκόμα καί τόν Μέγα Ἀρσένιο, ὁ ὁποῖος ἦταν ἀπό τή μεγαλύτερη ἀρχοντική οἰκογένεια τῆς Ρώμης, μέ κληρονομικές ἀρετές καί μεγάλη ἐπιστημονική μόρφωση».

«Ἑπομένως, τό πᾶν εἶναι ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ. Τήν ψυχή μπορεῖ νά τήν βοηθήσει μόνο ἕνας χαριτωμένος Πνευματικός, μέ πίστη, πού ἀγαπάει τήν ψυχή καί τήν πονάει, γιατί γνωρίζει τή μεγάλη της ἀξία. Τήν βοηθᾶ στή μετάνοια, τήν ξαλαφρώνει μέ τήν ἐξομολόγηση, τήν ἐλευθερώνει ἀπό τό ἄγχος καί τήν ὁδηγεῖ στόν Παράδεισο ἤ πετάει τόν λογισμό μέ τόν ὁποῖο βασανίζει τήν εὐαίσθητη ψυχή ὁ πονηρός, καί θεραπεύεται».

Ξέρετε πόσο ὑποφέρουν οἱ ἄνθρωποι σήμερα ἀπό λογισμούς; Ποικίλους λογισμούς! Οἱ ψυχολόγοι θά σοῦ ποῦν ἔχεις ἔμμονες ἰδέες καί θά σοῦ δώσουν χάπια. Τί νά σοῦ κάνουν τά χάπια στούς λογισμούς; Θά τά πάρεις λίγο, θά ναρκωθεῖς, μπορεῖ νά γίνεις καί παχύσαρκος, γιατί αὐτά ἀνοίγουν καί τήν ὄρεξη καί γίνεσαι ἕνας ἄχρηστος ἄνθρωπος, μισοκοιμισμένος. Ἔτσι γίνεται ἡ θεραπεία τῆς ψυχῆς; Τό θέμα εἶναι νά βοηθήσεις τόν ἄνθρωπο νά πετάξει τόν λογισμό αὐτόν πού τόν ἀχρηστεύει. Ἀλλά αὐτό χρειάζεται ‘χαριτωμένο’ Πνευματικό, πού ἔχει θεραπευθεῖ ὁ ἴδιος καί μπορεῖ νά σοῦ δείξει τόν δρόμο, νά θεραπευθεῖς κι ἐσύ.

«Δέν ὑπάρχει μεγαλύτερη ἀρρώστια στόν κόσμο ἀπό τόν λογισμό, ὅταν δηλαδή πείσει ὁ διάβολος τόν ἄνθρωπο μέ λογισμούς ὅτι δέν εἶναι καλά. Ὅπως δέν ὑπάρχει καί ἀνώτερος γιατρός σ’ αὐτές τίς περιπτώσεις ἀπό τόν ἔμπειρο Πνευματικό, πού ἐμπνέει ἐμπιστοσύνη μέ τήν ἁγιότητά του καί πετάει αὐτούς τούς λογισμούς ἀπό τά εὐαίσθητα πλάσματα τοῦ Θεοῦ καί θεραπεύει ψυχές καί σώματα δίχως φάρμακα, μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, καί τίς ἐξασφαλίζει καί τόν Παράδεισο».

- Πῶς ἐπιλέγουμε τόν Πνευματικό μας;

Πρῶτον, θερμή προσευχή. Δέν εἶναι ἁπλό πράγμα νά βροῦμε σωστό Πνευματικό. Στίς μέρες μας μάλιστα, λέει καί ὁ Σεβασμιώτατος π. Ἰερόθεος Βλάχος: «Ἀληθινά εἶναι σπάνιοι αὐτοί πού γνωρίζουν νά ποιμαίνουν καλά καί νά ἰατρεύουν τίς λογικές ψυχές». Πολύ προσευχή. Ὑπάρχει μιά προσευχή -δέν θά σᾶς τή διαβάσω- πού ἔχει ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος καταχωρημένη στά ἔργα του, μπορεῖτε νά τή βρεῖτε. Νά παρακαλέσετε τόν Θεό νά σᾶς δώσει σωστό Πνευματικό γιατρό. Ὅπως ἀναζητᾶς τόν καλό γιατρό γιά τό σῶμα σου, ὀφείλεις καί γιά τήν ψυχή σου νά ἀναζητήσεις τόν καλό γιατρό. Ἀλλά προσέξτε:

- Γιατί πολλές φορές πέφτουμε σέ ὄχι καλούς Πνευματικούς‘γιατρούς’;

Γιατί δέν θέλουμε κατά βάθος, ὁλοκληρωτικά τόν Χριστό. Θέλουμε καί λίγο τά πάθη μας. Θέλουμε καί λίγο τήν ἁμαρτία, ὁπότε δέν πᾶμε μέ εὐθεία καρδία στόν Θεό, ἀλλά πλαγίως, ὅπως λέει ἡ Γραφή: Ἄν πᾶς πλαγίως στόν Θεό, πλαγίως θά πάει καί ὁ Θεός σέ σένα. Θά παραχωρήσει δηλαδή ὁ Θεός νά πλανηθεῖς, γιατί θέλεις νά πλανηθεῖς. Ἐνῶ ὁ Θεός θέλει ὅλοι νά σωθοῦμε (Α΄Τιμ. 2,4). Ἀλλά ἐπειδή ἐσύ εἶσαι πονηρός, σέ ἀφήνει νά μάθεις ἀπό αὐτά πού θά πάθεις. Καί σήμερα ὑπάρχουν δυστυχῶς Πνευματικοί χωρίς Ἅγιο Πνεῦμα, τό ἔλεγε καί ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος στήν ἐποχή του, χίλια χρόνια πρίν. Ἔχουμε πολλούς λέει, πνευματικούς χωρίς ἅγιο Πνεῦμα, οἱ ὁποῖοι θά σοῦ ποῦνε –Κάνε καί λίγο τήν ἁμαρτία, δέν πειράζει, ἐγώ θά σοῦ διαβάσω εὐχή νά κοινωνήσεις κιόλας. Καί ποιό εἶναι τό ἀποτέλεσμα; Θά θεραπευθεῖς; Κάθε ἄλλο. Θά πᾶς πιό γρήγορα στήν καταστροφή.

Ἑπομένως χρειάζεται γιά νά βροῦμε σωστό Πνευματικό, νά ἔχουμε εἰλικρίνεια μέ τόν ἑαυτό μας. Νά ἔχουμε ἀποταχθεῖ πλήρως τήν ἁμαρτία, νά τήν ἔχουμε μισήσει καί νά ἔχουμε εἰλικρινή διάθεση νά ἀκολουθήσουμε 100% τόν Θεό.

Στίς μέρες μας θά ἔχετε ἀκούσει τήν διάκριση ‘αὐστηρός Πνευματικός καί ἐπιεικής Πνευματικός’. Λοιπόν, νά σᾶς πῶ ὅτι δέν ὑπάρχουν αὐστηροί καί ἐπιεικεῖς. Ὑπάρχουν ἁπλούστατα γιατροί πού θεραπεύουν καί γιατροί πού δέν θεραπεύουν. Ὅπως στό Νοσοκομεῖο, δέν λές αὐτός εἶναι αὐστηρός γιατρός, ὁ ἄλλος εἶναι ἐπιεικής. Ὑπάρχει γιατρός πού θά σοῦ δώσει τή σωστή θεραπεία καί ὑπάρχει καί ὁ τσαρλατάνος. Πρέπει νά ἐπιλέξεις: ἄν δέν εἶσαι ράθυμος καί δέν ἀγαπᾶς τά πάθη σου, αὐτόν τόν ὁποῖο δέν θά σοῦ χαϊδέψει τά πάθη, ἀλλά αὐτόν πού θά σέ θεραπεύσει μέ ὅ,τι κι ἄν κοστίσει, γιατί βεβαίως ἄν θέλεις νά θεραπευθεῖς, θά πονέσεις λίγο.

Ἔλεγε ἕνας σύγχρονος μεγάλος ἅγιος Γέροντας, τά πάθη εἶναι σάν ρίζες, τά ὁποῖα ἔχουν μπεῖ μέσα στήν καρδιά μας καί τά ὁποῖα πρέπει νά ξεριζώσεις. Ἀλλά ὅταν τά ξεριζώνεις ματώνεις κιόλας, γιά νά βγάλεις τά ριζίδια πού ἔχουν μπεῖ μέσα στήν καρδιά. Ματώνεις, ἀλλά ἔτσι ἔρχεται ἡ πνευματική ὑγεία.

Ἀκόμα κάποια κριτήρια θά σᾶς δώσω. Αὐτός πού θά ἐπιλέξετε θά πρέπει νά εἶναι ὀρθόδοξος, δηλαδή νά λέει ὀρθόδοξα πράγματα. Δέ μπορεῖ νά λέει, π.χ. ὅτι κι ὁ Πάπας εἶναι Ἐκκλησία, νά εἶναι οἰκουμενιστής δηλαδή, ὅτι ὁ Παπισμός καί οἱ Προτεστάντες καί αὐτοί εἶναι Ἐκκλησίες, ὅτι καί αὐτοί ἔχουν τό Ἅγιο Πνεῦμα κι αὐτοί ἔχουν Μυστήρια. Μακριά ἀπό αὐτούς, γιατί ὑπάρχουν καί τέτοιοι. Τό πρῶτο κριτήριο εἶναι αὐτό νά εἶναι Ὀρθόδοξος. Νά πιστεύει ὀρθόδοξα δηλαδή.

Ἕνα δεύτερο βασικό κριτήριο εἶναι νά εἶναι ὁ ἴδιος θεραπευμένος καί φωτισμένος. Πῶς θά τό καταλάβεις αὐτό; Ἀπό τούς καρπούς, λέει ὁ Χριστός, καταλαβαίνεις τό δένδρο. Ἄν ὁ ἴδιος δηλαδή ἔχει τή χαρά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἔχει τήν εἰρήνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἄν ὁ ἴδιος εἶναι μέσα στό ἄγχος, μέσα στήν ταραχή, μέσα στόν θυμό, τί γιατρός εἶναι; Ἀφοῦ δέν ἔχει θεραπεύσει τά δικά του πάθη, θά θεραπεύσει ἐσένα; Ἀπό τούς καρπούς λοιπόν, ἀπό αὐτά πού θά δεῖς στή ζωή του, θά κρίνεις κι αὐτόν.

Αὐτά πού σᾶς λέω εἶναι Ἁγιοπατερικά τά κριτήρια, δέν εἶναι δικά μου, εἶναι τοῦ Ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου, πού ἔχει ἀσχοληθεῖ μέ αὐτό τό θέμα. Τρίτο βασικό κριτήριο εἶναι, λέει ὁ ἅγιος Συμεών, νά δεῖς ἄν κάνει ζωή ἀσκητική, ἄν μιμεῖται τή ζωή τῶν Ὀρθοδόξων Ἁγίων, πού ὅλοι ἦταν ἀσκητές, εἴτε ἦταν μέσα στόν κόσμο, εἴτε ἦταν στήν ἔρημο. Ὅλοι ζοῦσαν μέ νηστεία, ἀγρυπνία καί προσευχή.

Τέταρτο κριτήριο, ἐάν ἔχει τήν ἔξωθεν καλή μαρτυρία. Ἀλλά ἀπό ποιούς; Ὄχι ἀπό τή μάζα, ἀπό τόν πολύ κόσμο. Ἀπό τούς ἁγίους, ἀπό τούς ἀγωνιζομένους πιστούς ἄν ἔχει καλή μαρτυρία. Μπορεῖς νά τό μάθεις αὐτό. Ὅπως στόν καλό γιατρό, θά ἀναζητήσεις τούς καλούς ἀσθενεῖς του γιά νά τόν ἐπιλέξεις.

Πέμπτο καί τελευταῖο κριτήριο εἶναι ἡ προσωπική μας πείρα. Δηλαδή πᾶς ἐξομολογεῖσαι μιά φορά, δυό φορές καί βλέπεις ἄν πέφτει ὁ πυρετός τῶν παθῶν, ἄν ἀρχίζεις νά θεραπεύεσαι. Ἄν ἀρχίζει νά ἔρχεται μέσα σου ἡ χάρη, ἡ εἰρήνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος σημαίνει ὅτι σοῦ ἔδωσε σωστές ὁδηγίες, ἐννοεῖται βέβαια ὅτι θά κάνεις αὐτά πού θά σοῦ πεῖ. Δέν παίρνουμε τήν περίπτωση πού δέν τά ἐφαρμόζεις καί ἁπλῶς πᾶς. Ἐφόσον τά κάνεις, θά πρέπει νά ἀρχίσει ἀμέσως ἡ θεραπεία καί τά σημάδια τῆς θεραπείας νά εἶναι ἐμφανή. Ἄν δέν εἶναι ἐμφανή, κάτι δέν πάει καλά, σοῦ δίνει λάθος θεραπεία. Ὁπότε εἶναι κι αὐτό ἕνα κριτήριο, ἡ προσωπική μας ἐμπειρία.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

- Ἐρ.: Γιά τήν ἐκλογή τοῦ Πνευματικοῦ πού εἴπατε.......

- Ἀπ.: Ὅταν εἶσαι σ’ ἕναν γιατρό καί πᾶς ἕνα χρόνο, δύο χρόνια, πέντε χρόνια καί δέν θεραπεύεσαι, δέν θά τόν ἀλλάξεις; «Ὅπου ἔχουμε πολλούς γιατρούς, μετά ἔχουμε κηδεία», ὅπως λέει καί ἡ παροιμία. Ἔτσι εἶναι καί στά πνευματικά. Σωστό εἶναι αὐτό πού λέτε, ὅταν βρεῖς ὅμως τόν σωστό γιατρό. Ἄν δέν τόν βρεῖς, βεβαίως θά ἀλλάξεις. Μπορεῖ νά κάναμε λάθος ἐπιλογή. Ὡραῖα, θά διορθωθοῦμε. Δέν σημαίνει ἐπειδή ἐπιλέξαμε κάποιον, θά μείνουμε ἐκεῖ διά βίου.

Μερικοί προσκολλῶνται συναισθηματικά. Καί σκέφτονται: ‘Πῶς νά τοῦ τό πῶ τώρα, θά τόν στενοχωρήσω’. Νά τόν στενοχωρήσεις. Ἅμα δέν σέ ἔχει θεραπεύσει; Πρέπει κι αὐτός λίγο νά προβληματιστεῖ, γιατί φεύγεις; Ὅπως εἴπαμε, θεραπεία σημαίνει ὄχι ἁπλῶς νά ζοῦμε μέ τήν κατάθλιψή μας καί τό ἄγχος μας, γιατί αὐτό σέ μαθαίνουν οἱ ψυχολόγοι καί οἱ ψυχίατροι καί οἱ ψυχολογοῦντες Πνευματικοί καί ἱερεῖς, νά συζεῖς μέ τά πάθη σου. Ὁ σκοπός δέν εἶναι νά συζήσουμε μέ τά πάθη μας καί τήν κακομοιριά μας, ἀλλά νά πετάξουμε τά πάθη καί νά βροῦμε τή χαρά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Σήμερα δηλαδή δέν ὑπάρχει Θεός; Δέν ὑπάρχει Ἅγιο Πνεῦμα, δέν ὑπάρχουν οἱ ἐκδηλώσεις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος; Δέν τίς ζεῖ κανένας αὐτές τίς ἐκδηλώσεις; Χάθηκε πλέον ἡ ἁγιοπνευματική ζωή; Δέν ὑπάρχει δυνατότητα νά ζήσουμε τόν Παράδεισο ἐδῶ στή γῆ, ὅπως μᾶς λένε οἱ Ἅγιοι; Ἀλλοίμονο καί βέβαια ὑπάρχει. Ἀλλά οἱ σωστοί θεραπευτές, σᾶς εἶπα, εἶναι σπάνιοι καί πρέπει νά τούς ἀναζητήσετε.

Ἄς τήν χάσουνε τήν πελατεία... αὐτοί πού δέν εἶναι σωστοί Πνευματικοί, δέν πειράζει. Γιατί κι ἐμεῖς, παππούλη μου, πρέπει νά προβληματιστοῦμε. Πρῶτοι ἐμεῖς οἱ ἱερεῖς καί ἐγώ πού τό λέω, γιά τόν ἑαυτό μου. Πόσο καλά ποιμένουμε τόν λαό τοῦ Θεοῦ; Θά δώσουμε φρικτό λόγο στόν Θεό. Ξέρετε τά κρόσια στό πετραχήλι μας εἶναι οἱ ψυχές τῶν ζώντων καί τῶν κεκοιμημένων, πού γιά κάθε μιά ἀπ’ αὐτές θά μᾶς ζητήσει λόγο ὁ Θεός.

Ὁπότε κι ἐσεῖς βοηθᾶτε τήν Ἐκκλησία, ὅταν κάνετε σωστή ἐπιλογή μέ τά κριτήρια πού εἴπαμε. Ξέρετε οἱ Πνευματικοί χωρίς Ἅγιο Πνεῦμα προτιμῶνται ἰδιαίτερα. Γιατί ὅμως; Γιατί καί ὁ λαός δέν θέλει νά ἀλλάξει κατά βάθος. Θέλει νά ζεῖ μέ τά πάθη του. Δυστυχῶς. Ὁπότε θά βρεῖ καί ἕναν ἀνάλογο ψευτογιατρό, πού θά τοῦ παίρνει καί τίς ἐνοχές. ‘Ἐντάξει ἐξομολογοῦμαι κιόλας, ἔχω καί Πνευματικό’. Ξέρετε ἀπό πόσους τό ἀκούω αὐτό; Ἔχω καί Πνευματικό. - Ἀπό πότε ἔχεις νά τόν δεῖς; Δέν θυμοῦνται κἄν, ἄλλα μπορεῖ καί νά τόν βλέπει. Βέβαια πολλά παίζονται κι ἐδῶ. Μπορεῖ νά μή λέει αὐτά ἀκριβῶς πού τοῦ λέει ὁ Πνευματικός, νά τά διαστρέφει κ.λ.π.

Ἀλλά ἕνας πού ἔχει εἰλικρινή διάθεση νά θεραπευθεῖ, θά τόν βρεῖ τόν δρόμο, δέν θά τόν ἀφήσει ὁ Θεός. Κάνοντας θερμή προσευχή -πού εἶναι τό βασικότερο- ὁ Θεός θά σοῦ δώσει τόν σωστό Πνευματικό. Καί μή διστάσετε νά ἀλλάξετε ὅταν δέν θεραπεύεστε, πολύ ἁπλό πράγμα εἶναι. Μήν κολλᾶμε συναισθηματικά σέ πρόσωπα.

- Ἐρ. : Ὅταν ἕνας ἄνθρωπος ἔχει τήν ἀνάγκη νά μιλήσει στόν Πνευματικό του, θά προσπαθήσει νά τόν βρεῖ. Ὅταν ἕνας Πνευματικός στήν ἀρχή μπορεῖ νά ἔχει χίλια ἄτομα, μετά νά αὐξάνουν, γιατί μπορεῖ νά εἶναι καλός καί σιγά-σιγά νά μειώνεται καί ὁ χρόνος πού μποροῦν νά τόν δοῦν. Ἀλλά ὅταν ὑπάρχει ἀνάγκη στό κάθε πνευματικοπαίδι καί δέν μπορεῖ νά τόν δεῖ, ἀρχίζει νά χάνεται. Δηλαδή στό πρόβλημά του νά θέλει νά τόν δεῖ. Τί κάνουμε;

- Ἀπ. : Νά σᾶς πῶ τί ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος: εἶναι μερικοί πού μοῦ δίνουν τριάντα σελίδες ἐξομολόγηση καί ὅλα αὐτά πού γράφουν γιά τόν ἑαυτό τους, τίς τριάντα σελίδες, θά μποροῦσαν νά τά γράψουν σέ μία σελίδα καί νά μή βασανίσουν καί τόν Πνευματικό. Δηλαδή κι ἐμεῖς πρέπει νά μάθουμε νά ἐξομολογούμαστε. Γι’ αὐτό, σᾶς εἶπα, εἶναι τεράστιο τό θέμα.

Ἰδίως οἱ γυναίκες ἔχετε αὐτή τήν ἀδυναμία -δέν θέλω νά νομίσετε ὅτι εἶμαι ἐναντίον σας, μαζί σας εἶμαι- καί ἀντί νά ψάχνετε τή θεραπεία, ζητᾶτε ἁπλῶς μία ψυχολογική ὑποστήριξη. ‘Τόν θέλω τόν Πνευματικό τώρα. Αὔριο δέν θά τόν θέλω, θά μοῦ ἔχει περάσει’. Τώρα τόν θέλω γιατί λειτουργεῖ ὡς πυροσβεστήρας, ἄς ποῦμε, καί θά μοῦ πάρει ὅλη τήν ἔνταση. Μά γι’ αὐτό εἶναι ὁ Πνευματικός; Ὁ Πνευματικός εἶναι γιά νά σέ βοηθήσει νά μήν ἔχεις ποτέ ἔνταση. Γι’ αὐτό εἶναι ὁ Πνευματικός κι ἄν δέν τό ἔχεις πάρει αὐτό τό μάθημα, θά πρέπει νά φροντίσεις νά τό πάρεις γιατί ἡ ἔνταση θά φύγει σήμερα, μετά αὔριο θά ἔρθει κάτι ἄλλο. Πάλι θά ἔχεις ἔνταση. Πάλι τόν Πνευματικό τηλέφωνο. Μεθαύριο πάλι. Ἔ, δέν εἶναι αὐτό θεραπεία.

Σ’ αὐτό δέν φταίει ὁ Πνευματικός, φταῖς ἐσύ, γιατί πᾶς μέ λανθασμένη προσδοκία. Προσδοκᾶς ἀπό τόν Πνευματικό ἕνα στήριγμα, ὅπως ἄλλοι τό κάνουν αὐτό στόν γάμο. Παντρεύονται γιά νά ἔχουν ἕνα στήριγμα. Μά δέν εἶναι ὁ σκοπός τοῦ γάμου νά ἔχεις ἕνα στήριγμα. Σκοπός τοῦ γάμου εἶναι ἡ θέωση. Ὅπως καί ἡ σχέση μας μέ τόν Πνευματικό, δέν εἶναι ἁπλῶς γιά νά ἔχουμε ἕνα στήριγμα πνευματικό, εἶναι ἡ θέωση. Νά ἑνωθοῦμε, νά γίνουμε ἕνα πνεῦμα μέ τόν Πνευματικό καί ὄντας ἕνα πνεῦμα μαζί του καί μέ τήν Ἐκκλησία ὅλη, νά εἴμαστε ἕνα μέ τόν Θεό. Αὐτός εἶναι ὁ σκοπός τῆς ἐξομολόγησης, αὐτός εἶναι ὁ σκοπός καί τοῦ γάμου, νά γίνουμε ἕνα πνεῦμα. Αὐτός εἶναι ὁ σκοπός τῆς ἐνορίας. Αὐτός εἶναι ὁ σκοπός τῆς Ἐκκλησίας. Νά μποῦμε ὅλοι στό ἴδιο πνεῦμα.

Γιά νά ἔχεις ἔνταση, κάτι κάνεις λάθος. Χάνεις, ἀπενεργοποιεῖς τό Ἅγιο Πνεῦμα. Αὐτό πρέπει νά ἀναζητήσεις. Ὄχι ἁπλῶς νά πεῖς τήν αἰτία τῆς ἔντασής σου. Γιατί αὐτό γίνεται συνήθως καί πᾶνε καί λένε ἱστορίες ἀτέλειωτες.

Μοῦ ἔλεγε ἕνας Πνευματικός πολύ καλός: –Τούς κόβω. Αὐτά εἶναι ἱστορίες. Δέν πᾶμε στόν Πνευματικό νά ποῦμε τήν ἱστορία τῆς ζωῆς μας ἤ τό πῶς ἔγινε τό τάδε περιστατικό. Αὐτό φέρνει μιά ψυχολογική ἀνακούφιση, ἀλλά δέν εἶναι ἡ θεραπεία αὐτό.

Στόν Πνευματικό θά πεῖς τίς ἁμαρτίες σου, ἕνα, δύο, τρία, τέσσερα, πέντε, καί θά πεῖς κάποια χαρακτηριστικά συμβάντα γιά νά δώσεις στόν Πνευματικό τήν εἰκόνα σου νά καταλάβει τί συμβαίνει στήν ψυχή σου. Συνεπῶς δέν χρειάζονται πολλά λόγια.

Λέει ὁ ἅγιος Παΐσιος, μέ πέντε λόγια δίνω εἰκόνα στόν Πνευματικό. Καί ὁ ἅγιος Παΐσιος ἐξομολογεῖτο, ἀλλά δέν ἔλεγε ἀτέλειωτες ἱστορίες. Πόσο θέλει νά πεῖς δέκα ἁμαρτίες; Δύο λεπτά. Ἀντε νά πεῖς καί μία εἰκόνα στό κάθε χαρακτηριστικό.. Πέντε λεπτά! Ὄχι μισή ὥρα καί μία ὥρα. Μετά τί θά κάνει ὁ Πνευματικός; Ἅμα θέλει γιά τόν καθένα μία ὥρα, τί θά γίνει; Κάποιες φορές περιμένουν ἄλλοι τριάντα ἤ πενήντα. Συσσωρευτικά τώρα τή Μεγάλη Σαρακοστή μπορεῖ νά φτάσει ὁ Πνευματικός νά δεῖ καί πεντακόσιους καί χίλιους καί δύο χιλιάδες. Δέν σκέφτεσαι καί τούς ἄλλους;

Ἀλλά κυρίως, σᾶς εἶπα, ἡ θεραπεία δέν ἔρχεται μέ τό νά ποῦμε πολλά, ἀλλά μέ τό νά στοχεύσουμε εἰλικρινά στά πάθη μας. Νά κατακεραυνώσουμε τά πάθη μας καί ὄχι νά τά δικαιολογήσουμε. Πολλοί πᾶνε νά δικαιολογήσουν τά πάθη τους καί γι’ αὐτό λένε καί πολλά λόγια. Ἀρχίζουν τήν ἱστορία: ‘Πάτερ, ξέρεις, ἔτσι... ἐδῶ’. –Πές τήν ἁμαρτία σου. Δέν λέει τήν ἁμαρτία της. Θά σοῦ πεῖ μιά ὁλόκληρη ἱστορία κι ἄν τήν πεῖ τήν ἁμαρτία στό τέλος. Ἀλλά μᾶλλον θά πεῖ ὅ,τι εἶναι γιά νά δικαιωθεῖ. Δέν πᾶμε στόν Πνευματικό γιά νά δείξουμε τίς ἀρετές μας. Πᾶμε γιά νά κατακρίνουμε τόν ἑαυτό μας γιατί εἴμαστε μπροστά στόν Θεό ἐκείνη τήν ὥρα. Ἄν πᾶς νά δικαιωθεῖς, ἔχεις τελείως λάθος θεώρηση τοῦ μυστηρίου. Στό μυστήριο, λέει ὁ ἅγιος Παΐσιος, λέω καί παραπάνω. Δηλαδή ἔλεγε: πάω καί λέω στόν Πνευματικό «θύμωσα». Μπορεῖ νά ἔχω χίλια δίκαια πού θύμωσα, δέν τά λέω. Λέω: θύμωσα. Καταλάβατε; Δηλαδή λέω καί παραπάνω, ὄχι λιγότερο, γιατί εἴμαστε μπροστά στόν Θεό.

Πῶς βλέπουμε τόν Πνευματικό μας; Δέν μπορεῖ ὁ Πνευματικός σου νά εἶναι ὁ φίλος σου -ὄχι μέ τήν κακή ἔννοια, μέ τήν καλή ἔννοια- νά τόν ἔχεις στό τσεπάκι ὅποια ὥρα θέλεις. Λένε μερικοί: ‘Θέλω πάτερ, ὅποτε θέλω νά σέ παίρνω τηλέφωνο..’. Τί θά κάνει ὁ Πνευματικός μετά; Θά ἀσχοληθεῖ μέ σένα, θά ἀσχοληθεῖ καί μέ ἄλλους πέντε καί θά χάσει ὅλους τούς ὑπόλοιπους, θά χάσει καί τόν ἑαυτό του. Καλά τόν Πνευματικό δέν τόν σκέφτεσαι;

Σᾶς εἶπα δέν πᾶμε γιά νά βροῦμε ψυχολογική ὑποστήριξη. Πᾶμε γιά νά καταθέσουμε τίς ἁμαρτίες μας, γιά τίς ὁποῖες ἔχουμε μετανοήσει, τίς ἔχουμε μισήσει καί πλέον ἀποφασισμένοι προχωρᾶμε μπροστά.

- Ἐρ.: Νά ρωτήσω κάτι. Ἴσως συμβαίνει περισσότερο σέ μᾶς τούς ἄνδρες γιατί ἔχουμε καί πρόσβαση στό Ἅγιο Ὄρος. Μπορεῖ νά ἔχουμε τόν Πνευματικό μας ἔξω καί ἔτσι ἀκριβῶς ὅπως εἴπατε, εἴτε ἀπό πολύ προσκόλληση νά ὑπάρχει κάποια ντροπή, εἴτε ἀκόμα καί στό Ἅγιο Ὄρος πηγαίνοντας κάποιοι Ἁγιορεῖτες, ἄν καί ἔχουμε τόν Πνευματικό μας ἔξω, ἐπιμένουν ‘νά σᾶς ἐξομολογήσουμε’ καί μᾶς βάζουν κάτω ἀπό τό πετραχήλι. Ἐκεῖ μπορεῖ νά λέμε καί ἁμαρτίες πού δέν τίς ἔχουμε πεῖ στόν Πνευματικό μας. Ἴσως ἐπειδή εἶναι τό Ἅγιο Ὄρος ἤ γιά κάποιο λόγο.. Αὐτή ἡ ἐξομολόγηση ἔχει ἀξία σάν ἐξομολόγηση;

- Ἀπ.: Ἔχεις ἕνα νόσημα καί ἔχεις ἕναν γιατρό καί τοῦ τό λές. Ἔχεις ὅμως κι ἄλλο ἕνα καί δέν τοῦ τό λές. Θά πάρεις σωστή θεραπεία; Δέν θά πάρεις, γιατί δέν ἔχει ὁλοκληρωμένη εἰκόνα γιά σένα. Δηλαδή θά πρέπει νά ἔχουμε ἕναν γιατρό, πού νά τά ξέρει ὅλα τά τῆς ψυχῆς μας. Ἄν δέν τοῦ ἔχεις ἐμπιστοσύνη, κάτι τρέχει. Μπορεῖ νά εἶναι ὁ ἴδιος ἀναξιόπιστος. Θά ἀναζητήσεις ἕναν ἄλλον ἀξιόπιστο. Γιατί ὄντως ὑπάρχει κι αὐτό τό ἐνδεχόμενο.

Προσέξτε ἡ ἐξομολόγηση εἶναι ἀπόρρητη ἀμφίδρομα. Δηλαδή καί ὁ Πνευματικός δέν ἐπιτρέπεται νά πεῖ τίποτα ἀπό αὐτά πού θά τοῦ πεῖτε, ἀλλά καί ἐσεῖς δέν ἐπιτρέπεται νά πεῖτε κάτι πού σᾶς εἶπε ὁ Πνευματικός γιατί αὐτό καταλύει τό ἀπόρρητο τῆς ἐξομολόγησης. Ἡ ἐξομολόγηση εἶναι ἀπόρρητη καί ἀπό ἐσᾶς. Ὅ,τι λέει ὁ Πνευματικός, τό λέει προσωπικά σέ σᾶς. Δέν θά πεῖτε: «Ξέρεις μοῦ εἶπε ὁ Πνευματικός νά κοινωνάω κάνοντας αὐτή τή νηστεία». Αὐτό εἶναι γιά σένα. Ὁπότε τό ἀπόρρητο ἰσχύει ἀμφίδρομα.

Ἄν εἶναι ἀναξιόπιστος ὁ Πνευματικός τόν ἀλλάζουμε, ἐννοεῖται αὐτό. Θά βρεῖς κάποιον θεραπευτή πού θά τά λές ὅμως ὅλα. Δέν μπορεῖ νά λές μισά στόν ἕναν, μισά στόν ἄλλον. Ἄς εἶναι καί στό Ἅγιον Ὄρος! Ἤ θά ἔχεις ἕναν στό Ἅγιο Ὄρος νά τά ξέρει ὅλα καί ἐκεῖνος μετά μπορεῖ νά σοῦ δώσει εὐλογία -πού εἶναι καί σωστό- νά ἔχεις κι ἕναν Πνευματικό στόν κόσμο. Γιατί, ἄν ὁ γιατρός σου εἶναι στήν Κρήτη καί ἐσύ στήν Κατερίνη, ὅταν θά πάθεις ἀτύχημα μέχρι νά φτάσεις στήν Κρήτη, θά ἔχεις πεθάνει ἐνδεχομένως ἀπό τήν αἱμορραγία.

Ἑπομένως, θά πρέπει νά ἔχεις κι ἕναν Πνευματικό ἔξω, γιατί τά ἁμαρτήματα δέν πρέπει νά τά ἀφήνουμε νά χρονίζουν μέσα μας. Ἔπεσες, τρέξε ἀμέσως, τό λέει ὁ ἅγιος Παΐσιος. Μήν ἀναβάλλεις. Γιατί πᾶς καί τό λές μετά ἀπό ἕναν μήνα; Στόν ἕνα μήνα πού τό ἀφήνεις, θά κάνεις ἄλλα δέκα παρόμοια μέ αὐτό. Δυστυχῶς ἔτσι εἶναι. Ὁ διάβολος δέν θά σέ ἀφήσει. Σαπίζει μετά ἡ πληγή. Ἀμέσως, λέει ὁ ἅγιος Παΐσιος, νά δένεις τό τραῦμα. Ἔπεσες ἐντάξει, μπορεῖ νά εἶναι καί μεγάλη ἡ πληγή, τρέξε ἀμέσως. Σήμερα πού ἔχουμε ἕνα σωρό μέσα ἐπικοινωνίας, εἴμαστε ἀδικαιολόγητοι.

Ἀλλα δυστυχῶς ὑπάρχει καί ἡ δική μας πονηρία. Λέει κανείς ‘ἀφοῦ ἔπεσα, ἄς τό κάνω ἀκόμα μερικές φορές, ἀφοῦ μετά θά πάω νά ἐξομολογηθῶ’. Φοβερό πράγμα αὐτό. Προσέξτε αὐτό εἶναι φοβερό. Αὐτό εἶναι πονηρία μπροστά στόν Θεό. Οὐσιαστικά σημαίνει ἀμετανοησία. Δέν ἔχει συναίσθηση ἁμαρτωλότητος καί ἁμαρτίας αὐτός ὁ λογισμός. Μάλιστα αὐτοί οἱ ἄνθρωποι πού σκέφτονται ἔτσι -εἶναι φοβερό αὐτό πού θά σᾶς πῶ, ἀλλά ἰσχύει- πεθαίνουν ξαφνικά. Δέν προλαβαίνουν νά ἐξομολογηθοῦν.

Ὑπάρχει μιά ἱστορία παρεμφερής μέ κάποιον νέο πού πήγαινε νά ἐξομολογηθεῖ καί στό δρόμο μπῆκε σέ ἕνα πορνεῖο καί λέει ‘ἀφοῦ θά ἐξομολογηθῶ τώρα, ἄς πάω νά κάνω ἀκόμα μιά φορά τήν ἁμαρτία καί μετά μία καί καλή θά ἐξομολογηθῶ’. Ἔμεινε μέσα στό πορνεῖο. Δέν πρόλαβε νά ἐξομολογηθεῖ. Εἶναι σάν νά λές: «Ἔσπασα τό χέρι μου, ἄς σπάσω καί τό πόδι μου τώρα, ἀφοῦ θά πάω στό νοσοκομεῖο, νά ἔχει πιό πολύ δουλειά ὁ γιατρός». Εἶναι λογική αὐτή; Κι ὅμως ἔτσι λειτουργοῦμε πνευματικά. Εἶναι φοβερό.

Μιά μέρα, ἄν θέλει ὁ Θεός, νά ποῦμε ὅλες αὐτές τίς παγίδες, δέν μποροῦμε νά τά ποῦμε ὅλα σέ μιά ὁμιλία. Πολλές παγίδες ὑπάρχουν καί πολύ μᾶς πλανάει ὁ διάβολος σ’ αὐτό τό θέμα. Πολλά λάθη κάνουμε στήν ἐξομολόγηση. Καί πρίν καί μετά καί κατά τή διάρκεια τῆς ἐξομολόγησης, γι’ αὐτό καί δέν θεραπευόμαστε.

- Ἐρ. : ……………........

- Ἀπ.: Εἶναι τό ἰδανικό αὐτό, νά ἔχει τό ζευγάρι τόν ἴδιο Πνευματικό. Γιατί ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος, εἶναι σάν τήν πόρτα μέ τήν κάσα. Ἄν τήν κάσα τήν φτιάξεις στήν Ἀριδαία καί τήν πόρτα τήν φτιάξεις στήν Κατερίνη, θά ταιριάξει ποτέ; Πολύ δύσκολα.. Πρέπει ὁ ἴδιος μαραγκός νά φτιάξει καί τήν κάσα καί τήν πόρτα. Ἔτσι εἶναι καί τό ἀνδρόγυνο.

Νά ἔχουν τόν ἴδιο Πνευματικό εἶναι τό καλύτερο καί μέσα σ’ αὐτόν τόν Πνευματικό νά μποῦν καί τά παιδιά, τά ὁποῖα πρέπει νά ἐξομολογοῦνται, σημειῶστε το, ἀπό τεσσάρων ἐτῶν. Ἔχουμε κατέβει πάρα πολύ ἡλικιακά στήν πονηρία καί στήν κακία καί τά παιδάκια μέσω τῶν κινητῶν καί τοῦ ἴντερνετ ξέρουν τά πάντα. Δυστυχῶς τά βλέπουν καί τά κάνουν. Τά κάνουν καί μεταξύ τους, γι’ αὐτό νά μήν εἶστε τελείως ἀπονήρευτοι. Εἶναι κάποιοι πού λένε –Τά παιδάκια μου ἀκόμα καλά εἶναι. Καί τά παιδάκια κάνουν ἕνα σωρό ἁμαρτίες.

- Ἐρ. : Γιατί οἱ Πνευματικοί ὅταν βρίσκουν τόν ἐξομολογούμενο, πού βρίσκεται στό Μυστήριο τῆς ταπείνωσης, τῆς μετάνοιας καί ἀναγνωρίζει ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, δέν τόν στέλνει κατευθείαν στή δικαίωση, στήν Ἀνάσταση, νά πάρει τή Θεία Κοινωνία καί χρησιμοποιεῖται ἀπό πολλούς Πνευματικούς ὁ αὐστηρός κανόνας; Ἐπειδή ὁ κόσμος τώρα λόγω οἰκονομικῶν, λόγω προβλημάτων θέλουν ἄμεση λύση, μετοχή στή Θεία Κοινωνία καί μετά νά ἀκολουθήσουν τήν ἐν Χριστῶ ζωή.

- Ἀπ.: Εἴμαστε στόν αἰῶνα τῆς ταχύτητας! Ὅλα τά θέλουμε γρήγορα, ἐδῶ καί τώρα. Λοιπόν, κοιτᾶξτε. Ἡ ψυχή μας, ὅπως καί τό σῶμα μας γιά νά θεραπευθεῖ θέλει τόν χρόνο της. Οἱ ἅγιοι Πατέρες τά κανόνισαν αὐτά. Δέν τά κανονίζει ὁ Πνευματικός. Εἶναι τά λεγόμενα ἐπιτίμια. Τί σημαίνει ἐπιτίμιο τώρα; Δέν εἶναι ἐκδίκηση, οὔτε τιμωρία. Δέν μᾶς τιμωρεῖ ὁ Πνευματικός ὅταν μᾶς λέει: θά κάνεις μισό χρόνο ἤ ἕνα χρόνο γιά νά κοινωνήσεις. Εἶναι ὁ χρόνος πού χρειάζεται ἡ ψυχή μας, γιά νά μπορέσει νά ἀντέξει αὐτό τό μεγάλο φάρμακο πού λέγεται Θεία Κοινωνία.

Θά σᾶς τό πῶ μ’ ἕνα ἰατρικό παράδειγμα. Παθαίνεις γαστρορραγία. Πᾶς στό νοσοκομεῖο καί ὁ γιατρός σοῦ λέει «Δέν θά φᾶς κρέας». Αὐτό εἶναι τιμωρία; Ὄχι, τό στομάχι σου δέν μπορεῖ νά φάει κρέας, νά τό χωνέψει τό κρέας γιά κάποιο χρονικό διάστημα. Ἄν πᾶς σ’ ἕνα γιατρό καί σοῦ πεῖ «Δέν πειράζει, νά τρῶς ἀπ’ ὅλα». Αὐτός εἶναι καλός γιατρός; Ὄχι, εἶναι φονιάς γιατί, ἄν φᾶς κρέας, θά συνεχιστεῖ ἡ γαστρορραγία καί θά πεθάνεις.

Ἔτσι εἶναι καί στά πνευματικά. Ὅταν κάνεις, γιά παράδειγμα, πορνεία. Τί λένει οἱ κανόνες ξέρετε; Αὐτά πού κάνουν οἱ νέοι σήμερα, εἶναι πορνεῖες, οἱ προγαμιαῖες σχέσεις. Ἑφτά χρόνια νά μήν κοινωνήσεις. Τί σημαίνει αὐτό; Εἶναι τιμωρία; Ὄχι. Εἶναι ὁ χρόνος πού χρειάζεται ἡ ψυχή γιά νά ἐπανέλθει λίγο στό φυσιολογικό της, νά μπορέσει ὁ ἄνθρωπος νά μετανοήσει. Βέβαια, ὄχι ἑφτά χρόνια συνεχίζοντας τίς προγαμιαῖες σχέσεις. Νά σταματήσει τήν προγαμιαία σχέση καί ἀπό τή στιγμή πού θά σταματήσει σέ ἑφτά χρόνια νά κοινωνήσει. Εἶναι ὁ χρόνος πού χρειάζεται ἡ ψυχή γιά νά βρεῖ λίγο τόν ἑαυτό της καί νά μπορέσει νά ἀντέξει αὐτό τό μεγάλο φάρμακο πού λέγεται Θεία Κοινωνία.

Ὅπως ἕνας πού παθαίνει ἕνα φοβερό αὐτοκινητιστικό ἀτύχημα, σπάζει χέρια, πόδια, κεφάλι, σπονδυλική στήλη καί πάει στήν ἐντατική. Μποροῦμε αὐτόν τόν ἄνθρωπο τήν ἄλλη μέρα, νά τοῦ κάνουμε ἐνέσεις, νά τοῦ κάνουμε ὁρμόνες, βιταμίνες καί νά τόν σηκώσουμε νά τρέξει κατοστάρι; Θά τόν διαλύσουμε. Μπορεῖ ἕνας τρελός γιατρός νά τό κάνει. Νά τοῦ κάνει ὁρμόνες, κορτιζόνες κ.λ.π. καί νά τόν σηκώσει. Τί θά γίνει; Τίποτα δέν θά γίνει. Θά τόν σκοτώσει τόν ἄνθρωπο. Ἔτσι εἶναι καί στήν ψυχή.

Ἡ ψυχή πρέπει νά ἔλθει σέ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητας. Πολλοί πού ἔχουν κάνει τέτοια ἁμαρτήματα, οὔτε κἄν διανοοῦνται νά τά ἐξομολογηθοῦν. Ξέρετε πόσοι νέοι ἔρχονται καί δέν μοῦ τό λένε καθόλου; Καί τούς ρωτάω, γιατί ἔχω γίνει καί ἐγώ πανεπιστήμιο κακίας ἀπό αὐτά πού ἔχω ἀκούσει τόσα χρόνια. Τούς λέω –Ξέρεις καμιά κοπέλα... Ἔχεις ἐσύ καμιά κοπέλα; Καί λέει: -Ναί πάτερ, φυσικά! Ἔχω σχέση. Δέν τό εἶπε αὐτό. Ἄν δέν τόν ρωτοῦσα δηλαδή, θά διέφευγε αὐτό καί θά ἔφευγε ὁ νέος ἀθεράπευτος. Τοῦ λέω –Παιδί μου τό ξέρεις ὅτι αὐτό..; -Ναί, λέει, τό ξέρω πάτερ. Δέν τοῦ δίνει σημασία ἤ μερικοί οὔτε τό ὑποψιάζονται.

Νά τοῦ πεῖς: παιδάκι μου δέν ξέρεις τί σοῦ γίνεται, φύγε; Ὄχι, θά τό βοηθήσεις. Θά τοῦ δώσεις νά καταλάβει ὅτι αὐτό πού κάνει εἶναι ἀντίθετο στίς προδιαγραφές του. Εἴπαμε προηγουμένως γιά τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, ὅτι εἶναι προδιαγραφές ζωῆς. Μιά προδιαγραφή ζωῆς εἶναι αὐτό πού λέει ἡ Γραφή: «τό σῶμα οὐ τῇ πορνείᾳ» (Α΄Κορ. 6,13). Δέν ἐπιτρέπεται νά βάζεις τό σῶμα στήν πορνεία, τό καταστρέφεις.

Μά θά πεῖ κανείς: «Πέντε λεπτά πρίν τόν γάμο εἶναι πορνεία καί πέντε λεπτά μετά δέν εἶναι»; Ναί, ἀκριβῶς ἔτσι εἶναι. Πέντε λεπτά μετά δέν εἶναι γιατί κάνεις ὑπακοή. Εἶσαι πλέον στήν ὑπακοή καί ἔχει κάνει ὁ Χριστός τήν σαρκική ἕνωση. Ξέρετε ποιά εἶναι ἡ σαρκική ἕνωση τοῦ ἄνδρα καί τῆς γυναῖκας; Ὅταν παίρνει τό χέρι τοῦ γαμπροῦ καί τῆς νύφης ὁ ἱερέας, στό Μυστήριο τοῦ Γάμου καί τά ἑνώνει. Τό ἔχετε δεῖ αὐτό στό Μυστήριο τοῦ Γάμου; Τότε εἶναι ἡ πρώτη σαρκική ἐπαφή τοῦ ἄνδρα καί τῆς γυναῖκας καί γίνεται ἀπό τόν ἱερέα, δηλαδή ἀπό τόν Χριστό.

Ἄν κάποιος πεῖ: –Τί λές τώρα, τί φανατικά, τί αὐστηρά πράγματα, ποιός Χριστός, ἐγώ θά τό κάνω μόνος μου. Δέν μπορῶ; Μπορεῖς. Βέβαια μπορεῖς, ἀλλά μετά καταστρέφεσαι, γιατί δέν κάνεις ὑπακοή. Ἄν χάσαμε τόν Παράδεισο, ἀπό τήν παρακοή μας τόν χάσαμε. Βγαίνεις ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία, βγαίνεις ἔξω ἀπό τόν Χριστό, βγαίνεις ἔξω ἀπό τήν ζωή.

Νά γιατί σήμερα οἱ νέοι εἶναι ὅλοι κατεστραμμένοι μέ τά ναρκωτικά, μέ τήν ἀνασφάλεια, μέ τίς φοβίες, μέ τίς καταθλίψεις καί καταλήγουν στήν αὐτοκτονία. Ξέρετε πόσες χιλιάδες ἐκτρώσεις ἔχουμε ἀπό κορίτσια κάτω τῶν δεκαέξι ἐτῶν κάθε χρόνο στήν Ἑλλάδα; Αὐτός εἶναι ὁ καρπός τῶν προγαμιαίων σχέσεων, στίς ὁποῖες ὠθοῦνται τά παιδιά ἀπ’ τίς ἴδιες τίς μητέρες καί τούς πατέρες. Μή μοῦ πεῖτε, ὄχι. Ἡ ἴδια ἡ μητέρα ἀφήνει τό κορίτσι της νά βγαίνει ἔξω μέχρι μία τό βράδυ δώδεκα καί δεκατρία χρονῶν καί λένε ‘Τί πειράζει; Ὅλα τά παιδιά ἔτσι κάνουν σήμερα. Μήν εἶσαι καί φανατικός’. Μετά ὅμως θά ἔχεις καί τούς καρπούς καί τίς καταθλίψεις καί θά τρέχεις στούς Πνευματικούς ἀργότερα ‘Πάτερ, κάνε προσευχή τό παιδί μου τρελάθηκε, ἔχει κατάθλιψη...’. Θά κάνουμε προσευχή, ἀλλά πρέπει καί ἐσύ νά λάβεις τά μέτρα σου.

Τά ἐπιτίμια λοιπόν δέν εἶναι τιμωρία. Τά ἐπιτίμια εἶναι θεραπεία. Ὁπότε ὁ καλός γιατρός θά σέ βοηθήσει νά συναισθανθεῖς τήν ἁμαρτία σου. Αὐτό πού σᾶς εἶπα γιά τήν πορνεία ὅτι ἔχει κανόνα ἑφτά χρόνια, οἱ Πατέρες τό ἔβαλαν γιά νά καταλάβουμε τί σοβαρό σφάλμα κάνουμε, τί μεγάλη ζημιά κάνουμε στήν ὕπαρξή μας. Ἄν κάνεις μοιχεία, ξέρετε ποιό εἶναι τό ἐπιτίμιο, πού μερικοί τό θεωροῦν ψύλλου πήδημα; Εἶναι διπλάσιο, δεκατέσσερα χρόνια τό ἐπιτίμιο. Γιά νά καταλάβεις τί ζημιά κάνεις, ὅταν πέφτεις στό ἁμάρτημα τῆς μοιχείας. Διασπᾶς τήν οἰκογένεια, δηλαδή τήν Ἐκκλησία. Γιατί ἡ οἰκογένεια εἶναι κατ' οἶκον Ἐκκλησία καί προσβάλλεις ὄχι μόνο τό σῶμα σου, ἀλλά ὅλη τήν Ἐκκλησία.

Σήμερα ἀνεξέλεγκτα ἀφήνουν οἱ γονεῖς τά παιδιά νά πορνεύουν, νά συζοῦν, νά κάνουν πολιτικούς γάμους, νά πηγαίνουν στούς πολιτικούς γάμους τους, νά τούς λένε καί μπράβο καί συγχαρητήρια καί δέν τό θεωροῦν σπουδαῖο. Μετά νά λεγόμαστε καί χριστιανοί. Νά πηγαίνουμε στόν Πνευματικό καί νά θέλουμε νά κοινωνήσουμε κιόλας. Ἐμεῖς οἱ ἴδιοι ἐγκρίνουμε τίς ἁμαρτίες καί μετά λυπόμαστε μέ τά ἀποτελέσματα. «Ὅλοι ἔτσι κάνουν σήμερα, γιατί νά μή μέ ἀφήσει ὁ Πνευματικός νά κοινωνήσω, θά πάω σέ κανέναν ἄλλον». Πήγαινε. Δέν θέλεις νά θεραπευτεῖς. Ἁπλούστατα ψάχνεις κάποιον νά σοῦ χαϊδέψει τά πάθη σου, ὄχι νά σέ θεραπεύσει.

Ἑπομένως, νά ἔχουμε εἰλικρίνεια πρῶτα μέ τόν ἑαυτό μας. Νά μποῦμε στήν θεραπευτική τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτά πού ἔχουμε στήν Ἐκκλησία, δέν τά βγάζουμε ἐμεῖς οἱ Πνευματικοί, τά βρήκαμε ἀπό τούς ἁγίους μας, ἀπό τόν Χριστό δηλαδή καί ὁ Χριστός εἶναι ὁ γιατρός τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων καί ὅλα αὐτά πού ἔχουμε ὡς ἐπιτίμια εἶναι οἱ θεραπευτικές ὁδηγίες, πού μᾶς δίνει.

Δέν εἶναι μόνο ἡ ἀποχή ἀπό τήν Θεία Κοινωνία. Ἐπιτίμιο εἶναι καί οἱ γονυκλισίες. Ἐπιτίμιο εἶναι καί ἡ νηστεία. Οἱ Κανόνες ὁρίζουν: ἄν κάνεις νηστεία, ἄν κάνεις γονυκλισίες, μειώνεται ὁ χρόνος ἀποχῆς ἀπό τήν Θεία Κοινωνία, ἀνάλογα μέ τήν ἀγωνιστικότητά σου. Ἄν σέ δεῖ ὁ Πνευματικός νά ἔχεις ἀγωνιστικότητα τά ἑφτά χρόνια θά στά κάνει ἕναν χρόνο.

Ἀλλά δέν μπορεῖ νά σοῦ πεῖ, ὅπως λένε κάποιοι Πνευματικοί -χωρίς Ἅγιο Πνεῦμα- ‘Δέν πειράζει παιδάκι μου, ἀφοῦ θά παντρευτεῖτε συνεχίστε τίς σχέσεις ἤ κάντε τρεῖς μέρες ἀποχή καί κοινωνῆστε’. Αὐτό εἶναι σκότωμα. Σκότωμα ψυχῆς. Αὐτό εἶναι δολοφονία. Αὐτοί δέν εἶναι Πνευματικοί. Αὐτοί εἶναι ἐγκληματίες. Γι’ αὐτό σᾶς λέω πρέπει νά προσέξετε σέ ποιούς θά πηγαίνετε καί σέ ποιούς θά στέλνετε τά παιδιά σας. Εὐχαριστῶ γιά τό ἐρώτημα. Εἶναι πολύ καίριο κι αὐτό.

- Ἐρ. : ……………........

- Ἀπ.: Τήν ἄφεση τήν παίρνουμε. Ἀλλά ἡ θεραπεία θέλει χρόνο. Σᾶς εἶπα δικαιώνεται καί σώζεται, ἀλλά γιά νά πάρει τή Θεία Κοινωνία, εἶναι ὅπως ἕνας πού ἔχει πάθει γαστρορραγία. Πῆγε στό νοσοκομεῖο, πῆρε τή σωστή θεραπεία, ἀλλά δέν μπορεῖ νά φάει ἀμέσως κρέας. Τό νά φάει κρέας δέν εἶναι ἡ δικαίωση, εἶναι ἡ ὁλοκλήρωση τῆς θεραπείας. Ὅταν παίρνεις τή συγχώρεση ἀπό τόν Πνευματικό, παίρνεις καί τή δικαίωση, εἶσαι ἐντάξει. Ἐγώ πολλές φορές λέω στούς ἀνθρώπους «Μπορεῖ νά ἔχεις ἐπιτίμιο ἀκοινωνησίας καί νά πεθάνεις. Θά πᾶς στόν Παράδεισο γιατί ἔχει ἀναλάβει τήν ψυχή σου ὁ Θεός».

Δέν εἶναι βραβεῖο ἡ Θεία Κοινωνία, οὔτε δικαίωση. Δικαίωση παίρνεις ἀπό τή στιγμή πού λαμβάνεις τήν ἄφεση, εἶσαι ἐντάξει μπροστά στόν Θεό. Ἐξαρτᾶται ὅμως ἀπό τή συνέπεια τῆς μετάνοιας πού θά ἔχεις ἔτσι ὥστε νά μήν ξαναπέσεις. Ἕνας πού πολύ εὔκολα θά κοινωνήσει, θά ξαναπέσει καί πολύ εὔκολα γιατί δέν εἶναι θεραπευμένος. Δέν μπορεῖ νά κρατήσει τή Χάρη. Παίρνουμε τήν ἄφεση, ἀλλά γιά νά φυλάξουμε τή Χάρη καί μάλιστα τῆς Θείας Κοινωνίας χρειάζεται καί ὁ χρόνος πού ἔχουν ὁρίσει οἱ Πατέρες γιά νά ἔρθουμε σέ μετάνοια καί νά κάνουμε κόπους ἀναλόγους μέ τήν ἁμαρτία. Θά πρέπει ἡ μετάνοιά μας καί ἡ συντριβή τῆς καρδιᾶς μας καί ἡ λύπη νά εἶναι κατ’ ἀναλογία τοῦ σφάλματος, λένε οἱ Πατέρες, ἔτσι ὥστε νά μήν ξαναπέσουμε. Τό ζητούμενο δέν εἶναι νά κοινωνήσουμε καί νά ξαναπέσουμε ἀμέσως μετά. Αὐτό δέν εἶναι ἐπιτυχία. Μᾶλλον κάναμε ἀκόμα μιά ἁμαρτία. Τό θέμα εἶναι νά κοινωνήσουμε καί νά μήν ξαναπέσουμε. Νά θεραπευτοῦμε. Αὐτό εἶναι ἀληθινή μετάνοια.

- Ἐρ. : ……………………………

- Ἀπ. : Ὑπάρχει καί τό ἐνδεχόμενο νά μή μᾶς ἕχει δώσει σωστές ὁδηγίες, γι’ αὐτό σᾶς εἶπα νά προσέξετε στήν ἐπιλογή τοῦ Πνευματικοῦ, ἀλλά ὑπάρχει καί ἡ πιθανότητα πού εἴπατε νά μήν ἀκολουθήσαμε τίς σωστές ὁδηγίες, γιατί δέν πᾶμε μέ τό σωστό πνεῦμα. Γιά νά μήν ξαναπέσουμε στίς ἁμαρτίες μας, χρειάζεται νά κάνουμε καί νηστεία, νά κάνουμε καί ἀγρυπνία, νά κάνουμε καί ἁγιοπατερική μελέτη, νά κάνουμε καί ἀδιάλειπτη προσευχή. Ἄν αὐτά ὡς τώρα δέν τά ἔκανες, μέ τό νά ἐπιτρέψει ὁ Πνευματικός νά κοινωνήσεις, δέν σέ βοηθάει γιατί ἐσύ οὔτε μετά τή Θεία Κοινωνία θά ἀλλάξεις.

Ἐνῶ, ἄν σοῦ πεῖ «Παιδί μου, ἕνα διάστημα θά κάνεις πνευματική μελέτη, θά κάνεις προσευχή, θά κάνεις μετάνοιες, θά κάνεις νηστεία», σέ βάζει μέσα στή θεραπευτική ἀγωγή τῆς Ἐκκλησίας καί σέ βάζει στό δρόμο τῆς θεραπείας. Μήν τά θέλουμε μαγικά. Αὐτό εἶναι, ἔχουμε μάθει σέ μιά σωτηρία μαγικῶ τῶ τρόπω. Δέ γίνεται ἔτσι ἡ σωτηρία μας.

Ὅπως καί στό σῶμα, μέ τό πού μπαίνεις στό νοσοκομεῖο καί σοῦ βάζει ὁ γιατρός τή διάγνωση, θεραπεύτηκες κιόλας; Ἄν δέν πάρεις τά φάρμακα, δέν κάνεις ὑπομονή μέρες ἤ καί μῆνες θά θεραπευτεῖς ποτέ; Ὄχι. Ἄν σηκωθεῖς νά φύγεις, γιατί νομίζεις ὅτι ἕγινες καλά, θά γίνεις καλά; Μέ τό πού μπῆκες στό νοσοκομεῖο καί βγῆκες; Ὄχι, βέβαια. Εἶναι ἀπαραίτητο νά πάρουμε καί τά φάρμακα.

- Ἐρ. : Ἡ συνεργασία Πνευματικοῦ καί ψυχολόγου ἐνδείκνυται; Καθ’ ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας δέν καταργεῖ τήν ἐπιστήμη.

- Ἀπ.: Σᾶς εἶπα πού βασίζεται ἡ σύγχρονη ψυχιατρική καί ψυχολογία. Κατά κύριο λόγο βασίζεται στόν Φρόυντ καί στόν Γιούνγκ, οἱ ὁποῖοι ἦταν ἀποκρυφιστές. Προσέξτε το αὐτό. Εἶναι δεδομένα σύγχρονα αὐτά πού σᾶς λέω, ἀλλά μᾶς ἔχουν πείσει ὅτι εἶναι ἐπιστήμη. Τό ἴδιο μέ τήν θεωρία τοῦ Δαρβίνου, ἐνῶ δέν εἶναι ἐπιστήμη. Εἶναι μιά ἁπλή θεωρία ἀναπόδεικτη. Ὡστόσο ἔχουμε πολλές ἀποδείξεις γιά τό ἀντίθετο τῆς θεωρίας τοῦ Δαρβίνου. Ἀλλά τά διδάσκουν τεχνηέντως οἱ ἄθεοι στά παιδιά μας ὡς ἐπιστημονικές γνώσεις, ἐνῶ δέν εἶναι.

Ὅπως εἴπαμε, σέ μία μόνο περίπτωση μπορεῖ νά βοηθήσει ὁ ψυχίατρος, ὅταν ἔχει πάθει βλάβη τό νευρικό σύστημα καί ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀποδιοργανωθεῖ νευρολογικά. Οὐσιαστικά οἱ ψυχίατροι εἶναι γιατροί τοῦ νευρικοῦ συστήματος, πρέπει νά τό καταλάβουμε εἶναι παραπλανητικός ὁ ὅρος. Εἶναι νευρολόγοι. Εἶναι ἄνθρωποι πού ἀσχολοῦνται μέ τό νευρικό σύστημα. Ἤδη στά ξένα κράτη ἔχουν ἀρχίσει νά τό ἀλλάζουν, δέν τούς λένε πλέον ψυχιάτρους. Ψυχίατρος καί νά μήν πιστεύεις ὅτι ὑπάρχει ψυχή εἶναι ἀντίφαση ἐν τοῖς ὅροις. Ὁ ψυχίατρος ὅπως λειτουργεῖ σήμερα εἶναι νευρολόγος, εἶναι γιατρός τοῦ νευρικοῦ συστήματος. Ὅταν ἔχει βλαφτεῖ λοιπόν τό νευρικό σύστημα, ναί, θά πάρει κάποια χάπια.

Ἄν θέλει ὅμως νά θεραπευτεῖ, θά πρέπει νά πολεμήσει τήν ὑπερηφάνεια, τόν ἐγωισμό καί τήν κακή σχέση μέ τόν Θεό. Ἀπό ἐκεῖ ξεκινᾶνε ὅλα. Ἄν δέν ἀποκαταστήσουμε τή σχέση μέ τόν Θεό, ἔλεγε ὁ ἅγιος Πορφύριος, τόν θεῖο ἔρωτα, δέν θεραπεύεται ὁ ἄνθρωπος. Πάντα θά εἴμαστε μέσα στήν κατάθλιψη, μέσα στήν μελαγχολία, γιατί ἡ ψυχή μας εἶναι φτιαγμένη γιά τόν Θεό. Ἄν δέν βροῦμε τόν Θεό, ζοῦμε τή μιζέρια, τή μελαγχολία, ζοῦμε ὅλα αὐτά τά ψυχολογικά, τά ὁποῖα αὐξάνουν. Τό 2030 ὁ Παγκόσμιος Ὀργανισμός Ὑγείας ἀνακοίνωσε ὅτι θά εἶναι ἡ πρώτη αἰτία θανάτου καί ἀναπηρίας τά ψυχολογικά. Κι ὅμως μυαλό δέν βάζουμε...

- Ἐρ. : Ἤθελα νά ρωτήσω γιά τόν πατέρα πού εἶχε τό χάρισμα καί ἔβλεπε τούς μοναχούς μέ τό φωτεινό ἤ σκοτεινό πρόσωπο. Δέν ξέρω τί ἰσχύει, ὁ μοναχός ἐκεῖνος μέ τό σκοτεινό πρόσωπο δέν εἶχε τήν ἀνάγκη τῆς ἐξομολόγησης στόν Πνευματικό;

- Ἀπ. : Αὐτός πού ἔκανε ὑπόσχεση στόν Θεό μπροστά, ἀμέσως γεύθηκε τή μεταμόρφωση. Δηλαδή κοιτᾶξτε ὁ Θεός δέ λειτουργεῖ νομικιστικά.

Ὑπάρχει ἕνα ἄλλο ὡραιότατο περιστατικό πάλι στό Γεροντικό μέ μιά γυναίκα, ἡ ὁποία ἔπεσε στήν πορνεία. Ἦταν γνωστή στούς Πατέρες καί στείλανε κάποιον μοναχό νά τῆς μιλήσει. Αὐτός τῆς λέει «Παιδί μου, τί σοῦ φταίει ὁ Χριστός καί τόν ἀρνήθηκες; Καί τοῦ λέει ἐκείνη ἡ καημένη «Ἔνι μετάνοια, ἀββᾶ;», ὑπάρχει μετάνοια καί γιά μένα;

Αὐτό πού σᾶς εἶπα, ὁ διάβολος προσπαθεῖ νά μᾶς ἀπελπίσει. Τήν εἶχε ἀπελπίσει σχεδόν αὐτή τήν κακομοίρα καί λέει «γιά μένα ὑπάρχει σωτηρία;». Εἶχε συνείδηση, ἤξερε τί ἔκανε. «Ἔνι», τῆς λέει, «ὑπάρχει, ὑπάρχει μετάνοια, σήκω νά φύγουμε». Ἔτσι ξιπόλητη, ὅπως ἦταν καί ἀκάλυπτη, -μήν κοιτᾶτε σήμερα οἱ γυναῖκες πού δέν καλύπτονται, τότε σκεπάζαν τό κεφάλι τους, φοροῦσαν μαντήλι-βγῆκε μαζί του. Τήν πῆρε καί πηγαίνανε πρός τό Μοναστήρι, στήν ἔρημο. Αὐτή ἡ κακομοίρα, ὅπως ἦταν ξιπόλητη μέσα στά ἀγκάθια, πληγώθηκε. Τέλος πάντων, νύχτωσαν, τῆς ἔβαλε ἕνα λιθάρι γιά προσκεφάλι, τῆς λέει κοιμήσου ἐσύ ἐδῶ, αὐτός πῆγε καμιά τριανταριά μέτρα πιό πέρα καί κοιμήθηκε.

Τό πρωί πλησίασε νά τῆς μιλήσει γιά νά συνεχίσουν τόν δρόμο γιά τό Μοναστήρι. Τῆς φωνάζει, τίποτα αὐτή. Πάει κοντά, τή χτυπάει λίγο στό πόδι, δέν κουνιόταν. Τί ἔγινε; Πέθανε. Εἶχε πεθάνει.

Τώρα; Σώθηκε ἤ δέν σώθηκε; Τό εἶπε στούς Πατέρες στή Σκήτη καί τί ἀποκάλυψε ὁ Θεός; Ὅτι αὐτή μέ τή μετάνοια καί τήν ἀποφασιστικότητα πού ἔδειξε, ὅπως ἦταν, πού ἄφησε καί τούς ἐραστές καί τά πάντα, οὔτε σκεπάστηκε, οὔτε φόρεσε παπούτσια, εὐαρέστησε στόν Θεό. Καί τό ὅτι καταπληγώθηκε, ὅλη αὐτή ἡ πορεία λειτούργησε καί ὁ Θεός δέχθηκε τή μετάνοιά της.

Εἶχε ἐξομολογηθεῖ αὐτή; Ὄχι. Εἶχε! Εἶχε πάρει τήν ἀπόφαση. Γι’ αὐτό, μετάνοια εἶναι ἡ ἀπόφαση, δέν εἶναι νά πᾶμε νά τά ποῦμε, τό ἔχουμε κάνει θέμα νομικιστικό. Νά πᾶμε νά ποῦμε τίς ἁμαρτίες μας. Καί πού τίς εἴπαμε, ἀλλάξαμε; Πόσοι ἐξομολογοῦνται καί μετά ἀλλάζουν ζωή; Οἱ πιό πολλοί ἁπλῶς ἐξομολογοῦνται, ἀλλά συνεχίζουν τά ἴδια. Ὁ Θεός νά μᾶς ἐλεήσει ὅλους. Τό θέμα δέν εἶναι ἁπλῶς νά ἐξομολογηθοῦμε, εἶναι νά γίνει σταθμός ζωῆς. Νά λές χίλιες φορές νά πεθάνω, παρά νά ξανακάνω τά ἴδια.

Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

http://hristospanagia3.blogspot.gr/