Φωτογραφία «Ῥωμαίικου Ὁδοιπορικοῦ»
Ἀπὸ τὸ βιβλίο «Ἐμπειρικὴ Δογματικὴ» Τόμος Β΄ Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ἰεροθέου,
προφορικὲς παραδόσεις τοῦ π. Ἰωάννου Ρωμανίδη
Οἱ ὀρθόδοξες προϋποθέσεις τῶν Συνόδων
Ἡ βασικὴ προϋπόθεση ὄχι μόνο τῶν
Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ἀλλὰ καὶ Τοπικῶν Συνόδων, εἶναι ὅτι, ἐκεῖνοι ποὺ
συνεδριάζουν σὲ Τοπικὴ Σύνοδο ἢ σὲ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, εἶναι ἄνθρωποι οἱ
ὁποῖοι τουλάχιστον βρίσκονται στὴν κατάσταση τοῦ φωτισμοῦ. Ἀλλὰ ἡ
κατάσταση τοῦ φωτισμοῦ δὲν ἀρχίζει ὅταν ποῦν τὴν ἐναρκτήριο προσευχὴ
μίας Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Δὲν ἀρχίζει τότε ὁ φωτισμός.
Ὁπότε
ὁρισμένοι φονταμελίστ Ὀρθόδοξοι, δὲν ξέρω πῶς νὰ τὸ περιγράψω,
φαντάζονται τοὺς ἱστορικοὺς Ἐπισκόπους σὰν τοὺς σημερινοὺς Ἐπισκόπους,
οἱ ὁποῖοι ἰδέα δὲν ἔχουν ἀπὸ δόγματα, ἀλλὰ ἔχουν δογματικοὺς δίπλα τους,
δηλαδὴ συμβούλους, οἱ ὁποῖοι αὐτοὶ τοὺς συμβουλεύουν ἐπάνω στὰ δόγματα.
Ὁ Δεσπότης εἶναι καλὸς ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἀσχολεῖται μὲ ὀρφανοτροφεῖα,
μὲ γηροκομεῖα, νοσοκομεῖα, μὲ καλὰ ἔργα, νὰ κτίσει Ἐκκλησίες καὶ δὲν
ξέρω…
τί ἄλλο, δηλαδή, μαζεύει χρήματα σὲ
ἐράνους, γιὰ νὰ βοηθάει τοὺς φτωχοὺς σεισμοπλήκτους΄ αὐτὸς εἶναι ὁ
Δεσπότης, εἶναι ὁ ἄνθρωπος τῆς δράσης, δηλαδή, ἢ τῆς βράσης, δὲν ξέρω
ποία ἀπὸ τὰ δύο. Διότι λέει ἕνας φίλος κοινός, Μητροπολίτης, ἔλεγε ὁ
πνευματικός του: «Δράσις, δράσις, δράσις, μετὰ βράσις, βράσις καὶ
ἀτμός», δηλαδὴ στὸ τέλος δὲν ὑπάρχει τίποτα.
Φαντάζονται μερικοὶ ὅτι συνῆλθαν
ὅλοι αὐτοὶ οἱ Ἐπίσκοποι, οἱ ὁποῖοι ὡς φοιτητὲς τῆς θεολογίας πῆραν πέντε
στὶς ἐξετάσεις, δὲν καταλαβαίνουν τίποτα καί, ἀφοῦ συνεδριάζουν,
ἔρχεται τὸ Ἅγιον Πνεῦμα σὰν τσεκούρι, δηλαδή, τοὺς δίνει μία στὸ κεφάλι,
ἀνοίγει τὸ κεφάλι καὶ μπαίνει μέσα τὸ Ἅγιον Πνεῦμα καὶ μετὰ βγαίνουν
ἀπὸ τὸ στόμα τους, ἂς ποῦμε, λόγοι σοφίας, ἐπεμβαίνει στὴν Οἰκουμενικὴ
Σύνοδο ἢ σὲ μία Τοπικὴ Σύνοδο, φωτίζει μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο τοὺς
Ἐπισκόπους νὰ βγάζουν σωστὲς ἀποφάσεις.
Καὶ ὑποτίθεται ὅτι, ὅταν
συγκαλοῦνται οἱ ἐκπρόσωποι τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν στὴν Οἰκουμενικὴ
Σύνοδο ἢ σὲ μία Τοπικὴ Σύνοδο, τουλάχιστον ἡ πλειοψηφία ἀπὸ τοὺς
Ἐπισκόπους ἐκεῖνα τὰ χρόνια ἦταν τουλάχιστον σὲ κατάσταση φωτισμοῦ καὶ
ἴσως εἶχαν περάσει πρὸς τὴν θέωση κάποτε κάποτε μερικοί. Ἀλλὰ ἦταν
ἄνθρωποι ποὺ αὐτὰ τὰ θέματα ποὺ συζητοῦμε τὰ ξέρανε πολὺ καλά.
Γι` αὐτὸ δὲν μιλᾶνε γιὰ τὴν πίστη
τῆς Ἁγίας Γραφῆς ποτέ. Ἐγὼ δὲν τὸ `χω βρεῖ ποτέ, ἡ πίστη τῆς Παλαιᾶς
Διαθήκης ἢ Καινῆς Διαθήκης. Σήμερα, ἐπειδὴ καταργήσαμε τὴν ἐμπειρία τῶν
Προφητῶν καὶ τῶν Ἀποστόλων, ἔχουμε καταργήσει μὲ ἄλλα λόγια τὸν φωτισμὸ
καὶ τὴν θέωση καὶ μιλᾶμε γιὰ τὴν διδασκαλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καὶ τῆς
Καινῆς Διαθήκης, ἐνῶ οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μιλᾶνε γιὰ τὴν πίστη τῶν
Προφητῶν καὶ τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν ἁγίων. Δὲν μιλᾶνε ποτὲ γιὰ τὴν πίστη
ἑνὸς βιβλίου.
Οἱ Πατέρες τῶν Οἰκουμενικῶν
Συνόδων, – λέμε τώρα στὴν μοντέρνα ὀρθόδοξη θεολογία – οἱ ἀποφάσεις τῶν
Οἰκουμενικῶν Συνόδων, εἶναι ἀλάθητοι. Ὅτι κατὰ τὴν διάρκεια τῶν
Οἰκουμενικῶν Συνόδων οἱ Πατέρες ὑπῆρξαν θεόπνευστοι καὶ ἀπεφάσισαν
θεοπνεύστως περὶ τῶν δογμάτων τῆς Ἐκκλησίας. Ἐντάξει. Αὐτὸ κληρονομήθηκε
ἀπὸ τήν παράδοση. Πῶς ὅμως ἐξηγεῖται; Ὅταν οἱ Ἐπίσκοποι ποὺ συνέρχονται
σὲ μία Σύνοδο ἀσχολοῦνται μὲ δογματικὰ θέματα, ποιμαντικὰ θέματα
κ.ο.κ., ἔχουν ὁρισμένα κριτήρια.
Πρῶτο κριτήριο εἶναι ἡ Ἁγία Γραφή.
Παλαιὰ καὶ Καινὴ Διαθήκη. Δὲν μποροῦν νὰ διδάξουν τίποτα ποὺ νὰ
ἀντιβαίνει στὴν Ἁγία Γραφή. Μετὰ εἶναι ἡ συνεχὴς παράδοση τῆς Ἐκκλησίας,
τῶν Πατέρων, τῶν ἁγίων, ἡ ἐκκλησιαστικὴ παράδοση. Μετὰ ἔχουμε τὶς
ἀποφάσεις τῶν Τοπικῶν Συνόδων. Μετὰ ὅμως ἔχουμε καὶ τὴν πνευματικὴ
κατάσταση τῶν Ἐπισκόπων ποὺ συνέρχονται. Διότι σ` ἐκεῖνα τὰ χρόνια
ὑπῆρχε ἀκόμη ἡ παράδοση ποὺ οἱ Ἐπίσκοποι τουλάχιστον ἔπρεπε νὰ
ἐπιλέγονται ἀπὸ αὐτοὺς οἱ ὁποῖοι ἔχουν φθάσει στὸ δοξασμό. Εἶναι οἱ
«Προφῆτες» τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, δηλαδή.
Ἐὰν κανεὶς θέλει νὰ ἐξετάσει τὶς
ἀπόψεις αὐτές, τὶς βρίσκει ὁλοκάθαρα στὸ «περὶ ἐκκλησιαστικῆς Ἱεραρχίας»
τοῦ ἁγίου Διονυσίου Ἀρεοπαγίτη. Τὰ ἐκθέτει ἐκεῖ μία χαρά. Ὅτι ὁ
Ἐπίσκοπος εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἔχει φθάσει στὴν ἕνωση μὲ τὸ Θεό. Ἕνωση
σημαίνει ἐδῶ, θέωση, θεοπτία κ.ο.κ. Εἶναι ὁ Προφήτης τοῦ Ἀποστόλου
Παύλου, διότι στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία ὁ Ἐπίσκοπος ἐλέγετο «Προφήτης». Στὸν
δεύτερο βαθμὸ ἔχουμε τοὺς Πρεσβυτέρους καὶ ὅλους τούς ἄλλους Κληρικούς,
οἱ ὁποῖοι εἶναι τουλάχιστον στὴν κατάσταση φωτισμοῦ. Ὁπότε συνερχόμενοι
οἱ Πατέρες μὲ τέτοια πνευματικότητα ἐν Συνόδω, τότε βέβαια, τὸ Πνεῦμα τὸ
Ἅγιον ὁμιλεῖ διὰ μέσου τῶν Ἐπισκόπων.
Καὶ γι` αὐτὸ οἱ Πατέρες λένε:
«Ἔδοξε τῷ Ἁγίω Πνεύματι καὶ ἠμίν». Ἐπικαλοῦνται τὸ γεγονός, ὅτι ἔτσι
θέλει τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον. Ποῦ τὸ ξέρουν, ὅτι ἔτσι θέλει τὸ Πνεῦμα τὸ
Ἅγιον; Ἐὰν συνέλθει μία ὁμάδα ἑκατὸ Ἐπισκόπων καὶ οἱ εἴκοσι πέντε
Ἐπίσκοποι εὑρίσκονται σὲ κατάσταση φωτισμοῦ, οἱ εἴκοσι πέντε θὰ εἶναι οἱ
καθοδηγητὲς τῆς Συνόδου. Οἱ ἄλλοι θὰ ἀκολουθήσουν. Γιατί; Διότι, ὄχι
μόνο ὁμιλοῦν ἐκ πείρας γι` αὐτὰ τὰ θέματα, ἀλλὰ ἐπικαλοῦνται καὶ τὴν
Παλαιὰ καὶ τὴν Καινὴ Διαθήκη καὶ τὴν πατερικὴ παράδοση καὶ κάνουν σωστὴ
ἑρμηνεία. Ὁπότε, ἐκεῖνοι ποὺ παρακολουθοῦν αὐτὴν τὴν ἑρμηνεία ποὺ κάνουν
αὐτοὶ οἱ φωτισμένοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, πείθονται ἀπὸ τὰ
ἐπιχειρήματα καὶ δέχονται αὐτὲς τὶς ἀπόψεις καὶ ἂς μὴν εἶναι οἱ ἴδιοι
ἀκριβῶς σὲ κατάσταση φωτισμοῦ.
Τώρα, ἂν συνέλθουν ἀπὸ τὸ ἄλλο
μέρος ἑκατὸ Ἐπίσκοποι καὶ κανεὶς δὲν βρίσκεται σὲ κατάσταση φωτισμοῦ καὶ
ὄχι μόνο δὲν εὑρίσκονται σὲ αὐτὴ τὴν κατάσταση, ἀλλὰ οὔτε καὶ ξεύρουν
τί εἶναι αὐτὴ ἡ κατάσταση, δὲν ἔχουν ἀκούσει ποτὲ γιὰ νοερὰ εὐχὴ καὶ
ἀδιάλειπτη εὐχὴ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στὴν καρδιὰ καὶ δὲν ἔχουν
συναντήσει ποτὲ ἕναν Πνευματικὸ Πατέρα, πού ἔχει πνευματικὰ τέκνα, πού
ἔχουν αὐτὴν τὴν πνευματικὴ κατάσταση, εἶναι δυνατὸν οἱ ἑκατὸ αὐτοὶ νὰ
βγάλουν ὀρθόδοξες ἀποφάσεις; Τὸ θέτω τὸ θέμα.
Καὶ μάλιστα σὲ μία Σύνοδο, στὴν ΣΤ΄
νομίζω, ἀναφέρεται στὸν «ἕκαστον», ὁ ὁποῖος ἔχει τὴν μαρτυρία τοῦ νοός
του, δηλαδή, ὥστε ἡ συμμαρτυρία τοῦ νοὸς ὁλονῶν νὰ βγάλει τὴν ἀπόφαση
τῆς Συνόδου. Δηλαδή, εἶναι ἡ συμφωνία ὅσων ἔχουν φωτισμένο τὸν νοῦ,
ἔχουν τὴν ἴδια ἐμπειρία, αὐτοὶ θὰ βγάλουν τὴν ἀπόφαση, ἐὰν ὁ Χριστὸς
ἔχει δύο φυσικὰ θελήματα κάθε ἐνέργειας ἢ ἕνα φυσικὸ θέλημα καὶ μία
ἐνέργεια.
Αὐτὴ ἡ ἐμπειρία τῆς θεώσεως εἶναι ἡ
ραχοκοκκαλιὰ τῆς ὀρθοδόξου παραδόσεως, καθὼς καὶ τὸ θεμέλιο τῶν Τοπικῶν
καὶ Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς
λειτουργικῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας μέχρι σήμερα.
Ὁ θεσμὸς τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων
εἶναι χαρισματικὸς θεσμός, δὲν εἶναι καθιδρυματικὸς θεσμός. Ἐνῶ γιὰ τὶς
Τοπικὲς Συνόδους ὑπάρχουν κανόνες ποὺ ὁρίζουν πόσες φορὲς πρέπει νὰ
συνέλθει Τοπικὴ Σύνοδος, δὲν ὑπάρχουν κανόνες γιὰ τὴν σύγκληση
Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Οἱ Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι συνεκαλοῦντο μόνο
περιστασιακῶς, κατὰ τὶς ἀνάγκες τῆς Ἐκκλησίας.
Ἡ Τοπικὴ Σύνοδος θεωρεῖται
θεόπνευστος κατὰ τὶς ἀποφάσεις της, ὅταν συμφωνεῖ μὲ τὴν παράδοση,
δηλαδή, ὅταν συμφωνεῖ μὲ τὴν διαγνωστικὴ καὶ θεραπευτικὴ ἀγωγὴ τῶν
Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἔχει τὴν θεολογικὴ ἐκείνη παράδοση, ποὺ
συντελεῖ σὲ αὐτά. Διερωτᾶται κανεὶς ἀπὸ αὐτῆς τῆς ἀπόψεως, ἂν συνέλθει
σήμερα ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία σὲ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, τί ἀποτέλεσμα θὰ
βγάλει; Γι` αὐτὸ καὶ ὑπάρχουν ὁρισμένοι ὀρθόδοξοι θεολόγοι, οἱ ὁποῖοι
ἔχουν μεγάλες ἀμφιβολίες καὶ δισταγμοὺς γι` αὐτὴν τὴν συγκληθησομένη
Οἰκουμενικὴ ἢ Μεγάλη Σύνοδο.
Σήμερα, ὅμως, ποὺ σπανίζει ἡ νοερὰ
προσευχὴ στοὺς Ἐπισκόπους, ἂν συνέλθει μία Σύνοδος ἐξ ἐπισκόπων καὶ
σηκωθοῦν κατὰ τὴν ἔναρξη νὰ ποῦν ὅλοι μαζί: «Βασιλεῦ Οὐράνιε, Παράκλητε,
τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν…», θὰ
ἔλθει ὁπωσδήποτε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο νὰ τοὺς φωτίσει; Ἐπειδὴ δηλαδὴ εἶναι
κανονικοὶ Ἐπίσκοποι καὶ συνέρχονται σὲ Σύνοδο καὶ κάνουν προσευχή;
Ὅμως δὲν ἐνεργεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο
ἔτσι, μόνο, δηλαδή, κάτω ἀπὸ αὐτὲς τὶς προϋποθέσεις. Χρειάζονται καὶ
ἄλλες. Χρειάζεται ὁ προσευχόμενος νὰ ἔχει ἤδη ἐνεργουμένη τὴν νοερὰ
προσευχὴ μέσα του, ὅταν προσέρχεται στὴν Σύνοδο, γιὰ νὰ τὸν φωτίσει ἡ
χάρη τοῦ Θεοῦ. Στὶς ψευδο-συνόδους οἱ προσερχόμενοι δὲν εἶχαν αὐτὴν τὴν
προσευχητικὴ κατάσταση.
Οἱ παλαιοὶ Ἐπίσκοποι ὅμως εἶχαν
τέτοια πνευματικὴ ἐμπειρία καί, ὅταν προσήρχοντο ὡς Σῶμα, ἤξεραν τί τὸ
Πνεῦμα τὸ Ἅγιο τούς πληροφοροῦσε μέσα στὴν καρδιὰ γιὰ ἕνα συγκεκριμένο
θέμα. Καί, ὅταν ἔβγαζαν ἀποφάσεις, ἤξεραν ὅτι οἱ ἀποφάσεις τους ἦταν
σωστές. Διότι εὐρίσκοντο σὲ κατάσταση φωτισμοῦ, ἐνῶ ὁρισμένοι ἀπὸ αὐτοὺς
εἶχαν φθάσει καὶ στὸν δοξασμό, δηλαδὴ τὴν θέωση.
Γιὰ τὴν ἀντιγραφὴ
Ἠλιάδης Σάββας
Δάσκαλος
Κιλκίς, 3-6-2016
http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr/2016/06/blog-post_3.html#more
